Vraag
Vaak hoor je mensen zeggen na een sterfgeval: het is goed zo, de persoon heeft niet zoveel geleden en mag nu rusten. Of iemand word de hemel ingeprezen, terwijl hier op aarde van geloof weinig zichtbaar is. Hoe moet je hier mee omgaan? Aan de ene kant heb je de oproep om van de Heere Jezus te getuigen, maar aan de andere kant mag je niet oordelen en mag je hun (valse?) hoop dan niet wegnemen?
Antwoord
In overlijdensberichten en bij begrafenissen kunnen we allerlei waarderingen over de overledene vernemen. Soms zijn ze heel wonderlijk. In veel gevallen zijn die betuigingen gunstig en lovend. In Afrika wordt bij een begrafenis de gestorvene ook altijd hogelijk geprezen. Dat is uit bijgeloof: de geest van de dode wordt aanwezig geacht en kan alles horen en zien en zal zeker wraak nemen wanneer iemand iets ongunstigs over hem zou zeggen.
In ons land hebben we dat bijgeloof niet. Maar waarom dan al die loftuitingen? Daarvoor kunnen we drie redenen aanvoeren: 1. Wanneer wij niet vriendelijke woorden spreken, wat zal men dan van ons op onze begrafenis zeggen; we nemen dus al vast een voorschotje op onze nagedachtenis. 2. Het verzacht het leed van de nabestaanden. De harde kant van de dood moet wat verborgen worden. 3. We troosten onszelf dat het met de dood toch nog wel mee kan vallen. Een begrafenis kan toch ook ‘mooi’ zijn.
Maar een ding staat vast: met al onze woorden over een overledene kunnen wij niets bereiken. Het oordeel is aan de Heere, niet aan ons. Zelfs de predikant of voorganger kan een overledene niet de hemel in spreken of andersom: verklaren dat er geen of weinig hoop voor hem of haar is.
En dat is maar goed ook. Terecht staat in de vraag dat wij niet over een ander mogen oordelen. God alleen kent het hart. Een mens kan zichzelf en ook anderen gemakkelijk bedriegen. En er zijn hypocrieten, schijnheiligen. Hoeveel of hoe weinig en welke vruchten van geloof zou iemand in zijn of haar leven moeten tonen, dat wij zouden denken te kunnen oordelen over het eeuwig heil of verdoemenis? Zelfs de allerheiligsten hebben nog maar een klein beginsel van de gehoorzaamheid (Heidelbergse Catechismus, antwoord 114).
Hoe moet je hier dan mee omgaan? Dat staat in de vraag.
Getuigen van het heil door het geloof in Jezus Christus richt zich op de levenden, niet op de doden. Dat geldt ook niet alleen bij een begrafenis. Bij alle speculaties of er veel of weing mensen zalig worden past slechts het antwoord van Christus: “Strijdt gij om in te gaan” (Lukas 13:24). En ook geven wij geen hoop of ontnemen mensen de hoop. Onze enige hoop, tegen wat mensen ook maar zouden kunnen zeggen, ligt in de genade van God, in de dood en opstanding van Jezus Christus. Wanneer er geprezen moet worden bij een begrafenis, dan geldt alle lof en prijs onze Heere en Heiland.
Dat maakt een begrafenis misschien minder “spannend”, omdat mensen dikwijls graag willen weten wat er door de voorganger of anderen over het zielenheil van de overledene gezegd zal worden. Soms wordt achter elke zin of woord iets gezocht. Wat heeft hij gezegd en wat heeft hij niet gezegd? Maar waar gaat het om? Ik herinner me jaren terug een begrafenis in een klein Fries dorpje. Na de begrafenis in een zaaltje met broodjes en koffie stond de voorganger op en zei: “Is er nog iemand die een goed woord wil spreken van de Heere Jezus Christus?” Let wel: niet van de overledene.
Ds. J. J.Tigchelaar
Dit artikel is beantwoord door
Ds. J.J. Tigchelaar
- Geboortedatum:05-12-1931
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Putten
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Emeritus predikant en adviseur predikantenopleiding Church of Central Africa
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Mijn oproep is eigenlijk aan iedereen; Bekeerd u!! en denk ook na over wat je wil, wensen zijn m.b.t. je eigen begrafenis en laat anderen daar niet mee zitten na je dood.
De redenen die worden aangevoerd op de lofuitingen bij een sterfgeval vind ik niet reëel.
Althans, op die manier heb ik er nog nooit over nagedacht, alsof ik met de begrafenis van een ander lovende woorden zou spreken om daarmee mijn eigen begrafenis ‘veilig’ te stellen.
Natuurlijk wil je het leed van de nabestaanden verzachten door woorden, maar daar is toch ook niets mis mee?
Een troost dat het met de dood wel mee kan vallen is me ook nog nooit zo overkomen, een begrafenis is niet ‘mooi’.
Je toont een laatste eer aan de overledene en dat kan soms wel op een ‘mooie’ manier gebeuren, maar dat maakt de dood op zich natuurlijk niet ‘mooi’. Vreemd om dat zomaar op te schrijven.
In het antwoord staat het volgende te lezen:
“Een mens kan zichzelf en ook anderen gemakkelijk bedriegen. En er zijn hypocrieten, schijnheiligen”.
Staat dit ook niet boordevol oordelen? Hoe moeilijk is het om dat niet te doen….Ik denk dat het beter is er vanuit te gaan dat ieder mens daarin altijd probeert het goede te doen. Als er op een begrafenis woorden worden gesproken waar je vraagtekens bij hebt, dan mag je er vanuit gaat dat het met de beste bedoelingen uitgesproken wordt, hetzij door de predikant of nabestaanden.
Ieder mens zal er op zijn eigen wijze vorm aan geven, de één door woorden, de ander door niets te zeggen. Dat moeten we maar gewoon respecteren.
@Orchidee,
Wel eens bij stil gestaan dat het niet iets is wat zomaar iedereen kan…”nadenken over wat je wil, wat je wensen zijn”
Daar valt met mij absoluut niet over te praten, nu niet en dat zal nooit gebeuren ook. Ik wil daar op geen enkel gebied over nadenken of over praten, hoe vreemd dat misschien ook mag klinken.
Dat is geen kwestie van niet willen, maar ik kan dat niet. Daar moet je mij niet mee aankomen zetten, want dat gaat voor mij niet op.
Soms hoor je wel eens dat het allemaal van te voren overdacht moet zijn, maar dat zal voor mij niet gaan gebeuren!
