Vraag
Wat bedoelt Spreuken 9 dat je de slechte niet moet bestraffen?
Antwoord
De tekst waar het in Spreuken 9 omgaat is vers 7-8. “Wie de spotter tuchtigt, behaalt zich schande; en die de goddeloze bestraft, zijn schandvlek. Bestraf de spotter niet, opdat hij u niet hate; bestraf de wijze, en hij zal u liefhebben”.
De vraag is helder. De spotter, de goddeloze is een mens, die verkeerd doet. Moet daar niet wat aan gedaan worden?
Spreuken 9 behoort tot de wijsheidsliteratuur. We hebben hier te maken met een wijze raadgeving. Wat is de wijsheid? Er is tijd en gelegenheid nodig om terecht te wijzen. Er is ook een ontvankelijk hart nodig. Over dit laatste handelt de spreuk met name.
Dan is het goed om allereerst te weten wat terechtwijzen in de Bijbel betekent? Waar wordt op gemikt? Wat is het doel? Wanneer de apostel Paulus de gemeente vermaant, dan is dat opbouwend bedoelt. Een bekende vermaning van zijn hand is Fil. 4:4: “Verblijdt u in de Heere allen tijd, wederom zeg ik, verblijdt u”. De oproep tot blijdschap kan niet anders dan positief verstaan worden. Zeker als je de nauwe band tussen blijdschap en genade bedenkt. De terechtwijzing heeft een opbouwend en geen afbrekend karakter. Wanneer de wijze terecht wijst, dan houdt hij daar terdege rekening mee. Het behoort tot zijn wijsheid om in te schatten of de goede raad ook landt. De goede raad kan namelijk ook afstuitend op een verhard hart of een gekrenkt gemoed. Dan draagt de wijze raad geen vrucht. Dan is er ook geen reden om de wijze raad te geven. Dan werkt wat ten goede bedoeld is, ten kwade uit. Dit wordt in onze verzen drie keer herhaalt. Het goede keert als een boemerang vol kwaad op je eigen hoofd terug. En wat er van de goede raad overblijft is niet anders dan kwaad. Je wordt zelf belachelijk gemaakt en gehaat.
Op deze manier is er geen enkele positieve vrucht van de goede raad. Daarom kun je het beter ook laten. Bij de wijze daarentegen wordt de terechtwijzing als positieve betrokkenheid ervaren. De wijze leert van de terechtwijzing. Daarom is de spreuk helder: bestraf de wijze en hij zal u liefhebben. De wijze weet immers hoeveel er aan de opbouw van het leven gelegen ligt.
Deze levenswijsheid laat onverlet dat God recht doet en het kwade straft. Maar dat staat in een ander verband. Hier gaat het om de omgang met de ander. Deze wijsheid kunnen wij ook horen uit de mond van de Heere Jezus. In de Bergrede zegt Hij: “Geeft het heilige niet aan de honden, en werpt uw parelen niet voor de zwijnen; opdat zij niet te eniger tijd dezelve met hun voeten vertreden en zich omkerende u verscheuren” (Matt. 7:6).
Ds. W. van Weelden
Dit artikel is beantwoord door
Ds. W. van Weelden
- Geboortedatum:13-11-1956
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Oud-Alblas
- Status:Actief
