Kerstspel in kerk en op school

Bij ons in de kerk en op de laagste klassen van de christelijke school was het vorig jaar "in" om een Kerstspel te doen. Op school was het een soort toneelstukje waarbij de kleuters de hoofdrol hadden in het Kerstverhaal. En met de jaarlijkse zondagsviering in de kerk was ook alles anders. Vroeger was het tekst/gedichtje/ kerstverhaal en een vrij verhaal. Nu werd dat allemaal op een vrijere manier verhaald met een verhaal uit Rusland waarin een oude man het kerstverhaal voorlas aan arme mensen en voor hen goede dingen deed. Het was een soort rollenspel. Op zichzelf vond ik het prachtig gedaan, verhaal zat goed in elkaar, duidelijk evangelie, maar mag zoiets in een kerk? Het komt een beetje musical/theaterachtig over.

Wat wel en niet kan in een kerkgebouw wordt grotendeels bepaald door het beleidsplan van de gemeente zelf, zoals gebruikelijk binnen de PKN. Wanneer op een kerkelijke ouderenmiddag een gastspreker komt en een film van Open Doors vertoont, wordt de kerkzaal dan meteen tot bioscoop? Wanneer een echtpaar in de gemeente haar 50-jarige huwelijksjubileum viert met kinderen en kleinkinderen, en er wordt in de bijzaal een maaltijd gebruikt en wat gedronken, wordt de kerkzaal dan meteen tot pub? Als er een musical over Esther wordt gehouden door kerkelijk werkers, catechisanten en jeugd, met gebruik van een beamer, maakt dit de kerkzaal dan tot theater?
 
Wat betreft het oude verhaal ~declamatie, bijbelverhaal, kerstvertelling, heel veel zingen~ mag het wat mij betreft ook wel wat anders. Het is voor zowel een organist als voor een predikant ~ik ben enigszins bekend op beide terreinen~ niet bepaald eenvoudig om alle kerstvieringen, die binnen tien dagen worden gehouden, even fris mee te maken of er werkelijk door te worden gesticht. Om nog maar te zwijgen van het “Ere zij God”, waarmee elke viering beëindigd schijnt te moeten worden.
 
Als organist speelde ik niet alleen de kerstdiensten op 25 en 26 december. Daarbij kwamen ook de kerstviering van de vrouwenvereniging, de kerstviering van de zondagsschool, dan nog de kerstviering van de christelijke scholen uit de buurt van onze kerk. En als invaller mocht ik ook elk jaar de kerstvieringen van de chr. basisscholen in het naburige dorp spelen (overigens op een fraai historisch orgel, echt de moeite waard). Kortom... wie veel reist kan veel verhalen. En wie veel speelt, kent veel verhalen.
 
Op zich heb ik geen bezwaar tegen het uitbeelden van bijbelse taferelen. Al zullen we vooral met Kerst ook hebben te beseffen dat het komen van Christus in deze wereld, naast een goede boodschap (Evangelie), ook een buitengewoon ernstige zaak is. Juist met Kerst willen velen nog wel eens voorbij gaan aan de ernst van Christus' vernedering in Zijn komen naar deze wereld. Zijn lijden begon niet pas in de lijdenstijd.
 
Het kerkgebouw of de kerkzaal is geen tempel. Het is maar een gebouw van hout en steen (en glas en aluminium en kunststof enz.). Aan de andere kant zullen we wél hebben te beseffen dat onder dat dak van ons kerkgebouw elke zondag wel tot tweemaal toe het Woord van de levende God wordt verkondigd en gehoord. Dán is de Heilige Geest aanwezig in het Gewaad van Zijn Woord.
 
Dát besef brengt als vanzelf een zekere ernst en matigheid met zich mee.
 
Ds. M. F. van Binnendijk
Capelle aan den IJssel