Ze zijn nu allebei al jaren overleden. Die twee buren tussen wie het tot een breuk kwam naar aanleiding van de zondagsrust. Dat was meer dan een halve eeuw geleden en de één zat met zieke kinderen. Het was zondag en hij wist dat melk de kinderen erg goed zou doen. Zijn buurman was boer, dus hij wachtte hem op toen hij tegen de avond met de melkbussen uit de wei kwam. Kon hij melk kopen voor zijn kinderen? Nee, zei de buurman. Dat doen we niet op zondag.
Dat antwoord was voor de man met de zieke kinderen -die later wel weer opknapten- een aanleiding temeer om afstand te nemen tot de kerk. Met een lichaam waar men mensen leerde om zogezegde principes boven menselijk welzijn te stellen, wilde hij niks te maken hebben. Ik wil hier nu niet ingaan op kwesties over zondagsrust en zondagsheiliging, maar het eens over een andere boeg gooien. Waren beide buren niet het slachtoffer van de in hun agrarische milieu ingebouwde manier van denken? Waarbij melk stond voor ‘product’ en dus voor ‘handelswaar’ oftewel geld?
Immers: had de ontmoeting tussen de twee mannen destijds niet anders kunnen aflopen wanneer nummer één zijn buurman gevraagd had om melk te geven in plaats van te verkopen? Dat had het de ander vermoedelijk makkelijker gemaakt om over de drempel van de zondagsrust heen te stappen. Want ‘geven’ is geen handel en dus ook niet echt ‘werk’. Maar ja, vragen om iets te krijgen gaat tegen het gevoel van eigenwaarde in. De man was er waarschijnlijk ook gewoon helemaal niet op gekomen.
Precies zo had zijn buurman, toen de ander hem vroeg melk te verkopen, kunnen zeggen: ik verkoop ze je niet, maar omdat het voor je kinderen is, gééf ik je die melk. Ook hij was daar denkelijk gewoon niet op gekomen, door de vraag van de ander en door de macht der gewoonte.
Het doorbreken van bestaande patronen is een bijbels gegeven. De God van Israël doet dat talloze keren en zijn Zoon Jezus, Israëls Messias, doet het in Zijn omwandeling op aarde voortdurend. Het heil gaat immers niet in de laatste plaats over bevrijding uit slavernij, uit dienstbaarheid, uit het Egypte van de vastgeroeste gewoonten. En dat op een positieve manier, door het bieden van een alternatief. Het kan soms best anders.
“Werp uw net uit aan de rechterzijde van het schip”, zo adviseerde Jezus zijn discipelen. Er is méér mogelijk dan je zou denken. Het is een aansporing om soms ánders te denken en te doen dan wat vaste patronen ons lijken voor te schrijven. Standaard-antwoorden en standaard-vragen? Vraag je af of dat wel de bedoeling is.
