Vraag
Ik heb een vraag over het standaardiseren van de bekeringsweg. Ik las onlangs een meditatie in de Terdege over de Moorman en met veel inlegkunde werd de bekeringsweg gestandaardiseerd, d.w.z. de Moorman kreeg diepe nood en ging op zoek en kon het nergens vinden. Hij zocht een borg, enz. Zo hoorde ik onlangs ook een preek over de gevangenisbewaarder die een einde aan zijn leven wilde maken en ook de bekering van de gevangenisbewaarder werd in het juiste stramien gedrukt.
Mijn vraag is waarom men dit doet. Waarom gaat men er van uit dat de bekering altijd volgens een standaardweg moet gaan? Als dat nu zo belangrijk is, dan had de Heere dat toch wel in Zijn Woord vermeld? Waarom moet iedereen op de manier van Manasse bekeerd worden en niet op de manier van Samuel? Er komen in de Bijbel veel mensen tot het geloof in Christus, allemaal op een verschillende manier, zonder enig herkenbaar stramien (tenminste, als je het er niet van te voren inlegt).
Waarom doen predikers dit? Zou de Heilige Geest niet in de weg worden gestaan door deze standaardisering om dat Zijn wegen zo wonderlijk zijn en voor ieder mens weer anders?
Antwoord
Beste vragensteller,
Je vraag stelt een heikel punt aan de orde. Er zijn inderdaad kerkgenootschappen die ervan uitgaan dat in de kiem elke bekeringweg ongeveer hetzelfde is, maar in elk geval volgens dezelfde route verloopt. Meestal gaat het dan om stadia voorafgaand aan de wedergeboorte, in de wedergeboorte en na de wedergeboorte. Je kan dan denken (wat je in je mail ook aangeeft) aan zondekennis en de nood dienaangaande, aan de ervaring van gemis, verloren gaan onder het recht Gods, het beamen van de verdoemenis, de openbaring van Christus krijgen, de blik in Gods raad en verkiezing, het zien op Jezus, de bewuste wedergeboorte, het ontvangen van voortgaande genade in geloof en bekering, etc. etc.
Hoe is dat zo gekomen? Wel, in de 15 tot en met de 18e eeuw zien we dat de theologen van toen duidelijk onderscheidingen maakte in de ervaringen van de bekeringweg. Dat deed men vanuit een “wetenschappelijke benadering” van de pastorale zorgen voor de gemeente. Nauwkeurig heeft men allerlei ervaringen beschreven, en heeft men daar geestelijke lessen uit willen leren. Echter, deze “wetenschappelijke benadering” is met name in de 19e en 20e eeuw uit zijn verband gerukt en is in sommige, piëtistische kringen -met name in het conventikelwezen- steeds meer misbruikt. De scholastieke zienswijze en beschrijvingen werden vertaald als ervaringen van het hart. Ja, ze werden steeds meer gezien als vereisten in het waarachtige, geestelijke leven. Wat je ziet is hetzelfde als dat een leek met een medische encyclopedie een operatie gaat uitvoeren. En dat gaat fout.
Toch is het zo, dat die meer piëtistische, conventikelachtige theologie gestandaardiseerd is geworden. Door de bekeringgeschiedenissen is deze lekentheologie ver verspreid door de gemeente. En dan zie je dat predikanten dat als norm en maat gaan nemen. Dan krijg je van die dingen als: “Gods Woord zegt het zo, maar Gods volk komt het ons anders te leren.” Zo is deze gemeentetheologie gestold en gelegaliseerd en gestandaardiseerd door de predikanten van bepaalde genootschappen.
Waarom wordt dan die standaardweg overal opgelegd? Het is soms net alsof elke tekst als een aardappel door een piepersnijder gehaald wordt. Wel, dat heeft te maken met angst. Het klinkt wat cru, maar ik denk werkelijk dat dat het is. Angst, dat mensen zich zouden bedriegen voor de eeuwigheid. Angst, dat mensen zich teveel zouden toe-eigenen zonder gronden. Angst, dat het systeem waarop men bouwt en vertrouwt in elkaar zou storten. Angst, dat het “uit de hand zal lopen”. Die angst getuigt niet van Bijbelse zienswijzen. Maar, het is wel iets waar veel mensen erg mee in de knoop komen.
Zeker, er zijn facetten in het geestelijke leven die “erbij horen”. Zondekennis, bekering, geloof in Christus, het is geen christen vreemd. Echter, dat het moet gaan in de zin van “en toen dit, en toen dat”, dat kan niet de bedoeling zijn. De Heere gaat met al Zijn kinderen een eigen weg, waar een ander niet met een schema over hoeft te oordelen. Daarin moeten we oordelen met het oordeel der liefde. Er zijn -nogmaals- facetten die niet gemist kunnen worden. Maar dat men een soort weg moet afvinken om te zien waar men is (“Ik ben wel wedergeboren, maar ik ken Christus nog niet”) dat vindt geen Bijbelse gronden. Mijns inziens.
Ik ken deze zienswijze goed. Ik deel haar niet. Ik geloof in de vrijheid van Woord en Geest. En het is niet aan mij om een ander te oordelen naar mijn maatstaven. Ik geef het oordeel over aan Hem die rechtvaardig is, en de Kenner der Harten.
Een ding: strijd gij om in te gaan.
Vriendelijke groeten,
Ds. A. Goedvree, Arnemuiden
Dit artikel is beantwoord door
Ds. A. Goedvree
- Geboortedatum:16-06-1970
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Hellouw
- Status:Inactief
