Jozef en Maria naar Egypte of Jeruzalem

In het bijbelboek Mattheus, hoofdstuk 2, komen de wijzen uit het Oosten bij de Heere Jezus. Hiervoor zijn ze bij Herodes geweest in Jeruzalem en ze hebben hem beloofd te laten weten waar ze het kind hebben gevonden. Als zij dit vervolgens niet doen laat Herodes alle kinderen van twee jaar en jonger vermoorden. Wat kunnen we hieruit opmaken? Dat het wellicht bijna twee jaar heeft geduurd voordat de wijzen bij het kindje Jezus waren aangekomen vanuit hun eigen land (gezien vers 7)? Of heeft Herodes zo lang gewacht op de wijzen? En hebben zij het kindje bezocht in de stal of in een huis in Bethlehem (gezien vers 11)? Daarnaast nog het volgende: Als de wijzen zijn vertrokken uit Bethlehem vertrekken Jozef en Maria naar Egypte en blijven ze hier tot Herodes is gestorven. Dit begrijp ik althans van Mattheus.

In Lukas vind ik een andere beschrijving voor zover ik het begrijp. Hier vertrekken Jozef en Maria na de reinigingsperiode (40 dagen?) naar Jeruzalem om het kind de Heere voor te stellen van waaruit ze (vers 39) vertrekken naar Nazareth en waar Jezus opgroeit (vers 40). Hier wordt niet gesproken over een terugkeer naar Bethlehem waar de wijzen zijn gekomen (of waren deze binnen de 40 dagen bij het kind en dus toch in de stal?) maar er wordt in ieder geval niet gesproken over een tocht naar Egypte waar ze zijn gebleven tot Herodes zijn dood. Er wordt zelfs gesproken over een jaarlijkse toch naar Jeruzalem vanuit Nazareth. Al met al voor mij onduidelijk. Kunt u wellicht uitleg geven?

Om te beginnen moeten we ervan uitgaan, dat elke Evangelist uit de veelheid van te verhalen stof een keuze maakt. Zo verhaalt Mattheüs alleen van het  bezoek van de wijzen uit het Oosten, omdat hij daardoor kan laten zien, dat het Evangelie ook voor de volkeren is.

Het is niet gemakkelijk om de gebeurtenissen van de eerste tijd van en na Jezus’ geboorte chronologisch precies op een rij te zetten. M.i. kunnen we ons de gang van zaken het beste als volgt voorstellen:

1. Jezus wordt geboren in Bethlehem; engelenzang; aanbidding van de herders (Luk.2:1-20).

2. Na 8 dagen de besnijdenis en de naamgeving (Luk.2:21).

3. Na 40 dagen (periode voorafgaande aan de reiniging van een moeder van een jongetje); gang naar Jeruzalem (tempel); Jezus wordt aan God voorgesteld; Jozef en Maria brengen ter reiniging het armenoffer (Luk.2:22-24).

4. In de tempel de ontmoeting met Anna en Simeon (Luk.2:25-38).

5. Daarna gaan Jozef/Maria met Jezus terug naar Bethlehem en nemen hun intrek in een huis (Matth.2:11).

6. Niet lang daarna (?) krijgen zij bezoek van de Wijzen uit het Oosten (Matth.2:1-12).

7. Herodes heeft van hen vernomen, wanneer de ster verschenen was en denkt, dat dit het moment is, waarop Jezus is geboren; dat kan dan wel (gelet op de lange reis van de wijzen) een enkel jaar geleden zijn. Dus -denkt hij- is de geboren Koning der Joden wel bijna twee jaar geleden geboren. Herodes had natuurlijk ook kunnen vermoeden, dat de ster lang voor de geboorte van de Koning der Joden als diens komst had aangekondigd.

8. Herodes vraagt de Wijzen hem te komen vertellen, waar het Kind te vinden is. Maar de Wijzen worden in een droom gewaarschuwd om niet meer terug te gaan naar Herodes (Matth.2:13vv). Herodes laat alle jongetjes in Bethlehem -voor alle zekerheid beneden de twee jaar- ombrengen (Matth.2:16-18).

9. Intussen maken Maria en Jozef zich gereed om naar het bevel van God te vluchten naar Egypte. Daar verblijven ze totdat ze vernomen hebben, dat Herodes de Grote is gestorven.

10. Daarna gaan ze terug, maar niet naar Judea (daar is het nog steeds gevaarlijk;  Archelaüs, zoon van Herodes is daar koning geworden). Ze vestigen zich in Galilea en keren terug naar Nazareth. Zie Luk.2:39.

P.S. we moeten er rekening mee houden dat onze jaartelling (afkomstig van een zekere Dionysius) fout is. Christus is geboren voor de dood van Herodes de Grote (dat is 4 voor Chr.). Hij is derhalve tussen 8 tot 6 voor Chr. geboren.

NB: Het lijkt me moeilijk om het bezoek van de Wijzen aan Jozef, Maria en het Kindeke Jezus direct na het bezoek van de herders te plaatsen. Hun gang naar de tempel (minstens 40 dagen na de geboorte van Jezus) zou dan -gelet op de aandacht die besteed was aan de komst van de Wijzen en de snode plannen van Herodes- veel te gevaarlijk zijn geweest.

Met een hartelijke groet,
Ds. C. den Boer

Dit artikel is beantwoord door

Ds. C. den Boer

• Geboortedatum:
  20-04-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Barneveld
• Status:
  Inactief

241 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven