Autisme of hooggevoeligheid

Toen ik vijf jaar was, kreeg ik de diagnose pdd-nos. Het vreemde heb ik altijd gevonden dat mijn ‘zijn’ geen definitie kreeg. Ik zou autisme hebben, maar dan meer als een ‘patatje met’. Mijn karakter was gewoon mezelf, maar al mijn gebreken werden door anderen onder mijn zogenaamde handicap geschaard. Als ik echter zelf mijn gebrek uitlegde, dan kreeg ik het verwijt dat ik mij achter mijn autisme verschuilde. Ik was wel verantwoordelijk voor mijn eigen gedrag, hoewel ik nooit van kwade wil ben geweest.

Ik heb in de loop van de tijd vrienden en vriendinnen gekregen, van wie ook diverse autisme hebben. In de loop van de tijd ontstaan er in deze vriendschappen vaak frustraties. Ik zal het uitleggen d.m.v. een metafoor. Als het winter is en de schaatsers lange lijnen trekken, al zwierende over de vliet, sta ik daar in mijn zwemkleding aan de wal. Niemand begrijpt het. Iedereen is immers met deze temperaturen warm aangekleed. Waar anderen langs de kant controleerden of hun gerei bij machte zou zijn om hun lichaamstemperatuur onder deze barre omstandigheden stabiel te houden, daar ontdeed ik mij van alle gerei. Terwijl vrienden mij voor krankjorum verklaren, laat ik mij via een wak in het ijskoude water zinken.

Als men vooringenomen durft te staan op een waarheid, dan zal het geloof in deze waarheid ook beproefd mogen worden. Ik daal daarom af, tot de bodem of dubbele bodem van kennis aangeraakt is, om het geloof van kuddedieren, of te bevestigen of te ontkrachten. Ik kan mij enorm frustreren om de ‘stupide’ nuchteren die hun handelingen of tradities totaal niet of gebrekkig kunnen onderbouwen. Dat is mijn gebrek.

Ik trek soms best snel conclusies in de ogen van gesprekspartners. In eerste instantie noemen zij het vaak vooringenomenheid. Als ze echter om de onderbouwing vragen, kan ik het tot een, voor hen onbereikbare, diepte afpellen. Dit gaat met een veelvoud aan argumenten, die ook ieder een oppervlakte en ijskoude diepgang hebben. En dan voel ik een zeer intense blokkade ontstaan tussen het verbindende begrip van verstaan. Dat is zowel in contacten met autisten als met reguliere mensen. Mensen erkennen wel dat het waarheid is, maar voelen zich niet content omdat hun brein in het ijswater compleet bevriest, waar mijn brein heel het overzicht nog wel helder kan bezien. Ik waak voor een tunnelvisie en ben altijd vatbaar voor goede argumenten van mede ijsduikers.

Echter heb ik de laatste tijd ook vrienden en vriendinnen met hoogsensitiviteit (hsp). Dit zijn de enige mensen waar ik volledige begrip voor kan hebben en ook kan ontvangen. We zitten altijd op een lijn. Deze relaties zijn wel te verdiepen, terwijl ik met autisten en regulieren alleen op schaatsen oppervlakkige binding heb.

Is mijn pdd-nos-karakter wellicht hsp? Is mijn autisme misschien niet het missen van antennes voor non-verbale communicatie, maar juist een overgevoeligheid voor (non-verbale) prikkels. Dit zou als uitwerking hebben dat de rationele processen veel meer rekenkracht nodig hebben, waardoor het bindende begrip achter de feiten, van onbegrip in het scenario, aanloopt. Zou u hierop kunnen reflecteren? 

Met vriendelijke groet, een 23-jarige jongeman.

Beste jongeman,

Wat een epistel van woorden en woordspelingen waarin je mij duidelijk maakt dat elkaar verstaan en goede afstemming bereiken soms een hele opgave is.

Ik merk aan jouw reactie dat je twijfelt over de eerder gestelde diagnose in het autistisch spectrum dat zich kenmerkt in het missen van antennes voor (non)verbale communicatie of juist voortkomt uit overgevoeligheid voor prikkels. Hierover kan ik kort zijn. Mogelijk help ik je niet echt verder met het antwoord wat ik nu ga geven.

Bij autisme is er  vaak sprake van ruis op het gebied van elkaar begrijpen en goed kunnen afstemmen zowel binnen de verbale- als non-verbale communicatie. Signalen worden vaak niet goed begrepen of verkeerd opgepakt met als gevolg elkaar moeilijk begrijpen. Echter, is er bij problemen in het autistische spectrum doorgaans ook sprake voor overgevoeligheid voor teveel prikkels. Dus beide door jouw genoemde elementen kunnen aanwezig zijn binnen autismespectrumstoornissen.

Wat let je bij je twijfel of er werkelijk sprake is van autisme of dat het gezien dient te worden als hooggevoeligheid, hiervoor opnieuw onderzoek aan te vragen? Je kunt jezelf voor onderzoek laten verwijzen door de huisarts met betreffende hulpvraag.

Ik wens je een goed 2020 toe.

Kees den Hamer,
Psychotherapeut-BIG/Seksuoloog NVVS

Dit artikel is beantwoord door

C. den Hamer

• Geboortedatum:
  15-03-1953
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerd Vrijgemaakt
• Woon/standplaats:
  Zwolle
• Status:
  Actief

114 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven