Menselijke gedaante van God

God is een Geest en die Hem aanbidden moeten Hem aanbidden in geest en waarheid. En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij ze. God is een Geest en God schiep de mens naar Zijn beeld. In een gesprek vertelde een vrouw dat zij niet geloofde dat God een Geest is, omdat Hij de mens schiep naar Zijn beeld. De mens is toch geen geest, zo was haar reactie. Zij is ervan overtuigd dat God ook een menselijke gedaante heeft. Graag uw reactie.

Geachte vraagsteller,

Allereerst haalt u een woord aan van de Heiland, dat we terugvinden in het Evangelie van Johannes, hfdst. 4:24. Zijn uitspraak dat de ware aanbidding van de Vader gebeurt “in geest en waarheid” vindt zijn grond daarin, dat God Geest is. Het woord pneuma staat nadrukkelijk voorop. Op die manier wil Hij de Samaritaanse vrouw duidelijk maken dat God Zich zo sterk onderscheidt van al het menselijke. Zo is Hij boven dat alles ver verheven. Om God op de goede manier te aanbidden, moet iemand eerst een ‘geestelijk’ mens worden. Daarvoor is een nieuwe schepping nodig, die alleen God tot stand brengt. Het is de manier om Hem te aanbidden, omdat God Geest is.

Daarnaast valt u terug op een tekst die al in het eerste hoofdstuk van Genesis voorkomt. Zijn ze met elkaar in tegenspraak of niet? Uw gesprek met een vrouw gaf als uitkomst dat zij niet gelooft in God als Geest. Wat wordt hier bedoeld? Ik gaf daar afgelopen zomer al het volgende antwoord op:

“Het is een heel bekend woord dat u aanhaalt uit Gen. 1 : 27: wat wordt nu eigenlijk bedoeld met het feit dat God de mens schiep naar Zijn beeld? Vergeet dan niet, dat er nog iets achterstaat. Je moet a.h.w. in één adem lezen wat er dan nog volgt: “man en vrouw schiep Hij ze.” In het Hebreeuws staat zelfs letterlijk, dat God de mens mannelijk en vrouwelijk schiep, als het evenbeeld van Zichzelf.

Het beeld van God geeft dan ook de bijzondere positie van de mens aan en is de toerusting om de opgelegde taak te kunnen vervullen: het beheer over de aarde en de dieren. In de loop van het boek Genesis blijkt uitvoeriger wat dat mens-zijn inhoudt: God spreekt met de mens, de mens dient en aanbidt Hem. De mens heeft gedachten, kan nadenken over verleden, heden en toekomst en hierover spreken. Het voorrecht gemaakt te zijn naar het beeld van God is niet beperkt tot de eerste mensen en is ook niet helemaal verloren gegaan met de zondeval. Bij de zondeval is de relatie tussen God en mens wel verstoord, maar niet helemaal verbroken. Het N.T. geeft t.a.v. het beeld van God aan, dat het nodig is vernieuwd te worden (Kol. 3, 10) en de nieuwe mens aan te doen die naar de wil van God is geschapen (Ef. 4, 24). 

Deze notie “geschapen naar Gods beeld” heeft belangrijke consequenties voor wie die afzonderlijke mens is. Je menselijke waarde wordt niet bepaald door prestaties of bezit of het oordeel van de medemens, maar door de schepping van God. Daarom wordt in de joods/christelijke traditie de beschermwaardigheid van het leven hoog gewaardeerd. Gods zegen en beloften aan de mens vormen de basis van zijn bestaan. Ze worden later uitgewerkt (Gen. 2) en zijn bepalend voor 3:15–19 en verdere beloften in de Bijbel. De liefde van God voor Zijn schepping vormt het fundament van Zijn verlossingswerk na de zondeval: de herschepping.

Zo heeft de mens de opdracht om samen God te vertegenwoordigen, samen zijn schepping te beheren. God heeft bedacht dat mannen dat niet alleen kunnen en vrouwen evenmin. Alleen met elkaar weerspiegelen zij God. Zo wordt er aan Zijn veelzijdigheid nog enigszins recht gedaan, zo las ik bij een collega in mijn dagboekje bij Gen. 1:27!

Veel opvattingen over teksten en woorden in de Bijbel zijn vaak onjuist, omdat men niet goed interpreteert wat deze woorden weergeven. Natuurlijk is God Geest, maar soms komt Hij ons in onze menselijkheid ver tegemoet en dat alles, om ons bepaalde zaken duidelijk te maken. Het ene vult het andere prachtig aan.

Ds. H. Van Oostende

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. van Oostende

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven