Verschil in geboorteverhalen van Jezus in Mattheus en Lukas

Hoe kan het dat de geboorteverhalen van Jezus in Mattheus en Lukas niet met elkaar overeenstemmen, elkaar zelfs tegen lijken te spreken. In Lukas is niets vermeld over het feit dat Jozef en Maria naar Egypte vluchten. Er staat dat ze, nadat alles vervuld was, ze weer naar Nazareth gingen. Hoe moet ik dit plaatsen?

Beste vragensteller,
 
Als eerste mijn verontschuldigingen dat ik zo lang op antwoord heb laten wachten. Dit heeft te maken met mijn installatie als predikant.
 
Nu een antwoord op je vraag. In de eerste plaats de Evangeliën verschillen qua stijl, inhoud, taal, doelgroep enzovoorts van elkaar. We hebben te maken met vier verschillende evangelisten: Matthéüs, Markus, Lukas en Johannes. De Heilige Geest heeft van hun persoon(lijkheden) gebruik willen maken, maar nochtans geldt: het is Gods geïnspireerde Woord (vgl. 2 Petr. 1:21). Dit is belangrijk om op te merken, want het wordt niet aan het toeval overgelaten wat opgeschreven is. Nee, de Heilige Geest Zelf is hier verantwoordelijk voor! En daarom is het ook goed en kun je er van op aan, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een boek wat door mensen is gemaakt. In Lukas 1:3 lees je bijvoorbeeld dat de schrijver de dingen die hij aan het papier toevertrouwt van te voren grondig heeft onderzocht. Want nogmaals: het is Gods werk, maar Hij schakelt wel middelen/mensen in. Dat is de wijze waarop God werkt. Zo wil de Heere tot op deze dag gebruik maken van Zijn dienstknechten om het Evangelie van zondag tot zondag te verkondigen.

Omdat er in de tweede plaats sprake is van verschillende evangelisten, krijg je door bovengenoemde motieven ook verschillende kleurstijlen. Je moet weten dat iedere evangelist voor een andere doelgroep schreef: zo schrijft Matthéüs bijvoorbeeld voor zijn volksgenoten: de Joden. En wat wil hij bereiken? Matthéüs wil de Joden uit de Schriften bewijzen, dat Jezus, dé Messias (of: Christus) is. Die invalshoek is ook bepalend voor het schrijven. Verder weet je bijvoorbeeld dat Lukas een arts was. Hij heeft in het Evangelie daarom veel aandacht voor de genezingsverhalen. Je ziet dus dat de Heilige Geest gebruikt maakt van mensen en daarbij hun persoon niet loskoppelt. Die doet er wel terdege toe.

In de derde plaats hebben lang niet alle evangelisten hetzelfde, hoewel Matthéüs, Markus en Lukas wel heel veel punten van overeenstemming hebben. Met een moeilijk woord spreken we daarom ook wel van de zgn. "synoptische evangeliën". Als je een snel overzicht wilt hebben van wat welke evangelist schrijft en waarin men van elkaar verschilt dan wijs ik je op het mooie boek van dr. Chr. Fahner, “Synopsis van de vier evangeliën”. Toch spreken we van het éne Evangelie door vier evangelisten. Het gaat ten diepste om het ene Evangelie van Gods genade voor een arm verloren zondaar. En al deze dingen die in het éne Evangelie staan geschreven, zijn geschreven met dit doel: opdat gij gelooft, dat Jezus is de Christus, de Zone Gods; en opdat gij, gelovende, het leven hebt in Zijn Naam (Joh. 20:31). De evangeliën spreken elkaar niet tegen, maar vullen elkaar aan! Ze completeren elkaar. De vier evangelisten schrijven namelijk over een en dezelfde zaak, maar de rijkdom van het ene Evangelie wordt door vier mannen geschreven. Je kunt zeggen: er is zoveel van de Heere Jezus te zeggen, dat valt niet door één iemand onder woorden te brengen (vgl. Joh. 21:25).

In de vierde plaats en nu concreet: Waarom heeft Matthéüs wel en Lukas niet over de vlucht naar Egypte geschreven? Je moet als je deze vraagt stelt ook het andere noemen: Waarom schrijft Lukas wel en Matthéüs niet over de twaalfjarige Jezus in de tempel? Nogmaals zeg ik: het gaat om Gods eigen werk! Dat staat buiten kijf. Toch valt er wel wat op te merken. Matthéüs schrijft zoals ik reeds zei voor de Joden. Als het gaat over de vlucht naar Egypte in Mattéüs 2:13-15, dan grijpt vers 15 terug op een passage uit het Oude Testament, namelijk Hoséa 11:1. Als je je volksgenoten wilt overtuigen van Gods gelijk, in zoverre je daarvan spreken mag, dan moet je dus het Oude Testament laten spreken. Dat testament is immers door de Joden aanvaard. Matthéüs probeert vanuit het Oude Testament de Joden te laten zien dat hier vervuld (!) wordt, waarvan toen geprofeteerd was: Ik heb Mijn Zoon uit Egypte geroepen. Bovendien sluiten deze woorden aan op de geschiedenis van Israël zelf, want dit volk is zelf in Egypte geweest! Onder leiding van Mozes is het volk Israël uit Egypte naar het Beloofde Land teruggekeerd. Maar toch bleef Gods doel (een zoon roepen uit Egypte) onvervuld in de Exodus van het volk Israël. Dit doel wordt wel bereikt wanneer God Zijn eigen Zoon uit Egypte gaat roepen.  Dit Kind gehoorzaamd wél aan God, Zijn God en Vader! Jezus moet terugkeren naar Egypte om daarmee Zijn volk en ook de andere volkeren te behouden (vgl. J. van Bruggen, Matteüs, 52-54). De evangeliën zijn ontzettend rijk. Gode zij dank spreken ze elkaar nooit tegen, maar vullen ze elkaar wel aan tot één geheel: het éne rijke Evangelie voor arme zondaren, die de weg tekent tot behoud in Christus Jezus (vgl. 2 Kor. 8:9).
 
Een hartelijke groet, ds. E. Gouda

Dit artikel is beantwoord door

Ds. E. Gouda

• Geboortedatum:
  25-12-1968
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Nieuw-Lekkerland
• Status:
  Actief

100 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven