Waarom werden er cherubs gemaakt voor op de ark? Dat is toch in strijd met het t...

Je vraag bestaat eigenlijk uit twee afzonderlijke vragen. 1. Wat was de functie van de cherubs op de ark? 2. Was het afbeelden van dergelijke wezens niet in strijd met het tweede gebod?

Ik behandel de vragen afzonderlijk.

1. Als we vragen naar de functie van de cherub op de ark, moeten we eerst nadenken over wat een cherub was, waar we hem in de bijbel tegenkomen, wat hij deed en hoe hij eruitzag. a. Wat was een cherub? Cherubs zijn engelenfiguren met vleugels. Ze zijn dienaren rond Gods troon. We komen ze tegen in Genesis 3: 24 (waar het meervoud cherubim gebruikt wordt). Deze cherubs (of cherubim) bewaken de ingang tot het paradijs, dat voor de mens gesloten is.

b. Waar komen we cherubs tegen? Afbeeldingen van cherubs vinden we in de tabernakel. Bijvoorbeeld als gouden beelden op de ark (om het verzoendeksel te overschaduwen met hun vleugels (Ex. 15: 17-22) en in gouddraad geborduurd op:  het voorhangsel dat toegang gaf tot het heilige der heilige (Ex. 26: 1) en één van de dekkleden die de tabernakel bedekten (Ex. 26: 31). Toen Salomo de tempel liet bouwen maakte hij twee extra cherubs in het heilige der heilige van 4,5 meter hoog en met een even grote vleugellengte om de ark extra te overdekken. Ook het houtwerk in de tempel was op verschillende plaatsen versierd met afbeeldingen van cherubs (1 Kon. 6: 29-35 en andere plaatsen). In het boek Ezechiël komen we ook cherubs tegen. Hier hebben zij zes in plaats van twee vleugels. Ook hebben zij vier gezichten. In Openbaring 4: 6-9 komen we ook wezens tegen die ons doen denken aan cherubs. Ze loven en prijzen God. De cherubs lijken soms erg veel op serafs (Jesaja 6: 2-3). Maar schijnen toch ook weer van deze te verschillen.

c. Wat deed een cherub? Uit de genoemde bijbelplaatsen leren we veel over de taak van cherubs. We vinden hen altijd in de nabijheid van Gods troon (=de ark). Die troon bewaken ze. In Ezechiël dragen ze de (mobiele) troon van God. Als bewakers vormen zij een soort geestelijke lijfwacht. Hun aanwezigheid benadrukt Gods heiligheid. Zij vergezellen de Heere waarheen Hij gaat. Ook loven en prijzen ze Hem!

d. Hoe zag een cherub er precies uit? Dit weten we niet. Want de ene keer wordt hij wat anders afgeschilderd dan de andere keer. De beelden op de ark zijn dus meer een symbolische voorstelling van cherubs dan dat ze ons als een foto laten zien hoe ze er echt uitzien.
 
2. Dat laatste -de symbolische weergave, en niet een getrouwe kopie hoe ze er uitzien- is al een eerste antwoord op de vraag waarom engelen op de ark werden afgebeeld. Ze staan er als symbolen. Als herinnering aan de heiligheid van God. Dus niet als standbeelden in onze zin van het woord. Want bij ons is een standbeeld een in brons of steen gemaakte kopie van het origineel. Het standbeeld van Michiel de Ruyter in Vlissingen laat ons zien hoe deze zeeheld er vroeger echt uitzag. Zo zijn de afbeeldingen van cherubs niet. Ze zijn veel symbolischer, want hoe een cherub er echt uitziet, weten we niet precies.

Afgezien daarvan is het echter niet ongeoorloofd schepselen af te beelden. We mogen best beelden van mensen maken. Als we er maar niet voor gaan bidden! Beelden op zich zijn niet verkeerd, als we er maar geen verering aan geven. Op grond van die verering heeft de Reformatie de beelden in de kerk afgeschaft. Afbeeldingen van schepselen -en een cherub is ook een schepsel!-  zijn daarom ook geoorloofd. Alleen Gód mag niet afgebeeld worden. Want God is te groot en te heilig om in enig beeld afgebeeld te worden. Zie Heidelbergse Catechismus Zondag 35, vraag 97. Zelfs al zouden we een echt lijkend beeld van een cherub kunnen maken, dan zou dat nog niet ongeoorloofd zijn, omdat ook een cherub een schepsel is (zij het een heel bijzonder schepsel!). Hiermee hoop ik je vraag afdoende te hebben beantwoord.
 
Ds. A. J. van den Herik, Hoevelaken

Dit artikel is beantwoord door

Ds. A.J. van den Herik

• Geboortedatum:
  20-01-1966
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Moerkapelle
• Status:
  Inactief

13 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven