Het nut van ruim aanbod van genade

Ik zit in de Gereformeerde Gemeenten en stuitte op de website over het aanbod van genade van ouderling J. den Haan. Daar staan duidelijke dingen op. Het is tegelijk ook kritisch over de prediking in de Ger. Gem. uit een bepaalde hoek. Ik zit in die ‘zwaardere flank’ van de kerk en zie op zich niet heel veel nieuws op deze site. Maar wat ik me wel afvraag: waarom hameren mensen nou precies op een ruimer aanbod? Als je toch niet zelf kunt geloven en niet kunt aannemen -wat deze site ook toegeeft- maakt het toch in feite niks uit of dat meer of minder gepreekt wordt?

Bedankt voor het delen van een vraag die bij meer mensen leeft. Je vraagt je af waarom het aanbod van genade gepreekt zou moeten worden. Als je zelf niet kunt geloven en niet kunt aannemen dan heeft dat toch geen nut?

Voordat ik je vraag beantwoord, een kleine kanttekening: je geeft aan dat mijn website over het aanbod van genade kritisch is over de prediking in de Gereformeerde Gemeenten uit een bepaalde hoek. Ik wil dit graag corrigeren want ik ga nergens op de website in op de prediking in de Ger. Gem. Ik richt me heel bewust op de discussies uit het verleden en probeer de lessen daaruit zo toegankelijk mogelijk te delen. Zie voor verdere uitleg ook de pagina over het ‘waarom’ van mijn website. Ik begrijp dat er binnen onze traditie verschillen in accenten zijn; mijn doel is niet te veroordelen, maar te luisteren naar de Bijbel, de gereformeerde belijdenissen en onze oudvaders.

"Het aanbod van genade komt tot iedereen, er zijn geen voorwaarden die je zelf moet vervullen en God meent het"

Nu je vraag. Als je uit jezelf niet kán geloven, waarom zo aandringen op een ruim, welmenend aanbod? Ik noem drie redenen en deel vervolgens wat we kunnen leren van discussies uit het verleden over dezelfde vraag.

1. Omdat het een opdracht van God is
De eerste reden voor een ruim aanbod is dat het een opdracht van God is. De Bijbel leert ons dat het Evangelie overal moet worden verkondigd (Mattheüs 28:19; Markus 16:15-16). Dat Evangelie is niet vrijblijvend, maar bevat een opdracht: “Bekeert u en gelooft het Evangelie” (Markus 1:15; zie ook Lukas 24:46-47; Handelingen 2:38). In het Evangelie daalt de Heere heel laag af om verloren zondaren genadig te zijn. Christus blijft niet op afstand van zondige mensen, nee, Hij ontvangt hen en eet met hen (Lukas 15:2). Hij nodigt iedereen uit om tot Hem te komen (Mattheüs 11:28). Hij kan en wil zondaren zalig maken! Net als Paulus mogen predikanten hun luisteraars aandringen om te geloven (2 Korinthe 5:11) en hen smeken zich te laten verzoenen met deze aangeboden Zaligmaker (2 Korinthe 5:20). 

Ik heb recent een Bijbelstudie over de preek van de Heere Jezus in Johannes 6 gepubliceerd. Hierin zie je hoe Jezus omgaat met het zelf niet kunnen geloven en toch de genade aanbieden.

De Bijbel gebruikt niet letterlijk de term ‘aanbod van genade’, maar laat wel zien dat de genade aangeboden wordt aan iedereen die het Evangelie hoort. Een Bijbels aanbod van genade heeft drie kernwoorden: algemeen, onvoorwaardelijk en welmenend. Dat betekent dat het aanbod tot iedereen komt, er geen voorwaarden zijn die je zelf moet vervullen en dat God het meent. 

2. Omdat zondaren naar Christus gebracht moeten worden
De tweede reden voor een ruim aanbod is om iedereen er toe te brengen om de zaligheid buiten zichzelf te zoeken in Christus. Er is maar één Naam gegeven waardoor we zalig kunnen worden (Handelingen 4:12). Alleen in Jezus is de zaligheid te vinden. Daarom is het zo nodig om over Hem te horen. Niet als een mogelijkheid tot zalig worden op afstand, waar je eigenlijk niet bij kunt. Maar als de Zaligmaker die jou wordt aangeboden. Hij kan en wil je zalig maken. 

Soms wordt dat aanbod niet algemeen gebracht. Er wordt dan gezegd: het is alleen voor de uitverkorenen. Wat gebeurt er dan? Dan word je niet gewezen op Christus, maar ten diepste op jezelf. Dan is de vraag niet: “O God, zijt mij zondaar genadig” (Lukas 18:13), maar: “Ben ik wel uitverkoren?” Dan ga je zoeken naar kenmerken in jezelf.

Als het aanbod van genade niet onvoorwaardelijk wordt gebracht, gebeurt hetzelfde. Dan vraag je je af of je ellendekennis wel diep genoeg is, of je berouw wel van harte is en of je genoeg levensheiliging, geloof en liefde hebt. En dat terwijl het voor een verloren zondaar van levensbelang is om te horen dat Jezus gekomen is voor zondaren (1 Timotheüs 1:15). Je moet horen dat het bloed van Gods Zoon reinigt van alle zonden (1 Johannes 1:7, Jesaja 1:18). Er is geen voorwaarde behalve dat je, door Gods genade, op Christus vertrouwt.

3. Omdat het de enige hoop is voor een door de Geest overtuigde zondaar
De derde reden voor een ruim aanbod is dat het de enige hoop is voor een overtuigde zondaar. Als Gods Geest jouw ogen opent en je de heiligheid van God gaat zien, met daartegenover je eigen zondigheid, is er geen andere hoop dan in het Evangelie. Dan krijgt het aanbod van genade waarde! Er is niets anders waar je je aan vast kunt klemmen dan aan het vrije aanbod van genade. Het is de grond en zekerheid van het geloof. Nooit zul je concluderen dat je diep genoeg beseft hoe groot je ellende is. Nooit zul je weten dat je uitverkoren bent voordat je gelooft. Nooit zul je iets in jezelf kunnen vinden op basis waarvan je kunt concluderen dat het aanbod ook voor jou is. Alleen de boodschap dat Christus voor de vuilste zondaar beschikbaar is, dat het aanbod absoluut vrij en algemeen is kan het verslagen hart hoop geven.

Kun je dit aanbod dan uit eigen kracht aannemen? Nee, maar de Heere wil aan het uitwendige aanbod ook het inwendige aanbod verbinden. Hij biedt dan niet alleen Christus aan, maar geeft je daarmee ook de kracht om Hem aan te nemen. Lees meer over aanbieden, aannemen en het uitwendige en inwendige aanbod van genade.

"Geen aanbod betekent: menselijke logica boven de Bijbel plaatsen, de gereformeerde belijdenissen loslaten, lijdelijkheid bevorderen, de grond voor het geloof weghalen en mensen weghouden bij Christus"

 

Wat kunnen we leren van discussies uit het verleden?
Je bent niet de eerste die zich afvraagt waarom er een aanbod van genade in de prediking nodig is als je het toch niet zelf kunt aannemen. In de 18e eeuw ontstond in Engeland een stroming die het hypercalvinisme is genoemd. Deze term wordt soms te pas en te onpas gebruikt, lees daarom wat het hypercalvinisme precies is en waar het vandaan komt. In het kort: in het hypercalvinisme worden het algemeen aanbod van genade en de plicht tot geloof afgewezen. De reden: God geeft alleen de uitverkorenen het geloof, dus het zou niet eerlijk zijn om iedereen een aanbod van genade te doen.

Er is in die periode veel discussie geweest over dit onderwerp. Onder andere Andrew Fuller en Charles Haddon Spurgeon hebben uitgebreid gewaarschuwd tegen het weglaten van het aanbod van genade. Ik heb op basis van deze discussie de gevaren van het hypercalvinisme uitgewerkt. Geen aanbod betekent: menselijke logica boven de Bijbel plaatsen, de gereformeerde belijdenissen loslaten, lijdelijkheid bevorderen, de grond voor het geloof weghalen en mensen weghouden bij Christus. Lees het hele artikel over de gevaren van het hypercalvinisme inclusief onderbouwing.

Niet redeneren
Ik wil iedereen die dit leest vooral oproepen om niet te gaan redeneren over de verantwoordelijkheid van de mens enerzijds en de soevereiniteit van God anderzijds. Wij begrijpen niet hoe dit bij elkaar past. Voor je het weet loop je het doolhof van de uitverkiezing in (Calvijn). Laten we vasthouden aan de Bijbelse paradox dat ieder mens de verantwoordelijkheid heeft om het Evangelie te geloven, maar daar door de zonde niet toe in staat is. Dat past niet in de menselijke logica, maar, zegt Spurgeon, dat is geloof: de rede (het verstand) die rust in God. 

Het niet zelf kunnen geloven is geen argument om het aanbod van genade weg te laten. Het is juist een argument om het aanbod zo vrij en ruim mogelijk te laten zijn. Zelf hebben we geen kracht om te geloven, daarom worden we opgeroepen om te vertrouwen op de kracht van een Ander. Die Ander, Jezus Christus, wordt je onvoorwaardelijk aangeboden in het Evangelie. Daarom mag je op Hem vertrouwen. Vlucht dus met je onmacht naar de Heere Jezus toe. Dat is de weg (Johannes 14:6) en alleen bij Hem is rust voor je ziel te vinden (Mattheüs 11:28).

Van harte Gods zegen toegebeden,
Johan den Haan