Hersteld Hervormde en Hersteld Gereformeerde Kerken

Ds. P.D. van den Boogaard | Geen reacties | 08-05-2025| 10:59

Kan iemand mij vertellen wat de theologische en sociologische verschillen zijn tussen de Hersteld Hervormde en Hersteld Gereformeerde Kerken?

Beste vragensteller,

Bedankt voor uw vraag. Het is altijd gevaarlijk om kerkgenootschappen te vergelijken, zeker omdat ik de Gereformeerde Kerken maar beperkt kent. 

Ik ga ervan uit dat u doelt op de fusiekerk Gereformeerde Kerken. In hun grondslag verschillen de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) en de Gereformeerde Kerken niet wezenlijk van elkaar. Beide kerken zijn gefundeerd op de Heilige Schrift en de gereformeerde belijdenisgeschriften, en beide streven ernaar om hier onverkort aan vast te houden. Tevens delen zij de ervaring om 'niet mainstream' te zijn. 

Desondanks zijn er, naar mijn waarneming, wel degelijk culturele en sociologische verschillen. De HHK is vooral geconcentreerd binnen de zogenoemde Biblebelt, terwijl de Gereformeerde Kerken met name daarbuiten zijn vertegenwoordigd. Dit leidt tot een duidelijk verschillende kerkelijke cultuur.

Daarnaast geldt dat het merendeel van de leden van de HHK tot 2004 deel uitmaakte van de Nederlandse Hervormde Kerk. Binnen deze brede kerk leefde enerzijds het besef dat zij de voortzetting was van de Reformatie in Nederland, maar anderzijds was men zich ook bewust van haar gebrekkige staat. De gedachte dat de Hervormde Kerk de enige ware kerk zou zijn, leefde binnen deze gemeenschap in beperkte mate. Dit besef lijkt binnen de HHK na de kerkscheuring van 2004 nog altijd door te werken, hetgeen ruimte laat voor een zekere openheid ten opzichte van andere kerkgenootschappen. Binnen de HHK bestaan zowel een meer verbondsmatige als een zeer bevindelijke stroming, al bevinden veel gemeenten zich inhoudelijk ergens tussen in. Een opvallend verschil is voorts dat binnen de HHK vaak een meer lijdelijke geloofsbeleving en houding voorkomt, terwijl de Gereformeerde Kerken veelal een meer actieve geloofsbeleving lijken te hebben.

Binnen de Gereformeerde Kerken lijkt het besef van de eigen kerk als ‘ware kerk’ in meerdere of mindere mate sterker aanwezig te zijn. Tegelijkertijd is er ook daar sprake van waardering voor oecumenisch contact, onder meer met de HHK. Voor zover ik kan beoordelen, kent men binnen de Gereformeerde Kerken echter geen uitgesproken bevindelijke richting. De HHK staat onder invloed van het bredere reformatorische milieu, wat zich in sommige gemeenten ook uit in uiterlijke kenmerken, zoals kledingstijl. Dit element is binnen de Gereformeerde Kerken in mindere mate aanwezig, zij het dat mijn oordeel op dit punt gebaseerd is op de erediensten die ik persoonlijk heb bijgewoond.

Niettemin meen ik dat er voldoende theologische en geestelijke aanknopingspunten zijn om samenwerking tussen beide kerkgenootschappen te overwegen. Of en in hoeverre dit op termijn ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden, zal de toekomst moeten uitwijzen. Daarbij dient opgemerkt te worden dat de onderlinge verhoudingen asymmetrisch zijn: de HHK telt circa 60.000 leden, terwijl het ledental van de Gereformeerde Kerken omstreeks 3.000 bedraagt.

Wat ook de achtergrond van uw vraag is, ik hoop dat dit antwoord u enig inzicht heeft geboden.

Met hartelijke groet,

Ds. P. D. van den Boogaard

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P.D. van den Boogaard

• Geboortedatum:
  24-08-1988
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Poederoijen & Loevestein
• Status:
  Actief

9 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven