Verlatingsangst in verkering

Ik heb bijna 2,5 jaar een relatie! Helaas heb ik vaak last van angstige gedachten en de angst is vooral gebaseerd op de relatie. Ik ben bijna elke dag bang dat mijn vriend mij verlaat, dat ik iets fout doe of ben bang dat ik alles heb verpest. Dat zijn heel heftige gedachten en angsten. Ik probeer dit bij de Heere neer te leggen en om zijn leiding te vragen.

We hopen over een paar maanden te gaan trouwen. Alleen, ik ben dus bang dat het misschien niet Gods wil is omdat ik er constant zo mee bezig ben en zoveel van deze gedachten heb. Ik ben er teveel op gefocust. Ik wil heel graag in de toekomst gelukkig worden met deze jongen en nog meer tot elkaar komen in de liefde! Ook in het geloof wil ik nog meer tot elkaar komen. Ik heb veel tot de Heere gebeden en gevraagd of Hij mij wil helpen.

Het gaat vooral om mij, dat ik moet leren om afhankelijk te zijn van God en de Heere nodig heb in mijn leven. Ik heb ook gevraagd of Hij mij leven wil leiden en mij de wijsheid geeft als het anders gaat. Ik merk dat ik dit erg lastig vind; dat de Heere mijn leven leidt en weet wat het beste is. Maar ik ervaar zoveel angst en ben er dan bijna van overtuigd dat ik mijn vriend kwijt raak. Ik word er zo moe van! Heeft u tips hoe ik hier mee om kan gaan?

Wat je beschrijft, wordt verlatingsangst genoemd. Dat is een serieus probleem en kan het leven fors belasten. Goede informatie hierover en ook praktische adviezen om er mee om te gaan vind je op depsycholoog.nl onder 'Verlatingsangst. Wat is het en wat kun je er aan doen?'.
  
Ook voor je vriend is dit goed om te lezen. Op basis daarvan kun je ook nagaan of er reden is om hiervoor (christelijke) professionele hulp te zoeken. Neem het wel serieus en schaam je er niet voor om hulp te vragen. Hulp vragen is een blijk van verantwoordelijkheid nemen om te bouwen aan een gezonde relatie! 
   
De hiervoor genoemde informatie is eenzijdig psychologisch. Maar jouw vraag bevat (terecht en gelukkig!) ook geestelijke elementen als je schrijft: “Het gaat vooral om mij, dat ik moet leren om afhankelijk te zijn van God en de Heere nodig heb in mijn leven.” 
  
Vanuit Gods Woord is daar veel over te zeggen. Psychologische hulp kan nodig en goed zijn, dat wil ik duidelijk stellen. Maar die is ook beperkt. Gods Woord gaat dieper dan het probleem, het gaat om ons hart en leven. Voor het overzicht geef ik je puntsgewijs het volgende mee. 

1. Je probleem gaat vooral over een relatie. Je geeft aan dat jij en je vriend gaan trouwen en verlangen om te groeien in liefde en geloof. Houd het positieve vast dat de liefde en dat verlangen bepalend zijn voor jullie relatie en niet de angst!
  
2. Nu gaat één van de meest fundamentele beloften in de Bijbel ook over een relatie, namelijk die van Heere met Zijn kinderen: “Ik zal u beslist niet loslaten en Ik zal u beslist niet verlaten.” Dat lees je in Hebreeën 13:5. Of met wat andere woorden in Jesaja 41:10:  “Wees niet bevreesd, want Ik ben met u, wees niet verschrikt, want Ik ben uw God.” Je komt dit op veel meer plaatsen en ook in andere woorden tegen in de Bijbel. Deze relatie met de Heere gaat boven de relatie met je vriend en met wie of wat dan ook. Dat bedoel ik niet als concurrerend met de relatie met je vriend. Als jullie in je relatie willen groeien in liefde en geloof, zijn jullie samen opgenomen in de relatie met de Heere. Klassiek gezegd: het is een ‘drievoudig snoer’. Alles wat ik verder schrijf, komt hieruit voort en gaat hierop terug.

3. Je schrijft verder: “Ik heb ook gevraagd of Hij mij leven wil leiden en mij de wijsheid geeft als het anders gaat. Ik merk dat ik dit erg lastig vind; dat de Heere mijn leven leidt en weet wat het beste is.” Dat geeft me de indruk dat je het lastig vindt om in Hem te geloven. Ik begrijp dat. Alleen al je angsten kunnen je de indruk geven dat je geloof niks voorstelt, omdat je anders wel meer rust zou hebben. Maar dat is een misvatting. Iedere gelovige heeft zorgen, ziekten en zonden. Sterker nog: juist gelovigen zijn zich daar meer van bewust. En verlatingsangst is geen aanstellerij, maar een serieus probleem. Waar het om gaat is hoe je daarmee om gaat. Wat ik bij je lees is, hoe aangevochten, onzeker en verward je je hierbij ook voelt: je hebt het verlangen om de Heere beter te leren kennen en in afhankelijkheid van en gehoorzaamheid aan hem te willen leven. Wees daar de Heere dankbaar voor en put daar moed uit! Dat verlangen is immers een gave van de Heere. Volhardt daarin en dan zal de Heere Zelf de groei daarvan geven.

4. Nogmaals het belangrijkste: de omgang met de Heere. Zijn doel is Zijn eer en ons heil. Dat gaat veel dieper en is veelomvattender dan het oplossen van een probleem als verlatingsangst. Daarmee wil ik je probleem beslist niet bagatelliseren, maar wel in een veel breder en dieper kader plaatsen. Het doel van de Heere met ons leven maakt je probleem wel meteen een stuk betrekkelijker. Je schrijft: “Alleen, ik ben dus bang dat het misschien niet Gods’ wil is omdat ik er constant zo mee bezig ben en zoveel van deze gedachten heb. Ik ben er teveel op gefocust.” Overdenk Gods grotere doel en dat kan al helpen om wat afstand van je angst te nemen en je er minder door te laten beheersen.
    
Binnen de dagelijkse omgang met de Heere is het goed en nodig om ook met je verlatingsangst te leren omgaan. Daar ga ik hieronder op in. Dat zijn geen simpele tips, maar oefeningen die veel en blijvende inspanning vragen. Maar dat is het meer dan waard. Allereerst om de Heere beter te leren kennen en vervolgens om je angst beter te kunnen beheersen. 
  
5. In Lukas 12:22-34 staat het bekende gedeelte over niet bezorgd te zijn. In vers 31 en 32:  “Maar zoek het Koninkrijk van God en al deze dingen zullen u erbij gegeven worden. Wees niet bevreesd, kleine kudde, want het heeft uw Vader behaagd u het Koninkrijk te geven.” Om over na te denken en te onthouden: Hij spreekt Zijn kinderen aan als ‘kleine kudde’. Daarmee laat Hij duidelijk merken dat Hij weet hoe zwak en klein we in onszelf zijn. Je hoeft jezelf niet groter en sterker voor te doen dan je bent, integendeel. Maar die ‘kleine kudde’ krijgt de grootste beloften: alle dingen die je nodig hebt, worden je toegeworpen en Zijn Koninkrijk wordt je deel. Als je het zwaar hebt, kan het overdenken van die belofte verlichting geven. 

In Filippenzen 4 staat veel wat helpt om met angst om te gaan.

6. In de eerste plaats, zorg dat je in de Heere blijft: “blijf zo staande in de Heere, geliefden!” (vers 1).

7. In de tweede plaats, denk sterk aan Wie de Heere is en wat Hij heeft gedaan. Dan is deze oproep volkomen logisch: “Verblijd u altijd in de Heere; ik zeg het opnieuw: Verblijd u.” Waar blijdschap is, wordt angst minder overheersende.

8. In de derde plaats de oproep om voortdurend en in alles de Heere te bidden en te danken: “Wees in geen ding bezorgd, maar laat uw verlangens in alles, door bidden en smeken, met dankzegging bekend worden bij God” (vers 6). Stort je hart maar uit voor de Heere, houdt niets achter. Hij weet er raad mee.

9. Ten vierde: “en de vrede van God, die alle begrip te boven gaat, zal uw harten en uw gedachten bewaken in Christus Jezus.” (vers 7). Dat is misschien nog de zwaarste en tijdrovendste inspanning, om je angstige gedachten door Hem te laten beheersen. De angst kan zomaar in alle hevigheid bezit van je nemen en je het idee geven dat je daaraan ten onder gaat. Maar geef niet op om dat bij de Heere te brengen in gebed. Hoe meer je dat oefent, hoe sterker je daarin wordt. Bedenk daarbij dat vers 7 geen opdracht is, maar een belofte! Klem je daaraan vast.

10. Tenslotte: “Alle dingen kan ik aan door Christus, Die mij kracht geeft” (vers 13). Dit getuigenis van Paulus mag hoop en moed geven. Wat had hij een moeilijk leven (2 Korinthe 11 en 12) en toch zegt hij dit met overtuiging. Zeg nu niet: ik ben Paulus niet, maar laat het ons opwekken om net als Paulus ons leven te geven aan de Heere. Dan zullen we hem dit na kunnen zeggen.

En andere belangrijke les staat in 1 Petrus 5: 6-7: “Wees met nederigheid bekleed, want God keert Zich tegen de hoogmoedigen, maar de nederigen geeft Hij genade. Verneder u dan onder de krachtige hand van God, opdat Hij u op Zijn tijd verhoogt. Werp al uw zorgen op Hem,  want Hij zorgt voor u.” 
  
11. De oproep tot nederigheid of ootmoed lijkt misplaatst voor iemand die door een leven van angst al zo terneergeslagen kan zijn. Toch ligt hier belangrijk onderwijs om overmatige angst en zorgen te leren beheersen. Jouw angst beschrijf je heel treffend: “Maar ik ervaar zoveel angst en ben er dan bijna van overtuigd dat ik mijn vriend kwijt raak. Ik wordt er zo moe van!” Zo’n angst en zorg kun je zien als poging om te beheersen wat je niet kunt beheersen. Omdat dit niet lukt, ontstaat er een vicieuze cirkel war je niet meer uit komt en kan er paniek ontstaan. Dat is een vreselijke ervaring.

De oproep van Paulus tot nederigheid is bedoeld om deze wanhopige en tot mislukken gedoemde poging tot controle los te laten en te buigen onder Gods krachtige hand. Dat is Zijn Vaderhand, die almachtig is en ons veilig door dit moeilijke leven leidt! Daar moet Zijn kind zich dan wel aan overgeven en toevertrouwen. Ook dat is een les die we niet zomaar leren. 

  
Er zouden nog veel meer Bijbelgedeelten te noemen zijn, maar dat zou teveel worden. Nog een paar korte punten die ik wil meegeven. 
  
12. Ten overvloede: het gaat dus niet om een manier om zelf in eigen kracht je angst weg te werken. Het gaat om het bij de Heere brengen van je angsten en zorgen en in Zijn kracht daarmee om te gaan. En het aan hem overlaten wat en wanneer Hij daarmee gaat doen. Wel in het geloof dat Hij dat zal doen!

13. Neem de tijd om de Bijbelgedeelten die je tegen komt echt te overdenken, daarover biddend te mediteren. Laat het tot je door dringen, leg je leven, je gedachten en gevoelens er naast. Bidt dat het Woord daarin doordringt, zodat je het kunt toepassen in jouw concrete omstandigheden.

14. We lazen in Filippenzen 4:6 dat je alle dingen met dankzegging bekend moet maken bij God. Dus ook je angst… Dat klinkt op het eerste gezicht verkeerd, maar je kunt het intussen ook als een gave zien die gebruikt wordt om nader te komen tot de Heere, Hem meer te volgen. We willen geen problemen en toch staat er niet voor niets: “Het is goed voor mij dat ik verdrukt ben geweest, opdat ik Uw verordeningen zou leren.” (Psalm 119:71).
  
15. Realiseer je dat angst voort kan komen uit een kwetsbaarheid in je karakter of lichaam. In dat geval kan het levenslang een kwetsbaar punt blijven. Dat is geen opmerking om je somber te maken, maar wel nodig om je daarop in te stellen. We moeten allemaal leren leven met beperkingen en de strijd tegen de zonde houdt nooit op. Maar we hebben gezien dat het de goede kant op gaat als we in Gods kracht volharden.

16. Tenslotte: je zou een (geestelijk) dagboek kunnen bijhouden, waarin je per dag aangeeft wat je hebt meegemaakt, je gevoelens, wat je hebt gedaan, wat de gevolgen waren. Met name ook wat er vanuit Gods Woord tot je kwam, hoe je dat hebt overdacht, wat dit met je deed, wat je daarvan leerde.

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven