De zeven concilies

Ik heb een aantal vragen over de oecumenische concilies. Welke oecumenische concilies onderschrijft de gereformeerde traditie? Ik weet in ieder geval zeker dat niet alle zeven concilies worden onderschreven. Maar waarom dan niet?

Ik weet dat u nu waarschijnlijk gaat zeggen omdat het niet in lijn is met de Schrift. Maar de concilies zijn toch juist een interpretatie van de Bijbel en waarom zou onze huidige interpretatie dan boven de interpretatie van de Vroege Kerk komen te staan? Als we daar aan gaan beginnen, dan hoef je zelfs niet in de heilige Drie-eenheid te geloven toch? Immers, als je een andere interpretatie hebt van de Bijbel is dat toch geen probleem? Anders is het wel vrij selectief om te kiezen in welke concilies je wel of niet moet geloven. Ze hebben immers allemaal betrekking op de heilige drie-eenheid en christologie?

Beste vriend of vriendin,

Je vraag was voor mij de aanleiding om me nog eens te verdiepen in de geschiedenis van de zeven concilies. In mijn studietijd heb ik ze nog ‘van buiten’ geleerd, maar dat is al heel lang geleden.

Ik loop je vragen maar eens langs. De eerste is gemakkelijk te beantwoorden. De Reformatie heeft alleen de eerste vier concilies onderschreven, de Rooms Katholieke Kerk aanvaardt ze alle zeven. Dan is er ook nog eens een verschil met de Grieks-Orthodoxe kerk, maar het voert te ver om dat uit te leggen. Dat heeft voor de beantwoording van je vraag ook geen noodzaak.

Waarom dit onderscheid? Je vermoeden, dat ik -als einde van alle tegenspraak- zou zeggen, dat het niet overeenstemming is met de Bijbel, klopt niet. Dan zou ik me er wat te gemakkelijk af maken. Het onderscheid ligt hierin dat de eerste vier concilies echt over de kern van het belijden gingen. De andere drie werden uitgeschreven, om bepaalde punten uit de eerste vier nader te formuleren. De laatste ging zelfs over de waarde van iconen (heilige voorwerpen in de Grieks Orthodoxe Kerk), voor de Reformatie uiteraard van geen belang. In dit verband letten we erop dat het eerste concilie plaatsvond in 325 en de zevende in 787, dus vier en een halve eeuw later.
 
Om terug te komen op de eerste vier concilies: daarin ging het echt om het hart van de zaak: Jezus als waarachtig God en waarachtig Mens en over de Godheid van de Heilige Geest. Het begon rond het eerste concilie met Arius, die stelde, dat Jezus slechts een schepsel was. Weliswaar het belangrijkste schepsel, maar tóch.

Waarom was het zo belangrijk tot een heldere belijdenis te komen? Wel, er was niets nieuws onder de zon. De discussie gaat al terug tot de jaren waarin Johannes zijn brieven schreef. Daar wijst hij op de dwaalleraren die ontkenden, dat Jezus in het vlees was gekomen. Dat was de leer van het Gnosticisme, dat de waarde van het lichaam ontkende. Op het eerste gezicht super geestelijk, maar in werkelijkheid levensgevaarlijk. Want door deze dwaalleer werd de verzoening ontkend. Jezus heeft als Mens geleden en als je dat ontkent, ondergraaf je de fundamenten van de prediking van de verzoening. Daarom spreekt Johannes in dat verband zelfs van de antichrist. Anti betekent in dit verband: surrogaat. Van de leer van Arius kun je hetzelfde zeggen. Als Jezus slechts een schepsel was, kon Hij geen Middelaar zijn. Dat heeft men in Nicea (325) goed begrepen. Arius was dus die oude dwaalleer in een nieuw jasje.
 
Over die kern gaat het in de eerste vier concilies. En wat de andere drie betreft: de Reformatie heeft nooit gesteld, dat deze concilies onwaarheden voortbrachten, maar vond dat deze niet echt nieuwe gezichtspunten voortbrachten. Ik kan je dus geruststellen: daarmee stelt de Reformatie haar interpretatie niet boven die van de Oude Kerk, zoals je vreest. Je hoeft dan ook niet te denken dat we nu de leer van de Drie-eenheid geen plaats meer hoeven te geven.
 
Ik heb geprobeerd, je in korte trekken wat duidelijk te maken. Natuurlijk is er over de zeven concilies veel meer te zeggen, maar dit zijn wat jouw vraag betreft de kernpunten. Ik hoop dat ik je wat verder heb kunnen helpen.

Hartelijke groet,
Ds. W. Arkeraats

Dit artikel is beantwoord door

Ds. W. Arkeraats

• Geboortedatum:
  09-08-1946
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Hardinxveld Giessendam
• Status:
  Actief

132 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven