Auteurs bijbelboeken geen domme jongens

Historici zeggen dat in het begin van de jaartelling slechts weinigen alfabeet waren. Alleen rijken konden hun kinderen leren en schrijven laten bijbrengen, waarbij ook nog slechts een klein deel daarvan in staat was om een brief te schrijven, laat staan een boek. De discipelen van Jezus waren eenvoudige mensen, van wie het zeer onwaarschijnlijk is dat ze enigszins konden lezen en schrijven, laat staan een brief of boek schrijven.

Hoe is het dan te verklaren dat bijvoorbeeld Markus, Levi, Petrus, Jakobus en Johannes lange brieven konden schrijven of zelfs een boek (Openbaring) of evangelie? Geleerden die het kunnen weten zeggen dat deze bijbelboeken ook nog eens in hoogstaand Grieks zijn geschreven, terwijl deze schrijvers Aramees spraken (en misschien een beetje Grieks beheersten).

Beste vraagsteller,

Bedankt voor je vraag. Dat is een interessant punt. Ik ben echt benieuwd welke historici het zijn die beweren dat het onwaarschijnlijk is dat de discipelen van de Heere Jezus een te laag ontwikkelingsniveau gehad hebben om Bijbelschrijvers te kunnen zijn? Ik ben bang dat deze mensen niet goed op de hoogte zijn. 

Men kan de redenering ook omdraaien: de evangeliën en de brieven van het Nieuwe Testament bewijzen dat de schrijf- en leescultuur in die tijd goed ontwikkeld waren, beter dan je op het eerste gezicht zou denken. Daar zijn allerlei argumenten voor te noemen. 

Om te beginnen valt erop te wijzen dat in elke synagoge een schooltje was waar de kinderen leerden lezen in de boeken van Mozes. Ook de Heere Jezus heeft leren lezen en kon moeiteloos in de synagoge van Nazareth Jesaja 61 voorlezen. 

Wat betreft het taalgebruik in het Nieuwe Testament kun je niet alle boeken over één kam scheren qua niveau. Het Grieks van Johannes (Openbaring) is beslist van een mindere kwaliteit dan van andere Bijbelboeken in het Nieuwe Testament. Anderzijds maakt Johannes gebruik van enkele in de hellenistische wereld bekende vertel-‘technieken’. Dus het was zeker geen ‘domme jongen’ (excusez le mot). Het Grieks van Lukas en Paulus is dat van ontwikkelde mensen: een arts en een begaafde rabbijnenleerling.

Ten aanzien van de ‘eenvoudige visser’ Petrus wil ik een en ander aanhalen uit het commentaar van prof. dr. P. H. R. van Houwelingen op de eerste brief van Petrus, die expliciet op jouw vraag ingaat.

Hij stelt de vraag: Hoe kan een Galilese visser zulk goed Grieks schrijven? Zijn antwoord komt -kort samengevat- hierop neer: 1 Petrus is in vergelijking met de brieven van Paulus in voortreffelijk Grieks geschreven. Er is gebruik gemaakt van verschillende stijlmiddelen, we komen ingewikkelde zinsconstructies tegen, hij gebruikt bij een paar zelfs de optativus (aanvoegende wijs), een beetje elitair zouden wij vandaag zeggen. Soms wordt dit verklaard door de betrokkenheid van Silvanus. Zou hij wellicht Petrus’ secretaris zijn geweest? (zoals Paulus gebruik maakte van Tertius als secretaris, zie Romeinen 16: 22). Maar Silvanus was meer betrokken bij de verspreiding van de brief en dus niet zozeer de secretaris.  Dus gaat Van Houwelingen ervan uit dat Petrus de brief zelf geschreven heeft (“ik heb geschreven...” zie 1 Petrus 5 vers 12). 

Hij wijst vervolgens op de volgende kenmerken:

1. Zijn Grieks is niet vrij van semitische invloeden. Zo is het opvallend dat hij niet spreekt van kruis (stauron) maar van hout (xulon) 1 Petrus 2:24. Een voor het Hebreeuws typisch stijlmiddel als het antithetisch parallelisme (zoals je veelvuldig in het boek Spreuken vindt bijvoorbeeld) komt herhaaldelijk voor.

2. Veel mensen uit Israel waren in die tijd tweetalig. Hij groeide op in Bethsaïda, Galilea in een sterk gehelleniseerde omgeving. In alle steden van enige betekenis in dat gebied (Tiberias, Sipporis) werd Grieks gesproken. Van jongs af was hij bekend met het Grieks en in de visserij en handel kwam tweetaligheid goed van pas. 

3. Toen Petrus zijn brief schreef was hij allang geen Galilese visser meer. Als woordvoerder van de apostelen had hij al heel wat ervaring opgedaan met het verwoorden van het evangelie. Aangezien Grieks de toenmalige internationale voertaal was is het goed denkbaar dat Petrus in Handelingen 2, toen er Joden uit allerlei hoeken van het Romeinse Rijk in Jeruzalem aanwezig waren, Petrus zijn toespraak in het Grieks gehouden hebben. In elk geval zal hij met Cornelius in Caesarea Grieks gesproken hebben (Handelingen 10).

4. Conclusie: Er is geen enkele reden waarom Petrus zijn Grieks niet goed zou kunnen beheersen. (P.H.R. van Houwelingen, 1 Petrus. Rondzendbrief uit Babylon. CNT derde serie. Kampen 1991, pagina 11 en volgende. Citaat op p. 13.)

Beste vraagsteller, ik hoop op deze manier voldoende op je vraag te zijn ingegaan.

Wat een wonder dat God gebruik wil maken van eenvoudige mensen. Onderschat die eenvoudige mensen trouwens niet. Die kunnen zich ook ontwikkelen in de loop van de tijd. Ik heb in mijn eerste gemeente een gemeentelid gehad die alleen de lagere school (zo heette dat toen nog) doorlopen had en heel sober leefde; maar een enorme kennis had verworven en een groot geheugen had. Als die man de gelegenheid had gekregen om door te kunnen leren... (maar daar was in die tijd gewoon geen geld voor).

Een andere eenvoudige vrouw vertelde over haar moeder die opgroeide in een arme tijd. De schoolmeester had een beloning uitgeloofd, namelijk een psalmboekje voor degene die heel psalm 119 alle 88 coupletten foutloos zou kunnen opzeggen. Je raadt het al: haar moeder heeft het gepresteerd (dit is mij nog nooit gelukt).

Kortom, ook in de tijd van het Nieuwe Testament heeft God zijn werktuigen uitgekozen die Hij ook geschikt en bekwaam heeft gemaakt om de dingen op te schrijven die wij vandaag nog als Zijn eigen Woord kunnen lezen. Bijzonder, vind je niet? 

Ik wens je van harte Gods zegen toe bij het bestuderen van God getuigenis, dat eeuwig zeker is en slechten (= eenvoudigen) wijsheid leert.

Met een hartelijke groet,
Ds. H. Korving

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Korving

• Geboortedatum:
  01-12-1954
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Urk
• Status:
  Actief

194 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven