De overheid gehoorzamen in coronacrisis

In Romeinen 13 staat de passage dat iedereen zich dient te ‘onderschikken’ aan de overheid of aan het gezag boven hem of haar. Maar... betekent onderschikken ook altijd gehoorzamen? Duidelijk is dat de gehoorzaamheid aan God gekoppeld aan Zijn dienst belangrijker is dan welk overheidsbesluit dan ook (Handelingen 5 vers 29). Maar wat als de overheid maatregelen neemt die sterk ingrijpen in de levenssfeer van mensen (zoals nu) maar die verder niets van doen hebben met het dienen van God? Geldt dan wel onderschikken is gehoorzamen? Of -en hint Paulus daarop in Romeinen 13 vers 5- geldt dan de vrijheid van het geweten? Kun je dan stellen: als ik het tegenover God kan verantwoorden hoef ik de overheid op bepaalde punten niet te gehoorzamen, maar ik onderschik mij wel aan haar gezag?

Deze vraag is voor mij en veel anderen actueel vanwege de huidige situatie. Stel de overheid verplicht je om gevaccineerd te worden tegen Covid-19 en je wilt het niet? Of stel, je zit in een echte harde lockdown en mag het huis echt niet uit (Spanje) en je wordt thuis helemaal depressief. Kun je dan zeggen, ik gehoorzaam de overheid niet, ik ga wel naar buiten en houd mij daar aan de regels? Ik accepteer de eventuele boete (ik onderschik mij) maar ik voel mij vrij in mijn geweten naar God toe om wel naar buiten te gaan? Is dat de manier om er als gelovige mee om te gaan of geeft de Schrift andere richtlijnen?

Beste vragensteller,
 
Een actuele vraag. Dank daarvoor. Je probeert vanuit Gods Woord te reflecteren op de huidige ontwikkelingen. Dat moeten we meer doen! Persoonlijk verlang ik daarnaar, maar tegelijkertijd vind ik dat niet eenvoudig. Precies diezelfde worsteling proef ik achter jouw vraag. Op goede vragen heb je niet één twee drie een goed antwoord. We mogen bidden om de Heilige Geest, Die in elke tijd weer vrijmachtig mensen een uitzonderlijk scherp inzicht geeft.
 
Kern van je vraag gaat over onze houding ten opzichte van de overheid. De Bijbel is glashelder: gehoorzaam aan de overheid. Als je bedenkt hoe Rome de overheid van de Joden was geworden, en beseft welke heidense keizers in de nieuwtestamentische tijd aan de macht waren, is het een bijzonder sterk signaal dat Jezus gebiedt om netjes je belasting af te dragen aan de keizer (Mattheüs 22:21). Als dit Jezus’ lijn was, verbaast het niet dat Paulus in Romeinen 13 glashelder zegt: “Alle ziel (iedereen!) zij den machten over haar gesteld, onderworpen” (vers 1). Het Griekse woord dat in de Statenvertaling vertaald is met ‘onderwerpen’ staat in de gebiedende wijs. Paulus zegt dus niet: het zou mooi zijn als je naar de overheden zou luisteren, maar: het is je plicht om het gezag van de machten die boven ons staan te erkennen. Een christen neemt zulke oude tekstwoorden uiterst serieus! Hier spreekt God. Hij wil dat ik de overheid gehoorzaam. Ook als de overheid niet bepaald christelijk is; was ze dat in Paulus’ tijd dan?! Ook als het mij niet zint. Ook als ik er gruwelijk veel last van heb. Ook in coronatijd...
 
Ieder heeft z’n visie op de rol van de overheid in deze crisis. Dat is prima. Je hoeft het echt niet in elke genomen maatregel met de overheid eens te zijn. Maar de overheid heeft het beste met ons voor. En daarom gehoorzamen we. Nee, dat zeg ik niet goed. Niet omdat de overheid het beste met ons voor heeft, maar omdat ze door God is aangesteld, gehoorzamen wij (Romeinen 13:1b). Dat gaat nog verder!
 
Toch geeft dat laatste meteen aan dat de overheid, weliswaar ‘hoger’ dan ons, ‘lager’ is dan een Ander. De grote God is het Die aan hen hun positie gaf. Aan Hem zijn zij verantwoording schuldig. Aan Hem zijn ook wij verantwoording schuldig. En Hij let er niet slechts op of wij de overheid gehoorzamen... Christus zei: geef aan de keizer wat van hem is, “en Gode wat Gods is” (Mattheüs 22:21)! Is het daarom niet dat de eerste christenen weigerden de keizer goddelijke eer te geven, al moesten ze het met de dood bekopen? Soms moet je protesteren tegen overheidswetten. Wanneer? Als Gods eer op het spel staat. Als de overheid buiten haar boekje gaat, met als gevolg dat wij God niet meer dienen kunnen.
 
Oké, en nu naar 2020 en de coronarealiteit. Juist nu is het de tijd om de overheid te respecteren, haar te gehoorzamen en voor haar te bidden. We moeten de gehoorzaamheid het volle pond geven en ons niet te snel terugtrekken op ons ‘geweten’. (Trouwens, als het gaat over specifieke casus, zoals een depressie door binnen te blijven, dan is juist ook in deze crisistijd wel gebleken dat er met creativiteit nog veel mogelijk is, terwijl we wel binnen de grenzen van de overheid blijven.) We hebben moeite gekregen met gezag, ook wij christenen. Laten we oppassen Gods dienares niet te verachten! Tegelijk is het juist nu de tijd om uitermate alert te zijn. De overheid grijpt in in godsdienstige zaken: we mogen onze God niet meer samen zoeken. Dan moeten we oppassen, zeker als we letten op de lijn van de afgelopen decennia. Onze vrijheid om God te dienen staat onder druk. Laten we daarom niet naïef zijn en denken: na de crisis gaat alles gewoon z’n gangetje. Wanneer de overheid ons op ‘verkeerde’ gronden belemmert in het dienen van onze God, zullen we pal moeten staan. En dan kan nog weleens blijken dat we geen ruggengraat meer hebben... Gehoorzamen als God dat van ons vraagt vinden we moeilijk, ik vermoed ongehoorzaam zijn als God dat wil nog vele malen moeilijker...
 
Hartelijke groet,
Ds. T. A. Bakker

Dit artikel is beantwoord door

Ds. T.A. Bakker

• Geboortedatum:
  07-02-1995
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Giessendam-Neder-Hardinxveld en Sliedrecht
• Status:
  Actief

30 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven