Angst voor eindtijdrampen

Ik ben moeder van een fantastisch jongetje en vrouw van een ontzettend lieve man. Tot twee jaar voordat ik dat werd was mijn leven ingewikkeld en ging er heel veel verkeerd. Ik ben vaak in de steek gelaten door mensen die ik vertrouwde, er was psychische ziekte van heel dichtbij en er is stevig misbruik van me gemaakt door mensen die erg egoistisch waren. Ik heb mezelf overal vrij goed doorheen gebokst, hoewel er natuurlijk gevolgen zijn geweest voor mijn eigen psyche. Zo ben ik depressief en overspannen geweest, heb ik een milde vorm van anorexia gehad, kan ik nog steeds niet erg goed mijn grenzen aangeven en heb ik tijdenlang traumaflashbacks gehad (zoals bij PTSS). Op dit moment ben ik eindelijk gelukkig, al een hele tijd. Ik zou mezelf geestelijk gezond noemen, ik heb wel ongeveer verwerkt wat er verwerkt moest worden.

Toch is er een terugkerend element waar ik steevast tegenaan loop: ik ben buitensporig bang voor wereldrampen die worden voorspeld in Openbaringen. Elke keer als ik in het nieuws iets lees, of als iemand iets noemt dat in de verte iets te maken heeft met eindtijdrampen, krijg ik een soort angstaanval. In principe is het niet meer dan logisch dat je doodsbang wordt als je denkt dat er in de komende tien jaar ergens een kernbom in je achtertuin gedropt kan worden, of dat er in de komende twintig jaar een wereldwijd antichristelijk totalitair regime ontstaat, of dat er niet meer genoeg voedsel zal zijn om iedereen te kunnen voeden. Het is in zekere zin dus wel een reëele angst. Maar aangezien andere mensen deze angst niet hebben, is dit niet ‘normaal’ in de letterlijke zin van het woord. Als ik niet zou geloven dat de Bijbel echt was, zou ik minder bang zijn. Dan zou ik er niet zeker van zijn dat er daadwerkelijk verschrikkelijke dingen staan te gebeuren.

Het beeld dat ik ervan heb, dat mij zo bang maakt, heeft te maken met het niet kunnen beschermen van de mensen die mij lief zijn. Ook met voorstellingen van gemarteld worden door eerdergenoemd totalitair regime en de vraag of ik dan Jezus nog zal kunnen blijven erkennen als Heer’, maar eerder nog dat mijn geliefden gemarteld zouden worden, al dan niet voor mijn ogen. (En dan is er daarnaast nog een scala aan afschuwelijke beelden die ik te danken heb aan een levendige fantasie, als kers op de taart.) Tegelijkertijd herken ik het ontzettende gevoel van angst van eerdere ervaringen in mijn leven en vraag ik mij af of de angst of de heftigheid daarvan een gevolg kan zijn van dingen die eerder zijn gebeurd. Er wordt beweerd dat angst altijd te maken heeft met verlaten worden, en ik kan me dat voorstellen, al heb ik die theorie nog niet uitvoerig bestudeerd.

Mijn man kan niet zoveel met mijn angst. Met name omdat mijn angst opgewassen is tegen elke manier van rationaliseren. Al zijn pogingen om mij gerust te stellen eindigen in niets. Ik weet dat er echt dingen gaan gebeuren, want dat zegt de Bijbel, ik weet dat er echt zulke dingen kúnnen gebeuren, want er zijn overal achterlijke gladiolen aan de macht, de enige vraag is nog: wannéér gaat het gebeuren?

De afgelopen tijd heb ik een les doorleefd over het kwaad op de wereld. Ik werd geplaagd door beelden van de afschuwelijke dingen die mensen elkaar aandoen, dingen waarvan de gemiddelde mens zich de helft nog niet kan voorstellen. Ik vertel andere mensen dus ook liever niet over de dingen die ik zie, want daarmee maak ik ze van streek. Deze les kreeg ik, leerde ik later, om beter te begrijpen waarom Jezus naar de aarde moest komen (ik had zelf om deze les gebeden), maar ook om te begrijpen waarom er een einde aan deze wereld moet komen. De gruwelijkheden van dingen die mensen elkaar aandoen zijn nog zwarter dan de rampen van de eindtijd. Misschien zit ik nog wel midden in de les die God mij geeft over hoe alles zit, waarom Jezus moest komen, en volgt de gigantische heerlijke ontknoping nog. Moet ik eerst het kwade in alle ellende zien om de glorie beter te kunnen beleven en zie ik nu het licht aan het einde van de tunnel nog niet. Als dat zo is is het wel een vrij lange tunnel, maar het kan. Zomaar wat ideeën en gedachten.

De korte versie van mijn lange vraag is dit: Kan ik van mijn angst af komen? Zo ja, hoe? Zo nee, hoe moet ik ermee omgaan? Of moet ik naar de hulpverlening of een pastoraal werker stappen? Ik hoop dat er iemand is die iets kan met mijn vraag. Zo niet, dan ben ik er in ieder geval niet op achteruit gegaan...

1. Ik begin achteraan waar vraagstelster schrijft: “De korte samenvatting van mijn lange vraag is dit: Kan ik van mijn angst afkomen? Zo ja, hoe?” En ik heb de indruk dat het van zich afschrijven van de gevoelens al enigszins als een bevrijding wordt ervaren.

2. Angst heeft verschillende oorzaken. Het kan voortkomen uit vroegere gebeurtenissen. Of uit een levendige, soms morbide, interesse, gepaard met fantasie. Het boek Openbaring beschrijft inderdaad schrikwekkende gebeurtenissen. Daar worden in de vraag allerlei andere moderne wandaden en geweld mee verbonden.

3. Wat is de bedoeling dat Johannes dat alles in dromen en visioenen vernam en moest doorgeven? Toch niet alleen om de lezers bang te maken. Het is een getuigenis van Gods macht en het oordeel over een zondige wereld. Met tegelijkertijd ook de boodschap van de finale overwinning van en door het Lam van God, de Heiland en Koning van zijn kerk en van de nieuwe wereld.

4. Hoe reageren mensen daarop? Er zijn onwetenden, die denken dat wij mensen zelf de wereld (en het klimaat) wel zullen regelen. Er zijn onverschilligen, die denken dat het hun tijd wel zal duren. En er zijn mensen die met vreze en beven de toekomst tegemoet zien. Elke tijd (vanaf de dagen van Paulus tot de onze) zijn er mensen die er voorspellingen aan vast knopen.

5. Tegenover de angstaanjagende beelden en profetieën staat in de Bijbel ook wel wat anders. Niet dat alles wel mee zal vallen of dat alles automatisch wel goed komt. De geschiedenissen in het Oude en Nieuwe Testament, de woorden van Jezus Christus en de geschriften van de apostelen leren ons een andere weg. Ongelovigen hebben daar geen boodschap aan, maar voor christenen is daar hun troost, voor tijd en eeuwigheid, voor lichaam en ziel.

6. “Wees niet bezorgd, vrees niet, wees in geen ding bekommerd.” Dat lezen en horen we overal in Gods Woord. Dat is geen ontkenning van gevaar, dreiging, ramp, lijden of ellende. Maar een wijze hoe daarmee om te gaan. Ik noem twee heel sterke argumenten. Luister eerst naar Jezus Christus in Mattheüs 10 vers 28: “Wees niet bevreesd voor hen die het lichaam doden en de ziel niet kunnen doden...” Dat hoofdstuk vanaf vers 11 is trouwens zeer toepasselijk bij onze vraag. En lees dan wat de apostel Paulus aan de mensen in Rome schrijft, hoofdstuk 8 vers 18: “Want ik ben er van overtuigd dat het lijden van de tegenwoordige tijd niet opweegt tegen de heerlijkheid die aan ons geopenbaard zal worden.” Dat is niet rationeel, maar taal van geloof en vertrouwen.

7. Ik weet niet of  de vraagstelster van zingen houdt, maar ons Psalmboek staat vol van liederen en verzen waar tegen alle ellende en verdrukking in gezongen wordt van het vertrouwen op Gods zorg. En vergeet daarbij de liederen uit de bundel van Johannes de Heer ook niet. Er wordt weleens gezegd dat de duivel (en zijn verzoekingen) op de loop gaan voor het zingen van Gods trouw. Geen wonder, want psalmzingen is bidden.

8. Nog één waarneming van mijn kant. Ik heb heel wat gelezen van martelaren. Uit de oude kerk, uit de tijd van de reformatie, onder totalitaire regimes en van het zendingsveld. Dan blijkt dat christenen niet terugdeinzen maar met vreugde hun kruis dragen en een geweldig getuigenis van geloof gaven. Niet voor niets getuigde rond het jaar 200 de kerkvader Tertullianus: “Het bloed van de martelaren is het zaad van de kerk.”

Ds. J. J. Tigchelaar

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. Tigchelaar

• Geboortedatum:
  05-12-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Putten
• Status:
  Actief

130 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven