Vraag
Ik las net een gedeelte uit Ruth 1. In de Bijbel met Uitleg wordt hier geschreven over de betekenis van de namen. Zo betekent Ruth “de liefelijke.” Hierbij wordt vermeld dat de betekenis van namen heel belangrijk was in die dagen: Naomi liet zich niet voor niets “Mara”, bitter, noemen toen ze terugkeerde. Wat ik heel opvallend vond is de betekenis van de namen van Machlon en Chiljon: ziekelijk en zwak. Als de betekenis van namen dan zo belangrijk is, waarom zou er dan gekozen worden voor zo’n negatieve naam? Ik kan me zo voorstellen dat dit ook door mensen uit de omgeving als vreemd wordt gezien. Ik kan zo snel niet op soortgelijke voorbeelden komen, maar ik weet wel dat ik me dit al wel eerder bij andere namen afgevraagd heb. Ikzelf vind het heel mooi als iemand bewust voor een bepaalde naam kiest bij een kind i.v.m. de betekenis van die naam, maar een negatieve betekenis kan ik me eigenlijk niet zo goed voorstellen...
Antwoord
In de Bijbel hebben de mensen inderdaad als regel een naam, die niet zomaar een betekenis heeft, maar die een heel bewuste betekenis draagt. Het zal niet nodig zijn om een hele rij voorbeelden te noemen, want we kennen er allemaal wel een heleboel. Adam wàs “mens” en Jezus wàs “Zaligmaker”.
We kunnen ons ook allemaal voorstellen, dat een vader en een moeder voor de geboorte van een kind hebben gezocht naar een fraaie, passende naam. We kunnen ons moeilijk voorstellen dat een negatieve naam gekozen werd. Hoewel, hoewel, kunnen we ons dat echt niet een beetje voorstellen? Over het gezinnetje van Elimelech en Naomi in Bethlehem is namelijk wel het nodige te zeggen wat een negatieve naamgeving begrijpelijk maakt. We lezen in het boek Ruth dat deze beide ouders aanvankelijk in Bethlehem woonden. Het waren “Efrathers”. Of Machlon en Chiljon toen al geboren waren, dat zal wel, want na de emigratie horen we al snel dat ze gaan trouwen!
In elk geval: toen die beide jongens geboren werden, gaven vader en moeder aan hen behoorlijk negatieve namen. De ene werd “ziekelijk” genoemd en de ander “zwak”. Dat zal zeker niet per ongeluk zijn gebeurd. Dat moet zijn reden hebben gehad. Mankeerden beide jongens reeds bij hun geboorte iets? Lag de één binnen een uur na zijn geboorte al zwaar te hoesten? Maakte de ander vlak na zijn geboorte al geluiden waar iedereen van schrok? Het laat zich heel goed voorstellen, dat de ouders al meteen bij hun komst op deze wereld zagen dat deze beide kinderen geen ‘blijvertjes’ waren. Twee jongens, die meteen al extra zorg nodig hadden. Wellicht extra voeding. Aparte voeding. Dure voeding. Het legde een zware last op het jonge gezin. Zoiets kunnen we ons allemaal toch wel voorstellen?
Daar komt dan nog wat bij. Als er op zekere dag een beetje gebrek aan voedsel in Bethlehem begint te komen, en dus de prijs van brood en ander voedsel begint te stijgen, als de portemonnee van vader Elimelech leeg begint te raken, dan besluiten Elimelech en Naomi uit de stad Bethlehem (“broodhuis”) weg te gaan. Maar we lezen niet dat heel Bethlehem op dat moment leegstroomt! Integendeel. Enkele hoofdstukken verderop, bij de terugkeer van Naomi en Ruth, horen we dat er in Bethlehem weer volop werk en brood is. Er wordt zelfs met man en macht geoogst! Zal de emigratie van Elimelechs gezinnetje dus alles te maken hebben gehad met de zwakke gezondheidstoestand van de twee kinderen? We zien dan voor ons de angst van vader en moeder dat hun kinderen een periode van schaarste in hun woonplaats niet zullen overleven.
Maar intussen maken ze bij dat emigreren wel een andere fout: Elimelech en Naomi letten wel op de prijs van brood en voedsel, maar niet op de Heere! Want ze gaan naar een heidens land: Moab! Weliswaar lekker dichtbij, maar tegelijk toch wel een door en door heidense streek! En hoe zwak, ziek en misselijk die twee jongens er ook aan toe zijn, ze komen daar na korte tijd een paar aardige meisjes tegen en hoe gaat dat? Ze trouwen en het leven lijkt toch geweldig positief te worden...!
De jaren gaan voorbij. Elimelech sterft. Tja, de man is ook al niet meer zó jong. Maar dàn gebeurt daar in Moab, waar de ouders indertijd in Bethlehem al zo bang voor waren geweest: Machlon en Chiljon sterven. In Moab komt een gedenkteken te staan waarop te lezen valt: hier rust “ziekelijk”. En even verderop een gedenksteen met de tekst: hier rust “zwak”. De weg van Elimelech en Naomi loopt op zwaar verlies en teleurstelling uit. Het was de goede weg ook niet geweest. De Psalmist had gelijk toen hij zong: wie God verlaat heeft smart op smart te vrezen...
En dan komt de wederkeer. Die kunnen we verder in het boek Ruth nalezen.
Ik heb tenslotte slechts één vraag: kunnen we ons de zaak van die naamgeving nu een beetje voorstellen?
Ds. M. Baan,
Veenendaal
Dit artikel is beantwoord door
Ds. M. Baan
- Geboortedatum:16-02-1946
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Veenendaal
- Status:Actief
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Er kunnen diverse redenen zijn waarom Evimelech met zijn gezin naar Moab vertrekt. Het is de tijd van de Richteren in Israël en daarover is bekend dat ieder doet wat goed is in zijn eigen ogen. Er is sprake van voedselschaarste en dat moet ons toch wat zeggen. Was het land niet meer overvloeidend van melk en honing? Waarom stonden er telkens Richters op om ons volk te bevrijden van de binnenkomende vijand? Als wij ons zouden houden aan de wetten en inzettingen van de Eeuwige zou het ons toch goed gaan. En als er dan een gezin door ziekte of een andere oorzaak verarmd zou worden diende er bijstand verleend te worden vanuit onze eigen volksgenoten. Wij zijn toch allen een familie. Ja, dat is het ook. Maar hier hing alles als los zand aan elkaar. Men deed maar wat.
Evimelech kiest voor Moab en laat een onbewerkte akker en en klein huisje achter. Daar in het buitenland zoekt hij het geluk. En zijn twee zonen vinden daar een vrouw voor de rest van hun leven. Wat was het gebod wat over Moab werd uitgesproken? De kinderen van Israël mochten tot in het 10 geslacht geen vrouwen nemen uit Moab. Het uitstapje van Evimelech krijgt nu een heel ander beeld. Hier wordt het gebod overtreden. Dan zullen zij de gevolgen daarvan ook moeten dragen.
Daar staan drie weduwen langs de kant van de weg. Naomi heeft gehoord dat er weer wat welvaart is gekomen in Bethlehem. Wat heeft zij bij Moab nog te zoeken? Niets toch en zij keert terug naar Bethlehem. Als vrouw heeft zij geen erfdeel, maar haar gestorven zonen hebben postuum recht op dat erfdeel.
Ruth, is een Moabitische en geen Hebreeuwse naam. In Israël heet menige vrouw Ruth. Zij is een van de stammoeders van het geschacht van David. Een Moabitische in de Koninklijke Lijn? Kan dat zo maar? Ja, dat is het Evangelie wat Naomie hoorde van haar schoondochter: Uw G'd is min G'd en uw volk is mijn volk. De toeëigening en toetreding tot het verbondsvolk: de Kinderen van Israël is legitiem. Door het geloof zag zij dat. Onder alle Israëli telt zij als een moeder in Israël, maar met de toevoeging: de Moabitische.
