Geloof en borderline

Ik heb Borderline. Mijn emoties en gevoelens zijn vaak heel hevig. Soms verlies ik de controle over mijn gevoelens en emoties en snij ik mezelf of vertoon ik destructief gedrag. Achteraf voel ik me daar altijd heel naar over omdat ik iets doe dat recht tegen de wil van God ingaat. Ik weet wel dat het met mijn borderline te maken heeft, maar toch kan en heb ik er geen vrede mee. Het is een groot wonder dat de Heere mij nog heeft willen opzoeken. Ik heb de Heere lief mogen krijgen! En juist daarom doet het me nog meer meer pijn dat ik dingen doe die Hij niet wil. Ik probeer er echt tegen te strijden, maar het is vaak zo moeilijk, omdat het zo met elkaar verbonden is, de dingen van het geloof en mijn gevoelens en emoties.

Ik ben zo bang om de Heere kwijt te raken, want ik kan niet zonder Hem! Ik neem ook deel aan het Heilig Avondmaal en heel vaak gaat het door me heen; je hebt borderline, zoveel verschillende gevoelens en emoties, zit je hier wel goed, want morgen ben je weer anders. Ik word er heel verdrietig van. Want ik haal juist troost en bemoediging uit het Heilig Avondmaal en toch steeds denk ik dat. Ik ben zo wisselvallig. En toch kan ik de Heere niet loslaten. Veel mensen zullen me niet begrijpen, ik kan er ook moeilijk over praten. Vrienden zeggen ook vaak, waarom ben je verdrietig en ben je geestelijk verslagen? Je kent de Heere toch...

Omdat dit een breed forum is, begin ik met heel kort iets te zeggen over wat een borderline persoonlijkheidsstoornis inhoudt. Het is een ernstige stoornis. Dat wil zeggen dat die met groot lijden gepaard gaat voor de persoon en diens omgeving. En ook dat de problematiek niet gemakkelijk is te beïnvloeden of te veranderen. Kenmerkend zijn:

-onstabiele en heftige emoties,
-moeite om boosheid en agressie te beheersen,
-veel innerlijke conflicten,
-intense gevoelens van afwijzing, verlating en leegte,
-laag zelfbeeld,
-wantrouwen,
-zelfverminking en suïcidaal gedrag,
-overmatig gebruik van alcohol en/of drugs.

Deze symptomen leiden tot problemen in relaties (tot en met fysieke ruzies), die de gevoelens van afwijzing, schuld en leegheid op hun beurt nog versterken.

De oorzaken zijn niet onomstotelijk vastgesteld, maar bij mensen die deze stoornis ontwikkelen zie je vaak een trauma in hun kinderjaren. Dit trauma kan fysiek, seksueel of emotioneel misbruik zijn, maar ook verwaarlozing door, of verlies van een ouder.

Nu je vraag. Je betrekt je ervaringen heel concreet op het deelnemen aan het Heilig Avondmaal. Met name de botsing tussen datgene waar het in het Heilig Avondmaal om gaat en je eigen emoties en gedachten, brengt je tot angstige vraag of je bezig bent God kwijt te raken. Daarvoor constateer je dat je dingen doet die de Heere niet wil. Verderop zeg je het nog iets anders: zit ik hier wel goed, want morgen is het weer anders met me? Dit zijn overigens vragen die al Gods kinderen in meer of mindere mate kennen. Lees het avondmaalsformulier er maar op na.

Voor iemand met een stoornis zoals jij komt deze innerlijke strijd samen met de altijd min of meer aanwezige angst voor afwijzing en leegte. Nu loopt dat zelfs op tot de angst voor afwijzing door God en het verlies van de troost die het Heilig Avondmaal je geeft. Ik ga geen poging doen om dit verder onder woorden te brengen, maar dit kan een wurgende angst geven.

Een paar dingen wil ik hierover zeggen. In de eerste plaats dat ik bijzonder dankbaar ben dat de Heere je leidde naar de tafel waar de gemeenschap met Hem en de gemeente zo nadrukkelijk wordt beleden en gevierd. Daar staat immers Christus centraal en zien wij door de tekenen van brood en wijn op Zijn offer en Zijn liefde voor zondaren. Dat zien op Hem kan de grootste stormen die ons razen tot bedaren brengen, of tenminste ons een anker geven voor onze ziel zodat we niet onder gaan. Daar wil ik ook mee zeggen dat het niet nodig en niet helpend is om eerst te proberen om je lastige emoties en gedachten onder controle te brengen, alsof je pas dan geschikt zou zijn voor God. Je weet denk ik zelf het beste dat dat een onbegonnen gevecht is. Veel bijbelser is het om die aanvechtingen over te geven aan de Heere en zo los te laten. God weet daar raad mee. Laat dat je rust en vrede geven. Blijf dat doen, steeds als die aanvechtingen terug komen. Wees daarin heel concreet; zeg precies wat je denkt en voelt. Neem er de tijd en de rust voor. Neem een voorbeeld aan de psalmdichters die vaak heel beeldend, indringend en herhaaldelijk hun nood aan de Heere bekend maakten. Zeker, de Heere weet wat er leeft in ons hart, maar Hij wil het zo graag van ons zelf horen.

Concentreer je vervolgens op de beloften van de Heere. Ik verwijs hiervoor opnieuw naar het formulier. Lees dat rustig en aandachtig door. Overdenk dat. Bidt de gebeden die erin zijn opgenomen, zo dat het jouw gebeden zijn. Zing de dankpsalm 103 hardop. Geniet zo de troost en bemoediging die je zelf als zo kostbaar benoemt. Laat de Heere niet los, maar klem je des te meer aan Hem vast. Probeer niet zelf de controle te houden (wat dat is ook iets dat je bij deze stoornis vaak ziet). Ik beperk me hier tot stof direct aan het Heilig Avondmaal verbonden, maar uiteraard kun je dit verbreden naar andere heilsfeiten en bijbelgedeelten.

Als vervolg op het voorgaande (en nogmaals: niet als voorwaarde daarvoor) zijn er nog een paar dingen te noemen om de rust en vastheid in Hem zoveel mogelijk te bewaren.

De tegeltjeswijsheid 'rust, reinheid en regelmaat' lijkt oubollig, maar is en blijft een beproefd recept. Dit heeft te maken met een gedisciplineerd en gestructureerd leven. Doe de dingen omdat ze zo horen en niet als je er zin in hebt. Volg niet je impulsen, maar het vaste dagritme. Van eten en slapen, van zelfverzorging en je kamer opruimen, van activiteiten doseren, afspraken nakomen en rust nemen. Dit geldt ook voor bijbellezen, bidden en kerkgang. Doe het uit goede gewoonte en niet alleen als je er zin in hebt. Dat klinkt misschien plichtmatig, maar niet zelden is het zo dat wat begon met gehoorzaamheid en meer niet, ons al doende daar zin in geeft. Je moet het dan wel met aandacht doen. Als je merkt dat je emoties door je heen gieren, ga dan geen spannende en opwindende dingen doen.

Je zegt niets over therapie. Ik neem aan dat je weet dat die beschikbaar zijn. Zo niet, kijk eens op de website van Eleos of van De Viersprong, die gespecialiseerd is in de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen. 

Tenslotte twee boeken die ook het geloof betrekken bij deze problematiek: “Wat borderline met je doet”, van Arthur Hegger en: “Als de modder maar zakt”, van Koosje de Klerque.

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven