Gebed en kleding van dominee en pastoor

Ik ben misdienaar en in onze parochie is het gebruikelijk dat de pastoor zijn priesterlijke gewaden bij de misdienaars in de sacristie aan doet. Deze gewaden komen over zijn normale kleding, net als de superplies van ons als misdienaar. Tijdens het aandoen van elk kledingstuk bidt de pastoor een bepaald gebed. Nu was ik laatst bij een vriend van mij in zijn gemeente en had de dominee een toga aan. Ik vroeg mijn vriend of de dominee ook bad als hij zijn toga aandeed. Hij wist het niet en het leek hem ook onzin. Dat is het niet. Zo bereidt de pastoor zich voor op de viering. Van de misdienaars wordt verwacht dat ze in een biddende houding wachten totdat ze iets in hun handen moeten houden. Loshangende handen naast je lichaam is heel oneerbiedig, ook als je geen misdienaar bent in de kerk. Wat mij ook opviel was dat deze toga zwart was en niet paars, we zitten nog in de veertigdagentijd. Volgens mijn vriend draagt hij altijd een zwarte. Dat hoort zo, zegt hij. Mijn andere vrienden vertelden dat hun dominee altijd een kostuum aan had. Hij bad voor de dienst in de consistorie. Ook zij hadden nog nooit van gehoord van het bidden tijdens het aantrekken van zijn kleren. Weet u hoe dat zit?

Verrassend positief dat een misdienaar een vraag stelt via Refoweb. We zouden elkaar veel meer moeten bevragen. De vraag over het verschil tussen Roomskatholieken geestelijken en protestanten in zake de ambtskleding is mooi en boeiend. Al is het verschil tussen mis en avondmaal m.i. nog wezenlijker.

Wij kennen inderdaad geen speciaal gebed bij het aantrekken van onze toga. Dat komt omdat de toga bij ons geen ambtskleed of liturgisch kleed is. Het is een academisch kleed en verwijst naar de graad van geleerdheid. Denk maar aan de zwarte toga's bij een wetenschappelijke promotie. Er hoort overigens nog een baret bij, zij het dan dat de meeste predikanten die thuis laten. Omdat het slechts een academisch kleed is, zijn er reformatorische predikanten die tijdens de eredienst slechts een donker kostuum dragen. Daar is wat voor te zeggen.

Nu zijn er predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland die hoog liturgisch zijn ingesteld. Ze hangen een liturgisch lint over hun toga. De kleur daarvan is dan afhankelijk van de tijd van het kerkelijk jaar waarin we op dat moment verkeren. De meeste van deze predikanten dragen doorgaans geen zwarte toga, maar een witachtige.

Ook al beschouwen we de toga niet als een liturgisch kleed, het wil dat niet zeggen dat we geen persoonlijke gebeden kennen voordat de eredienst begint. Zeker wel! Want voor de zegen over de dienst weten we ons geheel afhankelijk van de leiding van de Heilige Geest. Een preek is zo gezegd ingebed in de gebeden. Dat bidden is er al bij de voorbereiding van de preek.

Nu vind ik op zich de gebeden die de rooms-katholieke geestelijke doet bij het aantrekken heel mooi. Ze bevatten zeer toepasselijke Bijbelteksten. Indrukwekkend vind ik het om die te lezen. Het zegt mij ook heel veel hoe ik als dienaar van God heb te zijn en me moet gedragen. Als zodanig zou ik die "er in willen houden." Maar niet als ritueel bij het aantrekken van kledingstuk na kledingstuk. Want volgens mij zit het verschil in het feit dat de de Rooms-Katholieke Kerk daarin de lijn doortrekt van de Oudtestamentische eredienst; de priesterdienst met haar liturgische gewaden. Wij menen op grond van het Nieuwe Testament dat die dienst in Christus is vervuld en in die vorm is komen te vervallen. (artikel 25 Ned. geloofsbelijdenis).

Wij heten dan ook V.D.M., dienaar van het Goddelijke Woord. Wij verwachten het niet van het ritueel, maar van de werking van Gods Woord door de Heilige Geest. Vandaar die zwarte, sobere kleding. De bedoeling daarvan is dat de predikant weg valt en Gods Woord centraal staat. De bediening van het Woord waarin de grote Hogepriester Jezus Christus alle aandacht trekt en krijgt. Hij die om onze zonde en schuld naakt aan Golgotha's kruis hing. Van Hem en zijn volbrachte werk alleen moeten we hebben, of we nu protestants zijn of rooms-katholiek. Laten we het samen daarvan verwachten!

Hartelijke groet,
Ds. A. van Vuuren

Dit artikel is beantwoord door

Ds. A. van Vuuren

• Geboortedatum:
  02-11-1948
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Capelle a/d IJssel
• Status:
  Actief

131 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven