Vraag
Graag wil ik een korte vraag stellen -wel in de hoop op een langer antwoord- m.b.t. de bevindelijke prediking. We merken verschil in prediking binnen de Ger. Gem. Sommige dominees preken bijbels, maar zonder voorwaarden of bevinding. Andere dominees preken wel de bevinding en kunnen het idee geven dat er wel voorwaarden zijn voordat men vergeving ontvangt in Christus. Kan het zijn dat bevinding een te grote plaats krijgt in de prediking? Maar meer houdt het me bezig: hoe wil God dat wij in Hem geloven? Dit artikel is naar mijn idee een goede bijbelse manier van denken. De vergelijking met het uurwerk laat zien dat we in de kern allen hetzelfde nodig hebben, maar dat er in de diepte van het uurwerk zoveel verborgenheden te bewonderen en te leren zijn. Daarom denk ik dat bevinding er voor elk mens zo verschillend kan zijn. God heeft ons toch geschapen met verschillende karakters? Ik denk dat Hij daarom ook precies weet wat een mens nodig heeft om te leren, hoe Hij de mens tot zich trekt. Bij de één meer nadruk op dit terrein, een ander moet misschien weer andere dingen leren in het geloof. Daarom ben ik soms bang om bevinding te horen, bijna als voorwaarde. Is bevinding noodzakelijk en hoe heeft het een functie?
Antwoord
Ik begin met een paar belangrijke vragen die je stelt. Het is waar dat er verschil is in de prediking binnen de Ger. Gem., maar dat is helemaal niet erg. Zoals je schrijft, hangt dat ook samen met karakters en de persoonlijke leiding van de Heere met ieder mens. Bevinding hoeft geen voorwaarde te zijn. Maar als je schrijft dat je door de ‘bevinding’ die gepreekt wordt het idee krijgt dat er voorwaarden zijn om vergeving te ontvangen in Christus, kun je het je toch wel voorstellen dat vergeving niet uit de lucht komt vallen en dat vergeving pas werkelijkheid kan worden als je aan je zonden wordt ontdekt en je schuld voor God beleeft. Dat zijn geen voorwaarden, maar dat is wel de weg waarlangs de Heere je leidt om te mogen komen tot vergeving. Ik denk ook dat bevinding voor ieder mens verschillend kan zijn, maar er zijn wel vaste ijkpunten zoals ellende, verlossing en dankbaarheid, zoals geloof, hoop en liefde.
Wat belangrijk is, is dat bevinding niet op schema gebracht wordt. Bevinding gaat over de beleving van het geloof en dat is voor ieder noodzakelijk. In plaats van ‘bevindelijk’ geloof kun je ook zeggen: ‘echt’ geloof of ‘levend’ geloof. Misschien heb je een verkeerd beeld van wat nu eigenlijk bevinding is. Ik geef hieronder een citaat uit mijn boek “Omgang met God”, dat gaat over het thema bevinding.
“Met het woord ‘bevinding’ wordt aangeduid dat het Evangelie weerklank vindt in onze ervaring. Van God uit gezien is het een werk van de Heilige Geest, die werkt door het Woord. Van ons uit gezien gaat het om de wijze waarop het geloof functioneert in het omgaan met God en het luisteren naar Zijn Woord, maar ook wat daarvan de gevolgen zijn voor onze houding met betrekking tot de wereld om ons heen. Het christelijk geloof kan nooit alleen maar een puur verstandelijk beamen van het Evangelie zijn, dat verder de diepere lagen van ons bestaan ongemoeid laat. Je zou bevinding dus ook kunnen noemen: ‘beleefd geloof’ of ‘geloofservaring’.
Het gaat er niet om dat we ons geloof als waar bevinden, maar dat we Gods Woord waar bevinden, en dat kan alleen door het geloof. Het gaat dus om de manier waarop het geloof wordt beleefd. Als het geloof immers geen weerklank vindt in onze ervaring en als het geen gevolgen heeft voor ons dagelijks leven, is het geen echt geloof.
Geloof en bevinding
Wat moet de functie van de bevinding zijn binnen het leven van de gelovige? Ik denk dat de bevinding geen aparte functie heeft naast het geloof of los van het geloof. Ik durf zelfs de stelling aan dat bevinding onlosmakelijk verbonden is met het geloof. Het is beleefd geloof. Anders is het geloof niet echt. In de bevinding hebben we te maken met de ervaringskant van het geloof. De relatie met God is een geloofsrelatie. Het geloof reageert op het Woord en leeft uit het Woord. Er is dus tussen geloof en bevinding geen tegenstelling. De bevinding is bevinding van het geloof, het geloof in zijn werkzaamheid, het geloof ‘in oefening’. Het geloof dat zich oefent in het ‘amen’ zeggen op Gods Woord.
God openbaart zich door Woord en Geest. Daardoor werkt en versterkt Hij het geloof. En dat geloof is alleen dan een waar geloof als de totale mens erbij betrokken is met hart en verstand, gevoel en wilsleven. Gods openbaring vindt weerklank in onze ervaring. Bevinding is vrucht van de ontmoeting met God. Het gaat om de ervaring van de werkelijkheid van de levende God in geloofsverbinding met Christus door het werk van de Heilige Geest. Het gaat om dingen die zo hoog en zo diep zijn, dat ons hele bestaan erdoor geraakt wordt. Woorden als ‘wedergeboorte’ en ‘bekering’ zijn nodig om die ervaring aan te duiden. Onze gereformeerde belijdenis doet dat ook.
En vanuit die fundamentele aanraking door de Heilige Geest kan de ‘vreze des Heeren’ opbloeien, die eerbiedige en vertrouwelijke omgang met de levende God. Het gaat dus om persoonlijke geloofservaring, die ontstaat vanuit de openbaring van God, de ontmoeting met God. Jezus leeft! Hij is opgestaan uit de doden. Hij wandelt onder ons in het gewaad van Zijn Woord. Dat is werkelijkheid, meer dan beeldspraak. Hij komt Zelf tot ons in het Woord en in het sacrament en Hij openbaart Zich daarin als de Levende God.”
Omdat je het over verschillende karakters hebt zou je hoofdstuk 13 kunnen lezen over karakter en geloofsbeleving. Wat je zegt over de prediking kun je uitgebreider vinden in hoofdstuk 8 waar het gaat over bevindelijk gereformeerde prediking.
Ik hoop dat je er een beetje wijs uit kunt worden. Je hebt belangrijke vragen gesteld en ik heb geprobeerd om daar eerlijk op in te gaan. Sterkte met de doordenking van dit alles.
Met vriendelijke groet,
Ds. C. G. Vreugdenhil
Dit artikel is beantwoord door
Ds. C.G. Vreugdenhil
- Geboortedatum:02-04-1946
- Kerkelijke gezindte:Gereformeerde Gemeenten
- Woon/standplaats:Houten
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Emeritus-predikant
Bekijk ook:
