Vraag
Een paar maanden geleden heeft ds. K. van den Geest een vraag beantwoord van iemand die zich afvroeg of ze met een autistische jongen kon gaan trouwen. Hij stelt eigenlijk (niet geheel expliciet, maar toch...) dat iemand met autisme of een ASS (autisme spectrum stoornis) niet geheel van iemand anders kan houden. Maar autistische mensen, en zeker mensen met ASS, hebben zeker ook gevoelens als liefde, net zo intens als anderen. Maar dat was niet waar ik mijn vraag over wil stellen. Ik heb zelf Asperger, een van de aan autisme verwante stoornissen en de andere genoemde zaken kloppen wel en er zijn natuurlijk nog andere zaken als het gebrekkig tonen van emoties (waarschijnlijk komt daaruit het misverstand dat ze die gevoelens dan ook niet hebben) niet goed weten wat er wordt verwacht van je in een bepaalde situatie, veel structuur en duidelijkheid nodig hebben, enzovoort. Ik heb geen verkering en ben ook nog te jong om echt aan trouwen te denken zoals de vraagstelster in de vraag waar ik het over heb. Maar ik verlang wel naar een meisje en ik wil te zijner tijd ook graag trouwen en alles wat er bij hoort. Door het antwoord van ds. Van den Geest ben ik gaan twijfelen of dat wel kan. Mag ik wel iemand die last opleggen die u beschrijft in uw antwoord? Kan ik diegene (wie dat dan ook maar zal zijn) die last wel opleggen? Ik zou me er zeker ook voor willen inzetten, alleen zou ik niet goed weten hoe. Ik denk dat het daar in de door ds. Van den Geest beschreven gevallen ook op vastzit. Enkele citaten uit de betreffende vraag en antwoord: "Kan je met iemand trouwen die autistisch is? Is dat niet heel erg zwaar, dat je dan niet begrepen en aangevoeld wordt?" "Je kunt niet rekenen op de wederzijdsheid in gevoelens, begrip en zelfs verantwoordelijkheid voor elkaar die je in een normaal huwelijk van elkaar mag verwachten." "Het huwelijk en het gezin van beiden bleef in stand dankzij de eenzijdige inzet en verantwoordelijkheid van één van de beide partners." "En bovendien is zelfs de vraag te stellen: hoe kun je houden van iemand die zelf je liefde niet werkelijk beantwoordt?" "Dus: zwaar? Ja, heel zwaar! Onmogelijk? Nee, niets is onmogelijk bij God! Maar tegelijk zijn wij als mensen ten volle verantwoordelijk voor al onze keuzes."
Antwoord
Graag wil ik hierop reageren. Als ik dit lees, realiseer ik me dat ik de vorige keer (febr. 2008) op een heel korte vraag ingegaan ben en dat ik ook in mijn reactie kort ben geweest. Je mist dan de mogelijkheid van nuanceren zoals in een gesprek met iemand die je kent of die zijn of haar situatie zo kan uitleggen dat er een steeds meer verfijnd beeld ontstaat. Dat kon niet goed en dan doet zo’n reactie op zo’n complex iets ook per definitie te kort aan de situatie of de persoon oom wie het gaat.
Dat blijkt al meteen, als de nieuwe vragensteller zegt: “autistische mensen, en zeker mensen met ASS, hebben zeker ook gevoelens als liefde, net zo intens als anderen”. Dat neem ik graag van je aan en dat herken ik zeker ook wel bij mensen die ik ken en die dit syndroom hebben. Ik ben dan ook blij met deze correctie op mijn eerste antwoord, als je zegt dat mensen met ASS zeker wel gevoelens van liefde hebben en ook intens. Dat ze deze soms lastig kunnen tonen, betekent inderdaad nog niet dat ze ze niet hebben! Akkoord dus. Ook het verlangen naar een intieme relatie kan ik me voorstellen. Wie ben ik om dat iemand te ontzeggen! Dat is ook het laatste wat ik wil, ieder moet in eigen verantwoordelijkheid zijn of haar keuzes maken. Een advies is altijd maar beperkt, daar kun je niet blind op varen, je blijft zelf verantwoordelijk.
Bovendien, als je zegt dat mijn antwoord je aan het twijfelen heeft gebracht en dat je worstelt met de vraag of je iemand wel met jouw eventuele onmacht of gebrek mag belasten, is dat voor mij al bewijs dat je dus wel degelijk in staat bent om je in een ander te verplaatsen. Dat is om te beginnen al heel wat! Er zijn genoeg mensen getrouwd, bij wie geen diagnose in de richting van een dergelijk syndroom gesteld is en die toch niet of nauwelijks in staat blijken te zijn tot enig invoelend (empatisch) vermogen. Daarmee zeg ik dus niet: dus gewoon doen; maar wel: het kan, mits je wederzijds van keerzijden op de hoogte bent en dat goed doorspreekt met elkaar. Dat geldt overigens altijd, dus in het algemeen: leer elkaar vooraf goed kennen en zorg ervoor dat je blijft uitwisselen, dat je leert communiceren, dat wil zeggen: je gevoelens, twijfels, zorgen, zonden, alles, met elkaar leert delen, eerlijk en oprecht! Dat is en blijft voor elke relatie die duurzaam wil zijn een must. Aarzel ook niet om daarbij goede hulp in te schakelen. Waarom zou je weerstand moeten hebben tegen het zoeken van deskundige hulp, of het nu van een (goede) pastor is of van een psycholoog, relatietherapeut of zo nodig psychiater?
Dat een huwelijk met iemand met een zuivere vorm van autisme buitengewoon zwaar is, dat heb ik in de praktijk regelmatig wel degelijk bevestigd gezien. Dat heb ik bij mijn eerdere antwoord gezegd, dat zeg ik opnieuw. Maar tegelijk moet je uiteraard vaststellen, dat er vele vormen en gradaties van dit syndroom zijn. Iedere persoon en elke relatie is weer anders. Daarom zijn algemeen geldende uitspraken hierover absoluut niet te geven. Dat is ook zeker niet mijn intentie geweest.
Laat dit antwoord dan een aanvulling en nuancering op mijn eerdere reactie mogen zijn. Vertrouw op God en gebruik je van God gegeven wijsheid en mogelijkheden om in verantwoordelijkheid en samen keuzes te maken.
Ds. K. van den Geest
Dit artikel is beantwoord door
Ds. K. van den Geest
- Geboortedatum:12-10-1957
- Kerkelijke gezindte:Nederlandse Gereformeerde Kerken
- Woon/standplaats:Deventer
- Status:Actief
