(...) Kunt u iets zeggen over wanneer je jezelf bedriegt?

Ds Van der Kraan, u heeft me heel erg geholpen en onderwezen door uw antwoord. Echter, daarin schrijft u ook over mensen die zichzelf bedriegen. Een gemoedsrust... en daarvoor wordt bij ons in de kerk zo gewaarschuwd, cq krijgt m.i. sterk accent in de prediking. Dat is de reden dat ik ook met die vragen erg worstel... Kunt u iets zeggen over wanneer je jezelf bedriegt?

Wie bedriegt zichzelf? Dat is je tweede vraag t.a.v. het HA. Eigenlijk heb ik op die vraag al antwoord gegeven in dezelfde alinea als waarin ik schreef dat de vrede, die de Heere kan geven als vrucht van het aangaan ten HA, niets heeft te maken met de gemoedsrust van mensen die zichzelf bedriegen. Ik vervolgde toen: “Ik bedoel een rust die vrucht is van het schuilen bij de Heere Jezus. Waardoor je bij ogenblikken mag geloven dat God niet meer op je toornen zal. Die vrucht is ook meer en meer vertrouwen op het offer van Jezus alleen.” Dat stukje besloot ik als volgt: “Dat je werkelijk de lessen van het HA hebt geleerd en met vrucht hebt gebruikt, zal hieruit blijken dat het offer, de voorbede, kortom: de genade van de Heere Jezus je steeds noodzakelijker, dierbaarder en gepaster wordt. Je kunt niet meer buiten Hem. Je geloven wordt steeds meer een rusten in Hem, een vluchten tot Hem en schuilen bij Hem. Het is steeds meer een afzien van jezelf en een volledig je toevertrouwen aan Gods genade in Christus. Dat is er gevolg van dat we met vrucht, namelijk naar Gods bedoelingen, het HA hebben gebruikt.”
 
Eigenlijk is met het laatste alles gezegd. Want daarin schuilt het kardinale verschil met iemand die zichzelf bedriegt. Immers, dat nodig hebben van het offer, de voorbede, de genade van de Heere Jezus hangt hiermee samen dat we volstrekt van onszelf afzien. Dat je alles van jezelf laat varen. Dat je jezelf voor Gods heilig oog leert verfoeien en veroordelen. Kortom: dat je er weet van hebt voor God geen enkele grond van bestaan te hebben. Dat is juist de reden dat je in het geloof schuilt bij Jezus zoals de Israëlieten in de nacht waarin de verderfengel ook door Gosen rondging, schuilden achter het bloed van het lam. Een andere beveiliging hadden zij niet. En dat is nu iets wat iemand die zichzelf bedriegt, ten enenmale verafschuwt. Hij blijft zichzelf handhaven, denkt nog goed van zichzelf. Natuurlijk weet hij dat hij zonden doet. Maar dat is niet het weten dat de H. Geest in de ontdekking leert als Hij overtuigt van zonden en zo tot de overtuiging leidt: er is niemand die goed doet. En je persoonlijk weet dat in jou geen goed woont. Een zelfbedrieger kan het nog aardig met zichzelf vinden. Ten diepste heeft hij Christus niet nodig. Een afbrekende prediking, die dient om te bouwen op het ene fundament, Christus, haat hij ten diepste. Hij wil in zijn eigen vroomheid en godsdienst gebouwd en niet afgebroken worden. En omdat een mens van zichzelf arglistig is, kan dat met veel vroomheid en mooipraterij gepaard gaan. Met zijn mond kan hij een echte gelovige lijken, zoals Mooiprater uit De Christenreis. Maar in zijn hart verafschuwt hij een ontdekkende en afbrekende prediking als de pest en vroeg of laat geeft hij daaraan ook lucht. Het kenmerk van een verbrokene van hart is dat hij juist eerlijk behandeld wil worden omdat hij zijn eigen bedrieglijke hart heeft leren kennen en juist bang is zichzelf te bedriegen. Daarom kan een prediking voor hem nooit ontdekkend genoeg zijn. 
 
Dat laatste betekent niet dat een predikant in het ontdekkende van zijn prediking geen maat moet houden. Waar dient de ontdekking toe? Het dient hetzelfde doel als een arts voor ogen staat: de genezing van de patiënt te bereiken. Daarom zet hij het mes er niet dieper in dan nodig is en doet hij de patiënt niet meer pijn dan hij moet doen om die genezing te bereiken. De meest ontdekkende prediking leidt toch niet tot het gewenst doel, namelijk dat alle zelfbedriegers overtuigd worden. Judas heeft zo lang onder de prediking van Jezus verkeert en nochtans heeft hij zijn Meester verraden. In de zuiverste en liefelijkste, maar ook ontdekkende en overtuigende prediking van de Heiland, hebben de farizeeërs hun harten nog meer verhard. Dezelfde prediking, zegt Paulus, is voor de een reuke des levens ten leven en voor de ander een reuke des doods ten dode. We kunnen wel proberen als predikanten in een scherpe voorbereidingsprediking het aantal avondmaalgangers laag te houden, maar de brutalen breken toch door. Terwijl de kleinen in de genade zouden afgehouden kunnen worden. Dat is niet goed. Want de Heere heeft zijn dienaren juist de opdracht gegeven om ook de lammeren te weiden. Trouwens, ook een dienaar van het Woord is geen hartenkenner. En de kerkenraad, die gehouden is de tafel des Heeren heilig te houden, is geroepen, zo leert onze gereformeerde belijdenis duidelijk, dat in uiterlijk opzicht te doen, in verband met openbare zonden (zie het avondmaalsformulier in het zogenaamde zonderegister) omdat we nu eenmaal geen hartenkenners zijn en alleen over het uiterlijk en in elk geval niet over het innerlijk kunnen oordelen.
 
Laat het je bemoedigen dat de Heere Jezus, die in de zaligsprekingen als het ware een groepsportret geeft van Zijn kinderen, tot Zijn geestelijke familie rekent die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, die treuren etc. Ga verder de geschiedenis van de Heiland op aarde na en volg Hem op Zijn weg door Israël en zie dat Hij zo vaak juist de grootste ontferming toont aan mensen die zo schuchter en verlegen tot Hem komen. Zo maakt hij het waar: die in hun zonden en ellenden tot Hem zich ter genezing wenden, zal Hij niet uitwerpen.

Ds. P. van der Kraan

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. van der Kraan

• Geboortedatum:
  06-02-1948
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Arnemuiden
• Status:
  Actief

129 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven