Vraag
Mijn vraag gaat over het uitspreken van het votum en groet. Waarom steken sommige predikanten maar één hand omhoog bij het uitspreken van de groet en dan zijn er ook nog predikanten die de groet met geopende ogen uitspreken. Waarin zit het verschil?
Antwoord
Beste vraagsteller,
Aan de kwestie die je aansnijdt, wordt wel eens wat veel gewicht toegekend. Uitleg van de verschillende keuzes die predikanten maken, kan er voor zorgen dat het belang van de verscheidenheid in dezen niet wordt overschat. Voor de duidelijkheid: je zult bedoelen dat er verschil in doen en laten is bij de zogenaamde groet of "zegengroet". Niet bij het votum.
Het eerste in een kerkdienst na het stil gebed is een bede en belijdenis met betrekking tot Gods hulp. Onze hulp is in de Naam des HEEREN enz. Die belijdende bede is het zogenaamde votum. Die wordt door elke predikant biddend uitgesproken, met gevouwen handen en gesloten ogen.
Het verschil zit niet daar maar in de "zegengroet" of groet. In mijn jeugd (jaren zeventig van de 20e eeuw) was het bijna vast gebruik dat een 'degelijke' dominee bij de "zegengroet" de ogen gesloten hield en beide handen ophief. De gedachte was algemeen, dat de groet -aan het begin van de dienst uit naam van de HEERE uitgesproken- een zodanig zegenrijk karakter had, dat zij meest als een zégen moest worden aangemerkt. En een zegen wordt met een gebaar van beide handen op de gemeente gelegd in een biddende houding (dus met gesloten ogen).
Natuurlijk beseften toen de predikanten ook wel, dat de "zegengroet" aan het begin van een eredienst niet hetzelfde karakter had als de zegen die uitgesproken werd aan het eind van een dienst. En dat een ander gebaar dan aan het eind van de dienst werkelijk niet verkeerd hoefde te zijn. Toen werd er echter nog vrij veel geargumenteerd dat een gebaar bij de groet aan het begin van de dienst niet goed met één hand te doen was, omdat het opheffen van één hand (de onderarm verticaal) te gemakkelijk kon worden geassocieerd met de Hitlergroet uit de Tweede Wereldoorlog (de rechterarm schuin omhoog geheven).
Veel predikanten heffen tegenwoordig beide handen of één hand op (onderarmen verticaal) bij de groet aan het begin en strékken hun armen (ongeveer horizontaal) bij de zegen aan het eind van de dienst.
Misschien dat het opheffen van één hand bij een groet, ook als die namens de HEERE wordt uitgesproken, het meest natuurlijk/het meest 'gewoon' is. (We groeten in het gewone omgaan met elkaar iemand ook niet door twee handen in de lucht te steken). Al valt er geen bezwaar te maken tegen het opheffen van beide handen bij de groet, dat nog bij vele predikanten gewoonte is (onder wie bij de beantwoorder van deze vraag).
Legt een predikant meer accent op het zegenkarakter van de groet, dan zal hij bij het uitspreken ervan zijn ogen gesloten houden. Onderstreept hij meer het groetend karakter ervan, dan zal hij daarbij zijn ogen open houden en de gemeente aanzien.
Zoals aan het begin reeds gesuggereerd: Principieel verschil is hier mijns inziens niet of nauwelijks te vinden.
Ds. C. J. P. van der Bas
Dit artikel is beantwoord door
Ds. C.J.P. van der Bas
- Geboortedatum:23-03-1960
- Kerkelijke gezindte:Hersteld Hervormd
- Woon/standplaats:Woudenberg
- Status:Inactief
