Ongezond sporten

Het lijkt wel alsof jongvolwassenen steeds meer bezig zijn met het lichaam. Zo zie ik in de sportschool dat er haast een vergoddelijking van het lichaam is ontstaan. Er wordt niet alleen getraind om je fit te voelen, maar ook om je lichaam te veranderen. Denk aan grote armspieren of getrainde billen. Daarbij hoor je dat het nooit genoeg is; ze willen zwaarder kunnen trainen, groter/ gespierder worden, trainen voor het uiterlijk. Ook wel aesthetics genoemd.

Het valt me op dat sporten ook het leven van jongvolwassenen kan belemmeren. Privé en werk lijdt eronder, omdat ze constant bezig zijn met het lichaam. Ze eten extreem: maximaal aantal eiwitten en proteïne voor spiergroei. En genieten hier niet eens meer van. Ze luisteren niet naar hun lichaam, maar stampen het maar vol. Ook al voelen ze zich ziek erdoor. Alles voor de spiergroei. En er ontstaat een soort dwang dat ze geen spieren mogen verliezen. Hierdoor zijn ze steeds vaker in de sportschool en durven ze geen dag te missen. Doordat ze zo druk zijn met zichzelf missen ze veel van de wereld om hun heen en verwateren vriendschappen. Het nieuws sprak er laatst ook over dat de sportschool nog nooit zo populair is geweest onder jongeren.

Nu de vraag voor Refoweb: Wat zegt de Bijbel over het (menselijk) lichaam? En wordt er in de Bijbel gesproken over sport en het vergoddelijken van het lichaam? Dan de laatste vraag; hoe verhoudt dit zich tot de eindtijd? In de Bijbel heb ik gelezen dat de mens in de eindtijd steeds egoïstischer wordt en afdwaalt van God. We willen alles zelf kunnen en moeten van alles behalen (maakbaarheidscultuur). Ik had er nog niet eerder over nagedacht dat  het vergoddelijken van ons lichaam ook misschien kenmerkend kan zijn voor de eindtijd, maar ik heb hier geen (bijbelse) kennis van om het te onderbouwen. Ik kijk daarom uit naar jullie antwoord en hoop dat er ook andere lezers zijn die dit interessant vinden.

Beste vraagsteller,

Helaas is het onderwerp waar je mee komt geen unieke kwestie. Het grootste deel van de geschetste problematiek, namelijk onvrede met uiterlijk of bouw van het lichaam, is al eeuwenoud. Wat wel van de laatste tijd is, is dat hier buitenproportioneel veel tijd en geld aan besteed wordt. Ook dat onvrede in het algemeen (bijvoorbeeld t.a.v. overheid) toeneemt en veel meer geaccepteerd wordt; tevens onvrede over eigen geaardheid of gender.

Maar laat ik me ‘beperken’ tot de gesignaleerde lichaamscultus, waarbij door middel van tijdrovende training en kostbare voeding een spiermassa gekweekt moet worden om zo te voldoen aan -wat wordt gezien als- het ‘perfecte plaatje’.

In de Bijbel, met name in de zendbrieven van Paulus, wordt vaak over het lichaam in overdrachtelijke zin gesproken als zinnebeeld van de christelijke Kerk. De diverse gemeenteleden als leden van één lichaam.

Soms wordt meer het fysieke aspect geduid. Ik heb enige relevante teksten hierover onder elkaar gezet: Mattheüs 6:25/Lukas12:22: "Daarom zeg Ik u: Zijt niet bezorgd voor uw leven, wat gij eten, en wat gij drinken zult; noch voor uw lichaam, waarmede gij u kleden zult; is het leven niet meer dan het voedsel, en het lichaam dan de kleding?" Hierbij wordt door de Heere Jezus de (overdreven) zorg voor het lichaam gerelativeerd.

1 Korinthiërs 6:13: "De spijzen zijn voor de buik, en de buik is voor de spijzen; maar God zal beide dezen en die te niet doen. Doch het lichaam is niet voor de hoererij, maar voor den Heere en de Heere voor het lichaam." Ook hier wordt het belang van het lichaam geplaatst in eeuwigheidsperspectief: het zal uiteindelijk teniet gedaan worden. Maar het is niet om het even hoe er met het lichaam wordt omgegaan. In het bijzonder wordt gewaarschuwd tegen hoererij. Tegelijkertijd wordt met de laatste woorden de 'zorg van de Heere voor het lichaam' benadrukt.

1 Korinthiërs 6:19,20: "Of weet gij niet, dat ulieder lichaam een tempel is van den Heiligen Geest, Die in u is, Dien gij van God hebt, en dat gij uws zelfs niet zijt?
Want gij zijt duur gekocht: zo verheerlijkt dan God in uw lichaam en in uw geest, welke Godes zijn." Hier wordt de hogere functie van het lichaam benadrukt: om een tempel (woonplaats) van de Heilige Geest te zijn. Daartoe dient dat lichaam zuiver en rein te zijn. Dus geen vervuiling door gifstoffen (verslaving), maar ook geen overaccentuering van voedingsstoffen die voor een ‘gewoon’ functioneren niet nodig zijn (want een overdosis, bijvoorbeeld aan eiwitten of voedingssupplementen).

1 Timotheüs 4:8: "Want de lichamelijke oefening is tot weinig nut; maar de godzaligheid is tot alle dingen nut, hebbende de belofte des tegenwoordigen en des toekomenden levens." Een tekst waarvan het eerste gedeelte in bepaalde kringen nogal eens werd aangehaald om hiermee alle sportieve activiteiten af te keuren. Ik meen dat dit een wel erg eenzijdige uitleg is, zeker omdat er gesproken wordt van "weinig nut". Als het zo absoluut was had er "geen enkel nut" gestaan. Ondertussen is wel duidelijk dat de lichamelijke oefening van veel minder belang is dan de geestelijke oefeningen die tot godzaligheid kunnen strekken.

Moraal van het verhaal: we moeten ons lichaam gezond houden, maar niet meer dan dat. Het gaat er niet om hoe goed we in eigen ogen of die van anderen willen zijn, het gaat er om dat ons lichaam een tempel van de Heilige Geest is. Waarbij we ons hebben af te vragen: Heere, wat wilt Gij dat ik doen zal? Of zoals Paulus het uitdrukt in Romeinen 6:12-13: "Dat dan de zonde niet heerse in uw sterfelijk lichaam, om haar te gehoorzamen in de begeerlijkheden deszelven lichaams. En stelt uwe leden niet der zonde tot wapenen der ongerechtigheid; maar stelt uzelven Gode, als uit de doden levende geworden zijnde, en stelt uw leden Gode tot wapenen der gerechtigheid."

En dan die andere vraag: Kan het vergoddelijken van het eigen lichaam duiden op de naderende eindtijd?

Sommige mensen proberen hedendaagse gebeurtenissen of trends te koppelen aan tekenen van het einde der tijden op basis van hun eigen interpretaties van Bijbelse profetieën. Hierbij is er een sterke variatie en zijn er tegengestelde opvattingen. Het christelijk geloof richt zich doorgaans op morele en geestelijke aspecten van het leven, zoals liefde, naastenliefde, gerechtigheid, barmhartigheid, verdraagzaamheid en geloof. Het idee van het einde der tijden heeft eerder te maken met het geloof in een Goddelijk eindoordeel en de uiteindelijke vervulling van Gods plan voor de wereld, dan met fysieke verschijnselen zoals lichaamscultus. 

Nu is het wel invoelbaar dat het verminderen van de zojuist genoemde deugden (in het bijzonder het verminderen van de naastenliefde, vanwege teveel eigenliefde) een heenwijzing kan zijn naar het naderend oordeel. U doelt waarschijnlijk op Mattheüs 24:12: "...en omdat de ongerechtigheid vermenigvuldigd zal worden, zo zal de liefde van velen verkouden." Woorden die de Heere Jezus wel heeft gesproken in het kader van de toekomst, van de voleinding der wereld. Maar het ‘absolute criterium’ wordt door de Heiland aangegeven in het 14e vers: "En dit Evangelie des Koninkrijks zal in de gehele wereld gepredikt worden tot een getuigenis allen volken; en dan zal het einde komen." Hoezeer de lichaamscultus ook bevreemding en misschien irritatie kan opwekken, wij hebben de hand aan de ploeg te slaan, ons te richten op een christelijke levenswandel waarbij we God lief moeten hebben boven alles en de naaste als onszelf. En zo ook het Evangelie (laten) prediken tot een getuigenis voor alle volkeren. Pas wanneer dat bereikt is, zal het einde der wereld komen, onafhankelijk van welke (lichaams)cultus dan ook.

Johan Boeijenga

Dit artikel is beantwoord door

J. Boeijenga

• Geboortedatum:
  26-05-1958
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Nunspeet
• Status:
  Actief

66 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven