De zegen uitspreken aan het einde van de kerkdienst

Een vraag die niet van grote waarde is, maar waar ik na hier eens een paar keer over na te hebben gedacht toch graag een antwoord op zou willen krijgen. In onze gemeente komen veel gastpredikanten die op op een net wat andere manier de zegen uitspreken. Onderstaand de varianten die het meest voorkomen.

1. “De genade van onze Heere Jezus Christus en de liefde van God onze vader en de...”
2. “De genade van onze Heere Jezus Christus en de liefde van God en de...”
3. "De genade van de Heere Jezus Christus en de liefde van God en de...”

Wat is de reden dat dominees hier een eigen draai aan geven? Volgens mij is de middelste variant namelijk letterlijk de bijbeltekst.

In tegenstelling tot de vraagsteller constateer ik dat de als derde genoemde variant de letterlijke Bijbeltekst bevat. Hij staat aan het slot van de tweede brief van Paulus aan de gemeente van Korinthe. Het is de enige (!) afsluitende zegenwens waarin de drie goddelijke personen worden genoemd en wordt daarom het meest gebruikt. 

Ik ben eens nagegaan hoe de apostelen in het NT hun brieven eindigden. Hieronder volgt een overzicht:

-Rom.12:24: “De genade van onze Heere Jezus Christus zij met u allen. Amen.” (Hierna nog een doxologie, v. 25-27.) Dezelfde woorden in Filipp. 4: 23; II Thess. 3: 18 en Op. 22: 21.
-1 Kor. 16:23: “De genade van de Heere Jezus Christus zij met u.” (Hierna nog een persoonlijke betuiging in v. 24 Mijn liefde zij met u allen in Christus Jezus. Amen.) Idem in 1 Thess.5: 28.
-2 Kor. 13:13: “De genade van de Heere Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de Heilige Geest zij met u allen. Amen.”
-Gal. 6:18: “De genade van onze Heere Jezus Christus zij met uw geest, broeders! Amen.” Idem (maar zonder “broeders”) in Fil.: 25.
-Ef. 6: 23 en 24: “Vrede zij de broeders, en liefde met geloof, van God de Vader en van de Heere Jezus Christus. De genade zij met allen die onze Heere Jezus Christus in onvergankelijkheid liefhebben. Amen.”
-Kol. 4:18b: “De genade zij met u. Amen. Idem in 1 Tim. 6:27b.
-2 Tim. 4:22: “De Heere Jezus Christus zij met uw geest. De genade zij met u allen. Amen.”
-Tit. 3:15b: “De genade zij met u allen. Amen.” Idem Hebr. 13:25.
-1 Petrus 5:14b: “Vrede zij u allen, die in Christus Jezus bent. Amen.”
-3 Joh.:15a: “Vrede zij u.”

Slotsom: Deze opsomming geeft wel aan dat er in de eerste tijd geen vastomlijnde bewoordingen zijn gebruikt, al keren bepaalde woorden zoals genade en vrede steeds terug. Er bestaat volgens mij in de reformatorische kerken geen bindende, voorgeschreven liturgische regel als het om het begin en het eind van de kerkdienst gaat. Het is in de loop van de tijd zo gegroeid. Wel zal iedere dominee, als hij geen letterlijke tekst aanhaalt, toch zoveel mogelijk de bijbelse woorden gebruiken en zich zo bij de traditie aansluiten. 

Ds. H. D. Rietveld

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. D. Rietveld

• Geboortedatum:
  06-11-1947
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Nijkerk
• Status:
  Actief

106 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven