Plicht om voor te gaan in gebed

Heeft de man ook een 'plicht' om voor te gaan in gebed in het gezin, bijvoorbeeld met het eten? Of mogen ze ook stil en ieder voor zich bidden?

Als bijbelse lijn is hier vanuit het oudetestament de priester te noemen als hoofd van de familie, wat er voor pleit dat de man en vader inderdaad voorgaat in het gebed. Vanuit het Nieuwe Testament wordt wel gewezen op de wonderbare spijzigingen door Jezus, waarbij Hij enkel vòòr het eten dankte en zegende en daarin God de Vader ging prijzen als Gever. Jezus doet hier wat een  joodse vader gewoon was te doen. Ook wordt  wel genoemd dat Jezus bij het laatste Avondmaal voor het eten en drinken eveneens enkel dankte. Daarom zijn er gezinnen waar alleen vòòr de maaltijd gebeden wordt. Men wil Jezus dus hierin navolgen. Er zijn dan ook positieve argumenten te noemen voor dit gebruik.

Wel is het de vraag of er voldoende rekening is gehouden met het bijzondere karakter van de maaltijden waarbij Jezus dit deed. Hebben de wonderbare spijzigingen en het laatste Avondmaal niet zozeer een bijzonder karakter, dat het nog niet zo eenvoudig is om het direct toe te passen op ons dagelijks eten en drinken? Toch zou ik dit gebruik van bidden en danken voor het eten niet zo maar een bijbelse grond willen ontzeggen. Wel gaat het beslist te ver wat ik onlangs las, namelijk dat het zegenen en danken van Jezus voor de wonderbare spijzigingen en het laatste Avondmaal het onmogelijk maken om het bidden en danken na het eten bijbels te onderbouwen. Dat lijkt me een biblicistische en wettische opvatting.

Zelf zou ik graag  vooral accent willen leggen op een ander nieuwtestamentisch gegeven, namelijk dat Jezus ons in het “Onze Vader” leert bidden: “Geef ons heden ons dagelijks brood.” Uiteraard is niet te zeggen dat Jezus ons dit gebed geleerd heeft om specifiek te bidden bij de maaltijd, doch het vragen om ons dagelijks brood maakt dat het zeker voor de hand ligt om het “Onze Vader” bij de maaltijden te gebruiken. Bovendien, wat kunnen we beter bidden dan dit allervolmaakste gebed door Jezus Zelf ons geleerd! Tegelijk suggereert dit bidden om het dagelijks brood dat het vòòr de maaltijd wordt gebeden en dat danken na de maaltijd dan voor de hand ligt.

Gelet op bovenstaande bijbelse gegevens zou ik positief willen antwoorden op de vraag of het “plicht” van de man is om in het gezin voor te gaan in gebed. De man is immers het hoofd van het gezin . Niet dat daarmee gezegd wil zijn dat de vader de enige is die voorgaat in gebed. Het lijkt me een goede gewoonte dat b.v. de kinderen en/of de moeder vòòr het eten het “Onze Vader” bidden, terwijl de vader na het eten een vrij gebed doet. Ziet de vader daar tegenop dan is een formuliergebed ook goed. We mogen in dit alles een zekere bijbelse vrijheid betrachten, wanneer het maar niet ten koste gaat van de ernst om de Heere in alles te dienen en de hoogste plaats te geven.

Ondertussen wil ik, wat de vader betreft, sterk pleiten voor een vrij gebed en uiteraard net als het bidden voor het eten als het even kan altijd hardop. In het vrije gebed van de vader na het eten kan hij niet alleen danken voor alle goede gaven van God, maar ook voorbede doen voor alles wat er in het gezin, maar ook in kerk en samenleving, ja wereldwijd,  omgaat. Het is mooi wanneer moeder en de kinderen, als die er mogen zijn, dan gebedspunten aandragen. Ook kan verootmoediging over allerlei zonden een plaats krijgen, al is voorzichtigheid in het benoemen van concrete zonden geboden. Daarin hebben we veel liefde,  fijngevoeligheid en ootmoed nodig. Tegelijk kan en mag er een vrijmoedig pleiten zijn op de genade van God tot vergeving van alles waarin wij dagelijks tekort schieten. Laat vader in dat gebed ook vooral trachten te verwoorden hoe heerlijk en rijk het is om de Heere Jezus lief te hebben. Laat dat met name gebeuren op die momenten waarop vader of moeder of één van de kinderen, door de kracht van de Heilige Geest, boordevol is van de liefde en genade van God. Heet van de naald dus. Dat laat onuitwisbare indrukken achter in het gezin. Dat betekent niet dat het gebed lang moet zijn. We moeten daarin een wijs midden zien te vinden.

Gelet op de arbeids- en studie-omstandigheden in veel gezinnen, zal het niet altijd mogelijk zijn met heel het gezin aan tafel te zitten. Toch is het van wezenlijk belang hier wel zoveel mogelijk naar te streven. Het is immers de bedoeling dat er in gezinnen ook vormen van huisgodsdienstoefening zijn, waarin de bijbel centraal staat en het gebed verbinding geeft met God. Het kan een oefenplaats zijn voor de gemeenschap der heiligen, waarin ouders en kinderen zich verbonden weten in de genade van Christus. Het samen zingen bij de maaltijd kan hierin ook een heel goede functie hebben. We leven vandaag in een jachtige tijd, stampend vol van alles wat ons van Jezus wil aftrekken. Laat er daarom in de gezinnen een sfeer zijn van de vreze des Heeren waarin liefde tot God en het willen dienen van Hem de toon aangeven. Het bidden  bij de maaltijd kan daarbij, naast het lezen uit of over de bijbel, een zegenrijke functie hebben.

Ds. R. H. Kieskamp

Dit artikel is beantwoord door

Ds. R.H. Kieskamp

• Geboortedatum:
  11-11-1935
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Lienden
• Status:
  Inactief

63 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven