Verschil in kleding en verzorging

Ik ben reformatorisch opgevoed, mijn man gereformeerd. Dat betekent behalve verschil in geloof ook verschil in manier van kleding en uiterlijke verzorging. Ik ben niet opgegroeid met het dragen van broeken, ik mocht geen felgekleurde make-up gebruiken (heel lichte make-up accepteerde mijn moeder dan nog), wat oorbellen betreft mocht ik alleen knopjes en dus geen grote hangoorbellen. In de familie van mijn man leven dit soort dingen allemaal niet, dus daar wel gekleurde make-up van oma tot kleinkind, oorbellen en ook wat kleding betreft is het dragen van broeken, topjes etc. geen probleem.

Hoe leg ik dit verschil aan mijn kinderen uit? Ik wil namelijk niet dat mijn dochters make-up gebruiken op jonge leeftijd, maar ze krijgen wel eens dingen voor hun verjaardag. Ik vind het dan sneu om het af te pakken. Als compromis mogen ze dan van mij doorzichtige nagelak op, maar knalroze en paars bijvoorbeeld vind ik vreselijk. Ik wil niet dat ze (grote) hangoorbellen dragen op jonge leeftijd. Ik begrijp dat als ze eenmaal puber zijn dat lastiger verbieden is.

En ook wat kleding betreft zijn voor mij eenvoud en netjes gekleed een begrip. Dit betekent overigens niet dat mijn kinderen er saai bij lopen, helemaal niet zelfs. Maar ik heb regelmatig discussies met mijn schoonfamilie hierover en ook met mijn man en zij begrijpen mijn standpunten gewoon niet. In mijn ogen zie ik aan hun buitenkant geen verschil met de wereld; daarin ben ik anders opgevoed. Zij zeggen dat God niet naar de buitenkant kijkt en dat ik teveel met uiterlijkheden bezig ben. Nu is dat niet zo, maar ik sta gewoon zo in het leven. En eerlijk gezegd kan ik het niet bijbels beargumenteren waarom mijn meiden geen make-up mogen, waarom geen grote oorbellen (ik begrijp dat kleine meisjes die natuurlijk prachtig vinden) en waarom nette kleding.

Ik voel me tijdens dit soort discussies vaak ontzettend eenzaam maar ook ouderwets omdat niemand van hen dit als een zwaarwegend punt beschouwt. Hoe zit het dan met wereldgelijkvormigheid? Het voelt alsof ik met echte bijbelse argumenten/bewijzen aan moet komen voor mijn dochters om mijn geloofwaardigheid als moeder in deze te kunnen handhaven. Hoe moet ik hiermee omgaan?

Beste moeder,

Je stel heel moeilijke vragen.  Het is ook lastig om precies uit te leggen waar de grenzen liggen tussen het aanvaardbare en onaanvaardbare. De Bijbel geeft immers geen precieze details over hoe wij ons moeten kleden.  Ik zie daarin overigens juist Gods wijsheid in want elke cultuur heeft toch degelijk kledingverschillen. Ook door de geschiedenis heen zien we toch steeds weer veranderingen in de kleding.  Niemand loopt immers meer rond zoals we honderd jaar geleden deden, hoewel die kleding in die tijd heel normaal was. 

God heeft een enorme flexibiliteit ingebouwd in Zijn Woord door ons een aantal principes voor te schrijven.  Binnen die verschillende principes ligt een enorme vrijheid in hoe we ons kleden.  Soms kan een bepaalde kleding ons tegenstaan die toch niet helemaal onbijbels blijkt te zijn. We zijn er niet aan gewend of we zijn er niet mee opgegroeid en daarom denken we gelijk dat het fout of onbijbels is. Maar dat hoeft eigenlijn helemaal niet. Hetzelfde geldt voor oorbellen. Ik ben net zo als jij opgegroeid met dezelfde levenstijl die jij ook nog steeds het "fijnste of het beste vindt." Ik denk er precies zo over: geen lange broeken voor vrouwen en meisjes; geen oorbellen en geen make-up. Maar dat betekent niet wat "ik het fijnste of mooiste vind" ook het enige juiste is. Door onze 'bril' is het misschien niet dat waar wij aangewend zijn maar we moeten andere vragen stellen. Past het kledingstuk, sieraden, etc. binnen de normen die God ons heeft voorgeschreven. 

Laat ik wat concrete voorbeelden noemen die ook mijn denken over deze zaken veranderd heeft, hoewel ik nog steeds bij mijn bovenstaande voorkeur blijft.   

-Toen ik hier tien jaar geleden in NZ veel van mijn mannelijke leden in mijn gemeente in een halve lange/korte broek tegenkwam moest ik even knipperen met mijn ogen. Daar was ik niet aan gewend.  Toch is die kleding in de Nieuw-Zeelandse cultuur heel normaal en ook niet verkeerd. Heel veel mensen lopen hier op hun bloten voeten! Niet alleen in hun tuin maar ook gewoon in de winkel en op straat.  Als je dat in Nederland zou doen denk ik dat iedereen wel wat vreemd naar je kijkt en denkt (hardop?): "Die hoort thuis in het oerwoud!" En denk nu niet dat NZ een soort Afrikaans land is; het is net zo westers en ontwikkeld als Nederland. De vraag die ik moest stellen was, "is dit onbijbels?"  Ik kan die conclusie niet trekken. Overigens heb ik de gewoonte ook niet overgenomen maar ik stoor me er niet mee aan. In de Bijbeltijd liepen de mannen er ook heel anders bij zoals wij ons nu kleden. Een driedelig pak naar de kerk bestond niet. Ze liepen met een soort 'jurk' die ook tot hun knieën kwam. Als ze moesten werken of gingen lopen, trokken ze het geheel wat op; stopte de 'rok' wat onder de riem en zo konden dus makkelijker bewegen. Vandaag zouden we zeggen dat ze in een korte broek liepen. Ik stel me voor dat de Heere Jezus dit Zelf ook deed als Hij de lange wandelingen door het land maakte. Dat was de Bijbelcultuur voor de mannen en viel ook binnen het raamwerk van de normen die God ons gaf.

-Een ander voorbeeld. Vorig jaar was ik in India en kwam met christelijke vrouwen in aanraking. Ik wilde wel dat al onze vrouwen zich zo kleedden! Ten eerste heel kleurrijk, maar juist ook heel gedegen. Je ziet niets van hun vrouwelijke 'naaktheid' maar ook niets van hun 'aantrekkelijke lichaamsvormen'. Toch lopen ze niet in een jurk zoals onze vrouwen die dragen; zeker niet in de strakke en korte jurkjes die juist zo veel mannen tot zonde leidt! Onder hun langere en wijde jurken dragen ze een broek tot aan hun enkels toe. Heel anders dan wij gewend zijn. Als een van onze vrouwen zo naar de kerk zouden komen zouden misschien wij ook wel even raar kijken want dat zijn we niet gewend en past ook niet in onze cultuur. Toch kleden die christenvrouwen zoals ik ze zag in India zich niet buiten de normen van de Schrift.

-In Ezech. 16 schrijft de profeet over een vrouw die van allerlei juwelen van haar man krijgt, zelfs oorbellen en een juweel op haar voorhoofd. De Heere beeldde daarin uit wat Hij met Zijn volk in een geestelijk opzicht gedaan heeft maar toch gebruikt de profeet beelden uit het dagelijks vrouwenleven van Israel. Het lijkt me stug dat de profeet zo'n voorbeeld zou gebruiken als zulke kledingstukken en juwelen niet goed waren. Stel je voor dat een dominee vandaag in zijn preek voorbeelden van een zondige praktijk op het geestelijke toepast. Dan zouden we dat toch niet nemen. Dus ik denk dat Ezechiël beelden gebruikt van iets dat toch niet ongeoorloofd was. Natuurlijk is de Schrift in balans. In  Jesaja 3 waarschuwt de Heere gedegen tegen een levensstijl die totaal opgaat in het uiterlijke. Dus er liggen grenzen in hoe we ons kleden, zelfs met het toelaatbare.

Zo kan ik nog wel even doorgaan.  Wat ik daarmee probeer duidelijk te maken is dat het hele vraagstuk van kleding en van juwelen een enorm moeilijk terrein is. Ik zou dolgraag willen dat we hier hele scherpe bijbelse lijnen konden trekken want het zou veel discussies beëindigen. Of juist weer niet want dan zouden we nog allerlei ruzie krijgen over de verschillende culturen.  Wat mij ook vaak opvalt is dat zodra wij over onze kerk/landgrenzen stappen en andere christenen ontmoeten die toch echt van het werk van Gods genade mogen getuigen, dat we dan ook ineens heel wat makkelijker de verschillen in hun levensstijl accepteren, zelfs in kleding! 

Laat ik eerst wat fabels over kleding en make-up etc uit de weg ruimen.

1. "Kleding is alleen persoonlijke stijl en smaak: daar moeten we ons niet druk over maken!" God dacht zo niet toen Hij Adam en Eva zag. In Gen. 3:21 zet de Heere een grondprincipe voor ons neer. Hij was het duidelijk niet eens met de 'modestijl' van Adam en Eva's lendeschortjes! Hij maakte nieuwe kleren voor onze gevallen ouders naar Zijn stijl en maatstaven. Dus het is onzin te zeggen dat er geen grenzen zijn.  Natuurlijk betekent dat niet dat de grenzen die wij soms trekken de juiste zijn. 

2. "Kleding is iets aan de buitenkant; de binnenkant is eigenlijk het belangrijkste." Niets is meer waar dan dat de binnenkant van ons hart het belangrijkste is  (1 Sam. 16:7). Maar toch is juist de kleding heel bewust de uitdrukking van wie wij zijn aan de binnenkant. We verzenden heel wat boodschappen over hoe we denken wie we zijn en wat we willen door onze kleding zonder een woord te spreken. Toen Tamar haar 'weduwekleding' afdeed en 'hoerenkleding' aandeed (Gen. 38:14) zei ze geen woord maar zond wel een duidelijke boodschap naar Juda en die viel er zelfs voor. De vrouw in Spreuken 7:10 zond een duidelijke boodschap! Toen de man in de gelijkenis het bruiloftskleed verwierp tekende hij daar een geestelijke innerlijke houding mee aan hoewel ik begrijp dat dit een gelijkenis was. Ik wil maar benadrukken dat een kledingstuk heel duidelijk een uitdrukking is van ons innerlijke.

3. "Normale mannen worden niet beïnvloed door de manier waarop vrouwen zich kleden, inclusief de make-up die ze gebruiken." Iemand die zoiets denkt moet maar eens met een 'normale' man gaan praten! Zulk een houding verraadt een enorme onvolwassenheid in denken. Hoe meer geraffineerd de kleding, hoe moeilijker het is voor mannen om de seksuele prikkel te weerstaan. Er zou veel meer openheid moeten zijn over wat bepaalde kleding of ontkleding doet aan mannen. Dan denk ik dat juist de eerlijke en oprechte vrouwen en meisjes veel bewuster zullen zijn in hoe zij zich kleden.

4. "Het is wettisch om een soort dress-code te hebben; daarom moeten ouders en kerken geen uitspraken over wat wel of niet mag in zake kleding."  Inderdaad, een dresscode kan heel wettisch zijn.  Als je denkt dat zwart en donker blauw je een beetje beter maakt in de ogen van de Heere, dan begrijp je inderdaad niets van het evangelie. Alleen in het kleed van de gerechtigheid van de Jezus Christus waardoor we alleen voor God kunnen bestaan. Maar om bepaalde normen te formuleren die in Gods Woord worden aangereikt is niet wettish maar is de wet van God verwoorden.
 
Wat zijn de principes waarbij wij onze beslissing moeten nemen over wat wel of niet mag in kleding, make-up en sieraden?

1. Onze kleding moet altijd onze 'naaktheid' verbergen voor het oog van een ander. In het Hebreeuws is het woord voor "rokken van vellen" een woord dat betekent: een kleed dat het lichaam bedekt van nek tot knieën en soms zelfs tot enkels. En de uitdrukking "toog ze aan" betekent: Hij deed het om hen heen. Adam en Eva hadden 'schortjes' gemaakt maar dat was duidelijk niet voldoende in Gods ogen. Een man en vrouw behoren dus hun lichaam (naaktheid) te bedekken. Waarom? Omdat naaktheid tot allerlei zondige gedachten en daden kan brengen. Laten de vrouwen leren dat een klein beetje bloot nog prikkelender werkt op mannen dan veel bloot.  De duivel weet precies hoe wij mannen denken en daarom is de mode ook zo geraffineerd mogelijk in elkaar gezet. Naast de naaktheid zijn er ook de lichaamsvormen die prikkelend kunnen werken. Dus heel strak is net zo suggerend als bloot. Ik denk nog terug aan de christenvrouwen in India. Daar zie je geen strakke bloesjes en strakke, korte rokjes! Soms zie ik mensen in onze kringen lopen met rokken en bloesjes die heel prikkelend zijn. Dan heb ik veel liever een vrouw in een wijde broek en shirt. Dus als het gaat over kleding, gaat het over de vraag "hoeveel verberg ik van mijn lichaam dat het zondige  kan onderdrukken."

2. Kleding moet eenvoudig en functioneel in de betreffende situatie zijn. Kleding is nog altijd het teken van onze val! Jammer genoeg maken velen kleding weer een reden tot vallen! God heeft de kleding niet ontworpen om onze trots op te bouwen, om aandacht voor je zelf te vragen, iemand te verleiden, of om aan iedereen te laten zien hoe belangrijk je bent. Natuurlijk betekent dat niet wat we geen creativiteit en iets eigens in onze kleding mogen uitdrukken. U schreef dat u uw kinderen niet saai aankleedt. Dat hoeft ook niet.  Mijn vrouw ziet er ook nooit saai uit en we moeten en mogen ons best smaakvol kleden.  Gods Woord spreekt over een huwelijkskleed en dat zal dus wel iets anders geweest zijn dan een overal! Toch spreekt het Woord over soberheid:  1 Tim. 2:9-10; 1 Petrus 3:1-4. De overdaad schaat en dat is ook zo met kleren. Iedereen moet het bepaalde merk hebben en dan doe je pas mee! Dat is niet sober. Ik vraag me af of die eenvoud ook hebben verloren in het hoofddeksel. Toen mijn eerste vrouw grotendeels haar haar verloren had (door de bestralingen) ging ze met een eenvoudig hoofddoekje naar de kerk! Er waren er heel wat die ‘jaloers’ waren! Zo eenvoudig, goedkoop en ook heel makkelijker voor hen die achter je zitten in de kerk! Wat bedoel ik hier mee te zeggen? We zijn eenvoud in heel wat opzichten kwijt geraakt.

3. Ons uiterlijk moet laten zien tot welk geslacht we behoren. Dit is Gods Woord in Deut. 22:5. In dit korte bestek van een antwoord kan ik niet uitgebreid over deze heel vaak besproken tekst spreken.  Maar ik ben er van overtuigd dat die tekst minder begrepen is dan andersom! De Heere spreekt over een "gruwel" in deze tekst. Er zijn een aantal dingen die de Heere een gruwel noemt in Zijn Woord: "afgodendienst (Deut. 7:25), seksuele perversies (Lev. 18:27), occult en mensenoffers (Deut. 18:9-14), hoerenloon (Deut. 23:18), en het lijstje in Spreuken 6:16-19; ook Deut. 22:5. Dus God heeft het over hele ernstige en grove zonden! Nu moet ik eerlijk zeggen dat ik in andere landen heel serieuze en nederige en godzalige vrouwen ken die toch met een lange broek lopen of met een kleding die daar heel veel op lijkt!  Vooral in China ben ik eigenlijk nooit een vrouw in de kerken tegengekomen die een rok of jurk dragen. Het zijn wel hele degelijke broeken. Het zijn kledingsstukken die niets openbaren van het seksuele en prikkelende dat wij zo veel zien in de westerse samenleving! Mijn vraag werd toen: "Heere, zijn deze vrouwen nu bezig met het verbreken van Uw Woord in Deut. 22:5? Maar als dat zo is, hoe kunt U dan deze vrouwen en kerken zo zegenen, zoals U dat zeker doet."
 
Mijn studie van dit grondwoord in Deut. 22:5 leed tot de ontdekking dat het bijna nooit gebruikt wordt voor "kleding" maar veel meer voor wapens, instrumenten, gereedschap (107 keer wordt het gebruikt in verband met de Tabernakel!). Het lijkt mij dat God in deze tekst spreekt over een "rolverwisseling" van man en vrouw.  Als dat zo is dat is deze tekst sterk verwant aan Deut. 22:9 en  23:18. God wil niet dat wij Zijn scheppingsorde verwarren of veranderen. Zou God in Deut. 22:5 eisen dat wij het mannelijke en het vrouwelijke herkennend uitbeelden in hoe wij eruit zien maar ook in wat wij maatschappelijk doen? Het moet dus altijd duidelijk blijven of dat we een vrouw of man zijn. Ook zijn er bepaalde taken die mannelijke taken en vrouwelijke taken zijn. Die moeten niet verwisseld worden. De uniseks-maatschappij waarin we allemaal als gelijkwaardig worden gezien is dus niet zoals God ons heeft geschapen. Dus dan is Gods norm dat wij dus in onze kleding nooit het man-zijn of het vrouw-zijn moeten verwarren. Het moet duidelijk zijn dat niet iedere cultuur dit op dezelfde manier verbeeldt of uitwerkt.  Ik heb geattendeerd op de rijke schakering en variëteit in kleding in de wereld. In onze westerse maatschappij is dit verschil nog steeds uitgedrukt in "mannen met broeken" en "vrouwen met jurken/rokken." Een blik op het bordje dat naar de publieke toiletten wijst maakt dat direct duidelijk.  Mijn persoonlijke overtuiging is nog steeds dat wij beter doen om dat duidelijke verschil te handhaven zoals het in onze westerse cultuur wordt/werd uitgebeeld. Maar daarin moeten we ook niet star blijven.  Er kan een gedegen verandering optreden in onze cultuur zoals het ook in het verleden geweest is. Ik ben immers blij dat ik er niet mee bij hoef te lopen zoals Brakel en Smytegeld er uitzagen! Ik zie me al lopen met zo'n bepoederde pruik. Mijn vader, toen hij jong predikant was, moest altijd zo'n hoge zwarte hoed dragen. Hij bleef die altijd dragen op begrafenissen. Maar als ik die hier in NZ zou dragen (en misschien ook nu in Nederland??) zouden de mensen hoogst beledigd zijn; zeker op een begrafenis. Er zijn ook veranderingen in de vrouwelijke kleding. Daar kunnen we niet omheen. Ik vind het ook best een moeilijk stuk. Ik kan het zo eens zijn met u dat u het niet fijn vindt als de meisjes/vrouwen met een lange broek rond lopen. Maar of dat altijd te verdedigen is vanuit deze tekst weet ik niet. De suggestie is gemaakt door verschillende mensen dat in het openbaar een vrouw geen lange broek mag dragen maar wel als ze bijvoorbeeld wat werk op de boerderij moet doen. Ik kan die redenering wel begrijpen maar ik denk niet dat het goede exegese is van Deut. 22:5. God zegt niet dat het de ene keer wel een gruwel is en de ander keer niet! Soms vraag ik me af of wij mannen niet schuldig zijn in het scheren! Als er iets is dat ons als mannen herkenbaar maken is dat de baard! Toch hebben we er geen moeite mee als we die afscheren.  Is dat wel bijbels? 

4. Onze kleding- en gedragswijze moet altijd geregeerd worden door de wet van liefde (Rom. 14).  De Bijbel legt dus geen preciese lijnen over wat is niet aanvaardbaar en wel aanvaardbaar. Het blijft in de normen. Er zijn dus ook echt dingen die vallen in de 'vrijheid.' Of dat ik nu rood of blauw draag is een vrijheid die ik heb.  Maar als ik daarmee mij geestelijke broeder of zuster beledig of bezeer, dan moet ik mijn vrijheid niet uitleven. Dat gaat Gods norm in Rom. 14 ons onderwijzen dat ik mijzelf een stukje christelijke vrijheid ontzeg om mijn medegelovigen niet te bezeren of te verleiden tot zonde.  Persoonlijk vind ik zwart enorm saai maar het behoort bij mijn positie als predikant, althans in onze kringen. Ik heb er daarom geen moeite mee om dat te doen; dat ‘hoort’ nu eenmaal zo. Een politieagent loopt ook met een uniform en dat ‘hoort’ zo maar het is natuurlijk geen bijbelse wet!   

Ik hoop dat ik met deze gedachten wat richtlijnen toegeschoven heb.  Het blijft niet makkelijk om andere ‘vrijheden’ in die normen te aanvaarden. Dat is het probleem waar jij tegen aanloopt in je familieomstandigheden. Een goede discussie waarin de bovenstaande normen worden doordacht en besproken kan misschien van beide kanten een begrip brengen voor elkaars gevoelen en geweten.

Nog een woord over de make-up. Wat is vaak het doel van de make-up? Is het attentie-vestigend? Waar ben ik mee bezig? Heeft God me niet mooi genoeg gemaakt? Wil ik niet dat anderen zien hoe ik er eigenlijk uitziet? Wat zullen ze dan niet van mij denken. Als je door je kleding, make-up en sieraden  een ongezonde aandacht tot jezelf wilt trekken, dat ben je verkeerd bezig. Inderdaad moeten hier ook de grenzen worden getrokken die de Bijbel ons aanreikt maar die ook binnen een cultuur maadgevend zijn.  Hoe ‘schildert’ de wereld zichzelf!? Zo moeten wij het niet doen.

Een vorige predikant schreef eens dat we ons zo moeten kleden dat de wereld niet lacht en Gods volk niet huilt. Daartussen ligt een groot veld van vrijheid die natuurlijk wel door Gods maatstaven zijn begrensd.

Mijn excuses voor de lange wachttijd op dit antwoord. De Heere geve ons veel wijsheid in deze uiterst moeilijke zaken.

Ds. A. Vergunst, Carterton, New Zealand

Dit artikel is beantwoord door

Ds. A.T. Vergunst

• Geboortedatum:
  22-09-1961
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Carterton (Nieuw-Zeeland)
• Status:
  Actief

164 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven