Vraag
Op het forum van dit web kwam het verschijnsel “Cliniclowns” ter sprake. Ik weet niet hoe u daarover denkt, maar ik kan me voorstellen dat een doodziek kind ook graag even zijn/haar pijn wil vergeten dankzij deze mensen. Zo'n kind wordt al genoeg bezig gehouden met gebed, dood, hemel en hel. Mag hij/zij dat niet éven ontspannend bezig-zijn?
Antwoord
Ik heb de discussie niet gevolgd over Cliniclowns. Ik weet er ook te weinig van af. Ik begrijp dat zowat elke kinderafdeling van een ziekenhuis Cliniclowns in dienst heeft of inhuurt om de kinderen wat op te vrolijken. Waarschijnlijk zal dit voor een ziekenhuis vallen onder de categorie: “gezonde ontspanning” en wordt er verder niets achter gezocht. De redenering is gauw gemaakt: de kinderen missen al zo veel, zijn al zoveel met hun ziekte bezig, dus wat is er op tegen om hen wat op te vrolijken met clowns?
Ik kan deze redenering wel volgen. Zij maken er geen probleem van, wij wel. Dat komt omdat wij, zo wij met Gods Woord rekening willen houden, niet zo onbevangen tegenover 'amusement' kunnen staan als de 'wereld', die geen boodschap heeft aan het Woord. Wat sommigen voor 'cultuur' houden en 'onschuldig vermaak' dat ziet de ander, die Gods Woord leest, als een bewijs, dat we het leven niet serieus nemen en niet verder komen dan de waan van de dag. “Pluk de dag” is ons levensmotto. Laat ons eten en drinken en vrolijk zijn, want morgen sterven we!
Wie ervan overtuigd is dat zijn levenstijd voorbereidingstijd voor de eeuwigheid is, die kan niet zo onbevangen over allerlei vormen van vermaak spreken, als degenen, die niet verder komen dan deze wereld. Ik denk aan het woord uit NGB art.37. Daar wordt gesproken over het laatste Oordeel. Alle mensen zullen rekenschap geven van alle ijdele woorden die zij gesproken hebben. In dat verband wordt opgemerkt dat er mensen zijn, die "de wereld niet dan voor tijdverdrijf en kinderspel achten". Helaas moeten we constateren, dat velen (en van nature wij allemaal) de wereld voor een toneelvoorstelling houden. Voor sommigen is het leven zelfs één groot 'drama'. Wij allen doen de hele dag niet anders dan rollen spelen. Volop vermaak en amusement dus.
Maar is er onschuldig vermaak? Waar liggen de grenzen? We zouden een hele discussie kunnen houden over de vraag, in hoeverre een christen mee mag doen met de cultuuruitingen om zich heen. Vanouds heeft men binnen de gereformeerde traditie afwijzend gestaan tegenover bijv. toneel en theater vanwege het 'spelen' met het kwaad, karakterbederf, het verkwisten van geld, jagen naar genot, prikkelen van de zinnen, het verwisselen van klederen, e.d. Men voelde een spanning met bijbelse woorden als: eenvoud en soberheid en vond/vindt toneel in strijd met bijbelse noties als oprechtheid en waarachtigheid. Wij worden geroepen om te bedenken al wat waarachtig is en eerlijk enz. (Filipp.4:8). Veel bezwaren van toen worden in onze tijd niet meer gedeeld. Wie een tv heeft en regelmatig kijkt, die ziet heel wat speelfilms aan zich voorbijtrekken als een moderne variant van toneel, zonder dat hij/zij de bezwaren nog voelt, die vroegere generaties tegen dit soort 'verbeeldingen' hebben gekoesterd. Wij hebben al heel wat geaccepteerd.
Achterliggende vraag is eigenlijk: hoe gaat de christen met de cultuur om? Waar trekt hij de grenzen? In de gereformeerde gezindte is daar nooit een eensluidend antwoord op gegeven.. Uit het boek van dr. C. G. Geluk, “Geest en Cultuur” blijkt, dat Calvijn ruimer in zijn opvattingen is geweest (ook over toneel) dan in later tijd (de puriteinse traditie). Omdat wij als gereformeerde gezindte in het verleden sterk beïnvloed zijn door de puriteinse traditie (waarvan de Nadere Reformatie -Voetius- onderdeel is) is er altijd een zekere verlegenheid blijven bestaan tegenover bepaalde cultuuruitingen. Dat loopt van scherp afwijzend (bioscoop) tot het 'gedogen'. Het lijkt me echter niet zinvol om een vraag rondom de Cliniclowns helemaal vanuit de puriteinse traditie te gaan bekijken en wegen. Dan komen we aan geen eind en verzanden we in discussie over wel of niet Sinterklaas, mag een stukje op een bruiloft wel, enz.
Maar ook al hoeven we niet op alle slakken zout te leggen, het is wel nodig, dat we zicht hebben op de achterliggende vragen, die spanning en discussie oproepen. Hoe meer we ons 'thuisvoelen' in een puriteinse tradite (waarin het vreemdelingschap van de christen wordt beklemtoond), hoe meer we allerlei vormen van vermaak zullen afwijzen. En hoe meer we de nadruk leggen op de ernst van het leven, e.d. Wanneer we 'opener' in deze wereld staan en we eerder neigen naar 'wereldwijding' i.p.v. 'wereldmijding' zullen we minder moeite hebben met bepaalde vormen van amusement.
De vraagstel(st)er zegt, dat een doodziek kind al genoeg wordt beziggehouden met gebed, dood, hemel en hel. Ik weet niet of dat echt waar is. Wordt er zoveel gesproken over de hel bijvoorbeeld? Wanneer gevreesd mag worden voor het leven van een kind, dan kunnen we er nooit genoeg van doordrongen zijn om het kind te wijzen op de Heere. Om voorbereid te worden/zijn op de ontmoeting met Hem, Die ons leven oordeelt. Het is opmerkelijk dat we in onze tijd heel weinig horen van jonge kinderen die er getuigenis van geven dat zij in de Heere sterven. Die naar Christus verlangen. Ik denk aan een boek van dr. L. F.van Groenendijk en drs. F. A. van Lieburg: “Voor edeler staat geschapen. Levens- en sterfbedbeschrijvingen van gereformeerde kinderen en jeugdigen uit de 17e en 18e eeuw.” Zou in onze tijd zo'n boek gevuld kunnen worden met hedendaagse beschrijvingen van kinderen die ernaar verlangen om bij de Heere Jezus te zijn? Wordt er in onze tijd misschien te weinig gewezen op de ernst van leven en dood, waardoor kinderen al snel 'vermaakt' willen worden? Grijpen we niet al te snel naar de 'troost' van het amusement, zonder de enige troost onze kinderen voor te houden? Onze kinderen die in zonden en ontvangen zijn, hebben reiniging door het bloed van Christus nodig en de vernieuwing door de Heilige Geest. Dit is overigens onze kinderen al toegezegd in de belofte van de doop! (vraag en antwoord 74 van de Heid. Catechismus). Een heerlijke pleitgrond!
We moeten eerlijk constateren dat zowel bij ouderen als jongeren de ernst van het sterven is verbleekt. We leven in een doorgeschoten amusementcultuur. Het leven als spel. Ik kan me voorstellen dat ouders, die een doodziek kind begeleiden, geen behoefte hebben aan Cliniclowns. En het misschien wel ervaren als een list van de boze om onze kinderen van het ene nodige af te houden. Hebben ze geheel ongelijk?
Anderzijds kan ik me voorstellen dat kinderen die lange tijd in het ziekenhuis liggen, niet voortdurend met de bijbel bezig kunnen zijn. Ook ouders, die bewogen zijn met het zielenheil van hun kind, zullen er geen bezwaar tegen hebben, om van tijd tot tijd met hun kind een spelletje te doen op bed. Onze 'ouderen' worden ook 'vermaakt' in het verzorgingshuis met bingo en andere spelletjes. Is dat dan ook allemaal verkeerd? Zit het vast op 'ontspanning' zelf of op de 'aard van de ontspanning"? Of het tijdstip van de ontspanning? Ik zie bij Cliniclowns niet dat zij met het kwaad spelen, e.d. Op zichzelf heb ik er geen bezwaar tegen, als enige ontspanning geboden wordt. Als het dan maar echt 'ontspannend' is en we ons ook 'inspannen' om onze kinderen bij de Heere te brengen.
Bij een doodziek kind zie ik het belang niet in. Ik kan me niet voorstellen dat een 'doodmoe' kind opknapt van allerlei gekkigheid. Maar het zal per geval bekeken moeten worden of: ouders het van belang achten voor hun kind (zij blijven verantwoordelijk) en/of het kind het zelf leuk vindt. Handel dus naar bevind van zaken en laten we elkaar niet (ver)oordelen, wanneer we op bepaalde punten van mening verschillen. Er zijn en blijven zaken, die in het licht van de eeuwigheid belangrijker zijn dan Cliniclowns...
Ds. M. A. Kuyt, Genemuiden
Dit artikel is beantwoord door
Ds. M.A. Kuyt
- Geboortedatum:17-04-1957
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Wijk en Aalburg
- Status:Inactief
