Bijbelse basis van toe-eigening van het heil

In de christelijke gereformeerde kerken wordt regelmatig geschermd met "de toe-eigening van het heil". Wat wordt hier nu precies mee bedoeld en op welke bijbelteksten is dit gebaseerd?

Beste vraagsteller,

Hartelijk bedankt voor deze duidelijke en belangrijke vraag. Graag wil ik meteen een misverstand wegwerken.  De term "schermen met" komt nogal negatief over. Het lijkt erop alsof de toe-eigening van het heil een stokpaardje van de Christelijke Gereformeerden is. Stokpaardjes berijdt men voor zijn plezier.

Bij de toe-eigening van het heil gaat het echter om een zeer wezenlijk onderwerp, dat onmisbaar is in de geloofsleer. Onmisbaar om zalig te worden.  Het behoort tot de kernzaken van het geloof. Calvijn (hij was zowel christelijk als gereformeerd) beschrijft in het derde boek van de Institutie: Over de wijze waarop de genade van Christus verkregen wordt, en welke vruchten daaruit voor ons voortkomen... enz. "In de eerste plaats moeten wij weten dat al wat Christus tot zaligheid van het menselijk geslacht gedaan heeft , voor ons zonder nut en van geen gewicht is, zolang Christus buiten ons is en wij van Hem gescheiden zijn." Calvijn zegt dan dat we "onderzoek moeten doen naar de verborgen werking des Geestes, Door welke het geschiedt, dat wij Christus en al Zijn goederen genieten."

Het gaat hier dus over het toepassende werk van de Heilige Geest, dat minstens zo belangrijk is als de verwerving van het heil door Christus.

Om die reden wordt de Geest genoemd: de Geest der aanneming tot kinderen (Rom.8,15, Gal.4,6) het pand en zegel van onze erfenis (2 Kor. 1,22). De Geest wordt met water vergeleken om de dorre akker van ons hart levend en vruchtbaar te maken (Jes. 55,1; Jes. 44,3). De Geest zal het uit Christus nemen en ons verkondigen: Hij past het werk van Christus toe (Joh. 16,14).

De noodzaak van het levendmakende en toepassende werk van de Heilige Geest hangt ten nauwste samen met de belijdenis van de totale verdorvenheid van de mens.  Wie niet uitgaat van de totale verdorvenheid van de mens, zal in de vragen van de "toepassing" van het heil inder nadruk leggen op het werk van de Heilige Geest en veel nadruk leggen op de mens, die geacht wordt een en ander te doen en (vanuit zichzelf, zonder genade) te kunnen doen.

De Heilige Geest is de werkmeester van de wedergeboorte en het geloof (Joh. 3,3-16). Er zijn heel veel teksten te noemen die wijzen op dit -wat Calvijn noemde- verborgen werk van de Geest of het toepassende werk van de Geest. De Geest werkt het geloof en maakt dat de zondaar door het geloof zich het heil mag toe-eigenen. De toe-eigenende daad van het geloof is dus vrucht van genade, werk van de Geest, uitgelokt door het Evangelie. Zie HC zondag 20 over het werk van de Heilige Geest "opdat Hij mij door een waar geloof Christus en al Zijn weldaden deelachtig make, mij trooste en eeuwig bij mij blijve." En HC zondag 25 vraag 65.
Er zou nog meer te noemen zijn.

Ik wil tenslotte enkele titels noemen die je bij verdere bestudering van dit onderwerp van dienst kunnen zijn.  De synode van de CGK heeft een nota uitgegeven over dit onderwerp "de toe-eigening van het heil"; daarin vindt je tal van schriftplaatsen  besproken en citaten uit de confessie. Je kunt dit aanvragen bij het Landelijk Bureau van de CGK te Veenendaal, tel. 0318-582350.

Verder wijs ik op een artikel van prof .dr. J. van Genderen, getiteld: Toezegging en Toe-eigening, in : Naar de Norm van het Woord (Kampen 1993) ISBN 90 242 8079 6/CIP
(p. 28-46).

Als je de Institutie van Calvijn kunt bemachtigen, moet je je zeker verdiepen in boek drie.

In allerlei boeken van puriteinse schrijvers over het werk van de Heilige Geest is een schat aan materiaal te vinden. Ik noem één voorbeeld, goed leesbaar en begrijpelijk: J.C. Ryle, Het hart van het christelijk geloof, hoofdstuk 5 over de Heilige Geest. (Leiden 1991, ISBN 90-5030-186-X/CIP) p. 97-114.

Als je het Engels machtig bent, dan is het boekje van dr. John Murray zeker een aanrader: Redemption accomplished and applied. Uitgeven bij The Banner of Truth Trust, Edinburgh 1979 -reprint- ISBN 0 85151 040 X (Boekhandel Lindenberg te Rotterdam heeft veel werken van de Banner of Truth).

Ik hoop je met dit antwoord op weg te hebben geholpen. Tot slot: overdenk dit onderwerp biddend, en niet allen met je hoofd!

Hartelijke groeten,

Ds. H. Korving

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Korving

• Geboortedatum:
  01-12-1954
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Urk
• Status:
  Actief

194 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven