Vraag
Is het verantwoord om naar een balletvoorstelling te gaan? Ik ben zelf vorig jaar namelijk naar zo'n voorstelling geweest en ik had er eigenlijk niet echt problemen mee. Maar omdat men volgens mij binnen de reformatorische gezindte er niet zo voor is, vroeg ik me af waaraan dit ligt. Om de muziek gaat het ook niet, want er wordt klassieke muziek gespeeld en men vloekt niet, want er komen geen woorden aan te pas. Ik hoop dat u mij een duidelijk antwoord hier op kunt geven, want ik weet eigenlijk niet goed hoe ik er tegenaan moet kijken.
Antwoord
Beste vriend/vriendin,
Je hebt erg lang moeten wachten op antwoord. Ik vind het iedere keer weer moeilijk om pasklare antwoorden te geven. Nu in de afgelopen weken het thema "jeugd-beeld-geluid" op de agenda kwam is het misschien nog wel moeilijker geworden.
Ik ben van mening dat het heel fijn is als je ergens komt en er wordt klassieke muziek gedraaid. Stel je voor dat in de snackbar op de hoek, waar je wel eens komt, opeens een klassieke cd aan staat. Je weet toch niet wat je hoort. Wellicht wekt het bevreemding, want eigenlijk hoor je hier liever Noordzee-FM of Radio 538-geluiden. Wat ik er mee wil zeggen is dat sommige dingen bij elkaar horen. Maar je moet er wel mee oppassen dat je de kern vergeet of om de kern heen draait. Dit zou bijvoorbeeld het geval kunnen zijn dat je in je hart voor het ballet bent gevallen en dat via een omweg goed wil praten door te wijzen op de klassieke muziek. Daar is toch niets mee aan de hand. Nee, helemaal niet. Hoewel over de klassieke muziek natuurlijk ook heel wat te zeggen valt. Bijvoorbeeld alleen al voor welke doeleinden de composities zijn gemaakt. Dat gebeurde nog al eens voor het publiek van het goede leven die op de muziek menig danspasje hebben gemaakt. Iets om in gedachten te houden. De muziek van Bach is vooral gecomponeerd om de godsdienstoefeningen er mee op te luisteren tot eer van God.
Allereerst moet ik zeggen dat een bepaalde stroming in het kerkelijk leven, de reformatorische, ergens bij je in je gedachten de vinger aan de pols houdt. Volgens jou is men in deze (onze!-jouw?) er niet zo voor. Het is toch goed om hier aan vast te houden, omdat de reformatorische richting erg gestoeld is op het werk van de Geest in Reformatie en Nadere Reformatie. Waar ging het in de Reformatie om? Om de eer en heiligheid van God. Om het totale leven van maatschappij en persoon onder de gehoorzaamheid aan Gods woord te brengen. Daarin is dansen steeds taboe geweest. De gevaren die aan het dansen zijn verbonden, als te close met een andere partner zijn, te intiem, zijn groter dan de lichamelijke ontspanning. Trouwens, het dansen is in de Bijbel vaker negatief dan positief afgeschilderd wanneer het niet ging om de eer van God. Denk maar aan Ahasveros en Vasthi, of het dochtertje van Herodias.
Het ballet is hier nauw aan gekoppeld. Het is een soort dans. Aan de ene kant is het oefening in lenigheid van het lichaam. Het is inderdaad kunstig om te zien hoe 'losjes' men de ledematen van alles kan laten doen. Het staat vol met gymnastieke hoogstandjes. Daarmee is niets verkeerd. Toch zegt de Bijbel dat de lichamelijke oefening tot weinig nut is. De godzaligheid echter tot alle dingen nuttig (1 Tim. 4:8). [de uitleg kan zowel verstaan worden als werkelijke lichamelijke oefening, maar ook als een soort van ascese en onthouding]
Aan de andere kant let ik ook graag op het publiek wat zich verdringt rond een voorstelling. Het is een vermaak voor het volk. Zij het vaak van gegoede komaf. Wat is het doel van de voorstelling? Wat speel ik na? Is dit ook iets tot eer van God? In de eerste druk van de Christelijke Encyclopaedie las ik een raad aan de christelijke ouders: "Het dansen opent een poort om onnodige omgang met de wereld in de hand te werken". Dat is een reëel gevaar.
Verder -ik heb de vraag eens voorgelegd aan het oordeel van vrouwen en kreeg een gelijkluidend antwoord- ben ik me af gaan vragen of het niet te veel aanstuurt tot het 'verafgoden' van het menselijke lichaam. Kan het niet een invalspoort zijn om me meer te gaan laten letten op het lichaam van de persoon dan alleen naar het stuk wat wordt uitgespeeld. De vraag van vrouwen is waarom men een ander tijdenlang moet vermaken in de meest schamele kleding? Ja, maar hoe zit het dan op een zwembad? Het is goed om het lichamelijke altijd in het oog te houden. Onze ogen doen altijd iets: kijken, keuren, kiezen, krijgen... Nu ik er over denk heb ik nooit 'dikke' (vergeef me de woordkeus) mensen op het ballet gezien.
Ballet is naast een dans ook een stuk toneel. Er wordt een stuk opgevoerd. Voor de eerste christenen was de arena of het stadion de plaats waar de grote "klassieken" werden opgevoerd. Hoewel Paulus, wellicht door zijn opvoeding, met de stukken bekend was, meden de christenen ogenblikkelijk het vermaak en zochten elkaar op een andere manier op. De grens tussen kerk en wereld was erg scherp. Ik ben bang dat het juist in onze tijd erg op z'n retour is. Om bij het begin terug te komen: de jongeren van onze tijd kunnen heel gemakkelijk en-en leven. Hoe komt dat? Waarom niet meer een zich afscheiden van het gedrag van de wereld? Waarom ontmoet ik verzet wanneer ik blijf volhouden dat een bekende voetballer geen christen kan zijn wanneer hij op zondag speelt? Al slaat hij tienmaal een kruis, al bidt hij twee keer in het openbaar om Gods hulp in de komende 'pot'?! Heel eenvoudig omdat grenzen vervagen. Daarom alert zijn: wat wil ik er mee? Die vraag moet voor Gods aangezicht worden overwogen. Zeker overwogen worden als het gaat om dingen die niet pasklaar in de Bijbel zijn op te zoeken en te beantwoorden.
Ik voel gaandeweg dat ik je met mijn antwoord nog niet tevreden hebt gesteld. Ik probeer je te laten denken, waarom -en dat was de vraag- in onze kring er niet zo happig op wordt gereageerd. Men -ook ik- voel teveel de band met de wereld, met de drang naar menselijke schoonheid, met de vervlechting van dans en toneel die alle eeuwen door in het christelijke deel van ons land zijn tegengehouden. Nu lijken de vragen ons te overspoelen.
Hoewel de lichamelijke oefening tot weinig nut is, mag het lichaam niet veranderen in een hark. De oefening is redelijk voor revalidatie, ook om de conditie op pijl te houden. Je moet ook je lichaam niet verwaarlozen. Dat zou de Heere zeker niet wensen.
Ik kom er niet uit. Oefening van het lichaam is zeker niet verkeerd. Een soldaat moet conditie hebben anders is de zandhaas zelf het haasje. Oefening moet daarom ook een zeker doel in zich hebben. Is het doel vermaak van anderen dan stel ik vraagtekens.
Persoonlijk vind ik er verleidingen aan vast zitten. De grote lichamelijke aandacht in sierlijkheid vind ik een groot bezwaar. Het kan ook verleidelijk zijn. Maar verder, en dat ik met recht een zwaarwegend aspect, wanneer worden de voorstellingen of uitvoeringen gegeven? Gaat daarmee de zondag teloor? Waarom moet ik ernstig waarschuwen tegen het hangen van posters boven je bed of op een kastdeur van bijvoorbeeld een voetbalelftal of levende legende in de muziek? Omdat ik zeer goed weet dat ik dan diegene bewonder die zondag aan zondag de eer van de Heere vertrapt. Hoe verleidelijk is het het nieuws aangaande die of die te blijven volgen. Zo kan het ook gaan met wat eerst een onschuldig iets leek.
Nogmaals ik kom er niet pasklaar uit. Voor mij is de raad uit het verleden het overwegen waard. Zijn er niet meer kanten te noemen die me de eer van God afnemen dan die de eer van God bevorderen? Dan moet ik duidelijkheid scheppen voor de toekomst en nu kiezen.
Ik ben benieuwd naar een reactie. Leg het in ieder geval ook voor Gods aangezicht neer en bezoek eens een kind van God.
Ds. A. Snoek
Dit artikel is beantwoord door
Ds. A. Snoek
- Geboortedatum:26-12-1966
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Oosterwolde
- Status:Inactief
