Vraag
Is het geoorloofd om een kunstwerk of symbolische voorstelling in de kerk te plaatsen, met als doel het uitleggen van de evangelische boodschap en om bij te dragen aan een positieve uitstraling van het kerkgebouw?
Antwoord
Het plaatsen van een kunstwerk met een boodschap in de kerk. Ik ga er vanuit dat je het kerkgebouw bedoelt. Allereerst heb ik daar natuurlijk niets over te zeggen wat een bepaalde gemeente in de kerk neerzet. Een beeld of een kerstboom of een schilderij of wat dan ook. Dat is afhankelijk van het beleid van een kerkenraad. Ondanks dat denk ik dat je vraag voortkomt uit de discussie die werd gevoerd in de tijd van de Reformatie. De Reformatie heeft zich sterk verzet tegen de beelden in de kerk. Daarom werd de reformatietijd ook gekenmerkt door de zogenaamde beeldenstorm.
De Rooms Katholieke kerk (RK) leerde dat de gemeente (het gewone volk) de Bijbel niet hoefde te lezen en te kennen. De Bijbel was er trouwens toen alleen in het Latijn. Dat kon het volk niet lezen. Dat deed de priester (de clerus = alle geestelijken). Echter om het verhaal van de Bijbel toch enigszins bij de mensen bekend te maken werden er verschillende beelden in de kerk neergezet. Als “boeken voor de leken”. Dit leidde in de RK op een bepaald moment tot verering en zelf soms aanbidding van die beelden.
De reformatie heeft dat altijd afgewezen. De Bijbel werd vertaald zodat iedereen in zijn eigen taal het Woord van God kon lezen. En de beelden werden uit de kerken verwijderd. Zoals gezegd heette dat de beeldenstorm. De reformatie is echter in het verwijderen van de beelden en ander kunstvoorwerpen en versieringen uit de kerken wel doorgeslagen. Zelfs prachtige orgels en waardevolle kunstvoorwerpen werden op de schroothoop gegooid. Sindsdien zijn vooral reformatorische kerken behoorlijk sober ingericht.
De laatste jaren is er weer meer aandacht en interesse voor religieuze kunst. En is er ook weer meer feeling voor symbolen. Velen denken vandaag de dag dat kunst een bepaalde sfeer kan oproepen waardoor mensen makkelijker de boodschap van het Evangelie accepteren. Bij het gebruik van symbolen en kunstvoorwerpen in de eredienst of de religie in het algemeen is altijd een belangrijke vraag: waarom gebruiken we ze? Wat is het doel ervan? De profeten van het Oude Testament gebruiken vaak voorwerpen om hun boodschap kracht bij te zetten (een gordel of een juk bijvoorbeeld). Ook Jezus gebruikt in het Nieuwe Testament vaak gelijkenissen en symbolen om Zijn boodschap duidelijk te maken (een munt bijvoorbeeld of een kan water).
Ik kan je dus geen antwoord geven op de vraag of het plaatsen van kunstvoorwerpen in de kerk geoorloofd is. Dat is niet aan mij om dat te bepalen maar aan de kerkenraad of het kerkbestuur. Wel heb ik je hierboven geprobeerd enig inzicht te geven in waar de discussie vandaan komt en welke criteria je daarbij moet hanteren.
Ds. J. J. van Holten,
IJsselstein
Dit artikel is beantwoord door
Ds. J.J. van Holten
- Geboortedatum:22-12-1956
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:IJsselstein
- Status:Inactief
