Duisternis eigenschap van de aarde

In genesis 1:2 staat geschreven (romaans-christelijk): "Terra autem erat inanis et vacua, et tenebrae erant super faciem abyssi: et Spiritus Dei ferebatur super aquas." Mijn eerste vraag gaat o.a. over het tweede deel van de eerste zin. Het woord tenebrae komt hier in voor en dit is het meervoud van het woord tenebra dat letterlijk en overdrachtelijk wordt overgeleverd als zijnde "duisternissen/onwetendheden/verborgenheden." In Genesis 1:3 staat geschreven: "Dixitque Deus: Fiat lux. Et facta est lux." Hier staat beschreven dat God het licht creëerde. Blijkbaar is de duisternis (uitgaande van Genesis 1:1 waarin de aarde en hemel worden gemaakt) een standaard eigenschap van de aarde. Waarom is juist duisternis een standaard eigenschap van de aarde? En vervolgens creëert God het licht, terwijl er al duisternis aanwezig was. Maar duisternis kan men enkel als duisternis definiëren wanneer men deze kan afzetten, een grens kan definiëren, ten opzichte van zijn/haar antoniem. Dus wanneer God de duisternis, als eigenschap van die eerste aarde, had gecreëerd, moet het wel noodzakelijk zijn dat hij ook al het licht had gemaakt. Maar zoals aangegeven lezen wij in Genesis 1:3 dat God het licht dan pas creëerde. Mijn tweede vraag is dan ook, hoe het mogelijk is om een specifieke fysieke werkelijkheid (duisternis) te scheppen zonder haar antoniem (licht) op datzelfde moment te creëren en sterker nog, hoe God dan vervolgens het licht als zijnde een nieuwe specifieke fysieke werkelijkheid kan creëren... Kan iemand deze jonge man helderheid verschaffen?

Beste vraagsteller,

Het is me nog niet eerder overkomen dat iemand in deze vragenrubriek vragen stelde over een Latijnse vertaling van de Bijbel, maar het is in orde. Inderdaad staat het woord voor duisternis in het Latijn in het meervoud, maar het oorspronkelijke Hebreeuwse woord "chosjek" is enkelvoud. Ook de Griekse vertaling (ouder dan de Latijnse) heeft een enkelvoud. Een blik in het Latijnse woordenboek leert dat "tenabrae" als meervoud bij ons een enkelvoudige betekenis heeft. Zo wordt ook bij het optreden van de duisternis tijdens de kruisiging gezegd "tenebrae factae sunt", in het meervoud, terwijl de betekenis is: de duisternis viel.

Om de betekenis van een woord te bepalen is het van belang de context in het oog te vatten. De betekenissen "onwetendheden" en "verborgenheden" kunnen wel van toepassing zijn in andere teksten (bijvoorbeeld in wijsheidsteksten), maar in Genesis 1 passen ze niet.

Was duisternis een standaard eigenschap van de aarde? Ik zou het liever zo zeggen: in het proces van maken is er eerst alleen nog maar duisternis. In onze begripsvorming zijn de antoniemen beide aanwezig: duisternis – licht, goed – kwaad, mooi – lelijk, enzovoort. Maar als in onze taal iets gezegd wordt over een ontstaansproces hoeft de tegenovergestelde eigenschap niet gelijk aanwezig te zijn. Wanneer een schilder eerst een zwarte akker schildert en daarna in lichtere kleuren een boerderij met mensen en dieren daarop aanbrengt, is er een volgorde van schilderen. Zo was er bij het ontstaan van de aarde blijkbaar eerst alleen nog maar duisternis. Dat wordt trouwens ook nu nog erkend: zonder de zon en de sterren heerst er duisternis in de kosmos. Dus de duisternis is geen eigenschap van de aarde, maar er was duisternis op de aarde. Ter vergelijking: in Genesis 1 is alles "goed". Gelukkig hoefde het antoniem "kwaad" dan nog niet aanwezig te zijn, dat komt pas in Genesis 3. Voor ons, in ons taalgebruik, zijn beide begrippen elkaars tegenpolen, maar historisch zijn ze niet altijd met elkaar verbonden geweest.

Een andere vraag is hoe het licht er al kon zijn zonder de lichtdragers die op de vierde dag geschapen werden (zon, maan, sterren), maar die vraag is meer van natuurkundige aard, terwijl de bovenstaande vraag vooral taalkundig en uitlegkundig is.

Hopelijk helpt deze toelichting om enige helderheid ("licht") te verschaffen.

Prof. dr. M. J. Paul

Dit artikel is beantwoord door

prof. dr. M.J. Paul

• Geboortedatum:
  13-03-1955
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Oegstgeest
• Status:
  Actief

263 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven