Ernstig of vroeg zoeken

Ik heb een vraag over de HSV. Ik las gisteravond Spreuken 8. Daar staat in vers 17: "Ik heb lief wie Mij liefhebben, en wie Mij ernstig zoeken, zullen Mij vinden." In de Statenvertaling staat niet 'ernstig' zoeken, maar 'vroeg' zoeken. Waarom dit verschil?

Dit werkwoord komt precies veertien keer voor in het Oude Testament. De Statenvertalers hebben, omdat de medeklinkers van het werkwoord precies hetzelfde zijn als het Hebreeuwse woord voor morgenrood/dageraad, dit werkwoord daarom vertaald met vroeg (d.i. in de morgenstond) zoeken. Tegelijk is nog maar de vraag of het wel zo letterlijk moet worden opgevat en de overdrachtelijke betekenis van ernstig/ijverig/naarstig zoeken niet beter is. Dat hebben de Statenvertalers in hun tijd al goed aangevoeld, gelet op de uitleg van dit werkwoord in de Kanttekeningen. In de hedendaagse taalkunde wordt het mogelijke verband tussen een werkwoord met dezelfde medeklinkers en een zelfstandig naamwoord met dezelfde medeklinkers veel minder benadrukt. Vandaar dat sommige woordenboeken dit werkwoord zelfs weergeven met (gewoon) zoeken.

De Statenvertalers hebben in de Kanttekeningen bij "vroeg zoeken" in het Oude Testament een aantal keer verwezen naar hun eigen Kanttekening bij Job 7:21. Daar staat de betekenis van "vroeg zoeken" als volgt omschreven: "Het Hebreeuwse woord betekent eigenlijk in den morgenstond zoeken; maar omdat de dingen die in den morgenstond gedaan worden, met grotere vlijt worden uitgericht, zo wordt het voor alle naarstige onderzoeking genomen. Zie Job 8:5. Ps. 63:2. Spr. 7:15." In de Kanttekening vinden we dus de verklaring van het verschil tussen HSV en SV. In de Kanttekening omschrijft de SV de betekenis van dit werkwoord: naarstig onderzoeken. Nog sterker vind je dat in Hosea 5:15 in de Kanttekening bij vroeg zoeken. Daar staat: "Dat is, met grote vlijt, ijver en tijdiglijk. Zie Job 7:21; 8:5. Ps. 5:4. Spr. 7:15, met de aantt., en vgl. Jer. 29:12, 13, 14. Daniël 9, en de boeken van Ezra en Nehemia, en voorts den tijd van het Nieuwe Testament, specialijk Matth. 11:12, enz."

In de praktijk van veel Bijbellezers betekent de tekst van Spreuken 8:17 een aanmoediging om de Heere op jonge leeftijd te zoeken. Op zichzelf een heel waardevolle gedachte. Tegelijk niet helemaal de strekking van het werkwoord. Spreuken 8 is niet alleen gericht op de jonge lezer, maar gericht op jong en oud en wil veel meer zeggen. Juist als je de Heere "in de morgenstond" d.i. ernstig, met grote vlijt (Kantt. SV), naarstig (Kantt SV) d.i. met inzet zoekt, zúl je Hem vinden. Een belofte die dus niet alleen voor jonge mensen geldt!

Met vriendelijke groet,
Ds. L. B. C. Boot

Dit artikel is beantwoord door

drs. L. B. C. Boot

• Geboortedatum:
  21-10-1969
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

60 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven