De leer van de inspiratie van de Heilige Schrift

Ik zit met een vraag die mij al jaren bezighoudt maar waar ik nog nooit een bevredigend antwoord op heb gevonden. In de evangelien wordt het opschrift boven het kruis van de Heere Jezus verschillend weergegeven zodat kennelijk niet bepaald kan worden welke lezing de oorspronkelijke is. Datzelfde geldt voor de instellingswoorden van het Avondmaal. Ook een aantal uitspraken van Jezus in specifieke situaties wordt verschillend weergegeven. Daarnaast valt het op dat het Nieuwe Testament veel citaten uit het Oude Testament bevat die gebaseerd zijn op de soms nogal afwijkende lezing van de Septuagint.

Nu kunnen we zeggen dat dit alleen de vorm en niet de inhoud van de woorden betreft. Toch blijft het voor mij dan de vraag wat dit feit betekent voor de leer van de inspiratie van de Heilige Schrift. Doet het er met eerbied gesproken voor de Heilige Geest niet toe welke lezing de historisch correcte is en gaat het Hem primair om de boodschap van die woorden. 

Ik hoop dat ik mijn vraag duidelijk genoeg geformuleerd heb en ben benieuwd naar uw reactie.

Bovenstaande vraag is van groot belang en snijdt een diepgaand theologisch probleem aan. Ik ga er nu alleen 'even' pastoraal op in en verwijs verder door naar iemand, die op dit terrein gezag heeft en inmiddels zijn sporen heeft verdiend. Als voorbeeld wordt het opschrift boven het kruis genoemd. Dit blijkt verschillend weergegeven te worden in de Evangeliën. In Johannes: Jezus, de Nazarener, de Koning der Joden. In Lukas: Deze is de Koning der Joden. In Markus: De Koning der Joden. In Mattheus: Deze is Jezus, de Koning der Joden. De vraag is welke lezing de oorspronkelijke is. Hetzelfde geldt van de instellingswoorden van het Heilig Avondmaal en talrijke uitspraken van de Heere Jezus in Zijn redevoeringen/prediking.

In de eerste plaats geloven we in de betrouwbaarheid en de goddelijke inspiratie van de Schrift. Het feit dat er in de verschillende Evangeliën kleine verschillen staan, moet ons niet tot de conclusie brengen dat het uiteindelijk maar een menselijke weergave is (een soort verslag) van de werkelijkheid. Al is er in de schriftwording van het Woord een menselijke factor en een verschillende insteek van degene, die schrijft. Mattheus heeft vooral het oog op de Joden met al zijn citaten uit het Oude Testament. Markus schreef zijn Evangelie vooral met de bedoeling om 'outsiders' te bereiken. Maar waarom dan die verschillende formuleringen?

In de eerste plaats dit. Waarom heeft de Heere ons vier Evangeliën gegeven en niet één, waar exact alle informatie in staat? Ik denk dat we dat mogen zien als een stuk rijkdom en veelkleurigheid in de weergave van de gebeurtenissen en de boodschap, die daarin gelegen is. Een belangrijke stelling in verband hiermee is dat de Evangelieën elkaar aanvullen wat de informatie betreft. Door ze met elkaar te vergelijken krijgen we een vollediger totaalbeeld. Het is mijns inziens niet nodig om te zoeken naar wat nu uiteindelijk de oorspronkelijke lezing van een bepaald gezegde moet zijn.

De vragensteller maakt onderscheid tussen de historisch correcte lezing enerzijds en de boodschap anderzijds. Natuurlijk gaat het om de boodschap. Maar als je bijvoorbeeld zou bepalen dat Markus op een bepaald punt de historisch correcte lezing heeft, zou dat betekenen dat de andere Evangeliën historisch niet correct of betrouwbaar zijn. Dat doet afbreuk aan het gezag van de Schrift. Ik stel dus voor om de Evangeliën te zien als het betrouwbare Woord van God en als een aanvulling op elkaar. En hierbij wil ik pleiten voor een 'organisch inspiratie-geloof' en niet voor een 'mechanische inspiratie-leer'.

Wat de citaten van het Oude Testament in het Nieuwe betreft, soms zijn het 'vrije' aanhalingen en soms inderdaad citaten uit de Septuagint, de Griekse vertaling van het Hebreeuwse Oude Testament. Zo ging men in die tijd blijkbaar met de Bijbel om. Daar moeten we echter niet een verkeerde toepassing van maken alsof het er niet toe doet hoe we met de bijbeltekst omgaan. Wij aanvaarden zowel het Oude als het Nieuwe Testament als betrouwbaar en geinspireerd door de Heilige Geest. Daarop mag ons geloof zich gronden. Als je de weg van de schriftkritiek inslaat, kom je terecht bij een menselijk boek over God en de visie van een bepaalde religieuze cultuur op de geschiedenis en de werkelijkheid. Tekstkritiek is geoorloofd. Daar zijn de Statenvertalers ook mee bezig geweest en elke bijbel in de grondtaal heeft onderaan de bladzijde een 'kritisch apparaat' waar vaak verschillende handschriftenvarianten te vinden zijn. Tot zover mijn antwoord op de vraag.

Ds. C. G. Vreugdenhil

Dit artikel is beantwoord door

Ds. C.G. Vreugdenhil

• Geboortedatum:
  02-04-1946
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Houten
• Status:
  Actief

227 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven