Vraag
Als de bijbel Gods letterlijke woord zou zijn, waarom staat er dan "slaven weest uw meester gehoorzaam", i.p.v. slavernij is slecht en moet z.s.m. afgeschaft worden?
Antwoord
Beste vragensteller (ster),
Je stelt een heel directe vraag. Je stelt de vraag ook scherp. Als ik je vraag afmaak met een conclusie, dan volgt dit: er staat niet dat slavernij slecht is en z.s.m. moet worden afgeschaft, dus de bijbel is niet Gods letterlijke woord. Dat is sterke koffie!
Maar laat ik je dit vragen. Is slavernij slecht? Waar meet je dat aan af? Het is maar hoe je slavernij ziet. In onze moderne tijd keuren we slavernij af omdat het mensonwaardig wordt gevonden om een ander mens in bezit te hebben, laat staan hem of haar uit te buiten. Nu is er in de Bijbel geen sprake van afschaffing van slavernij. De hele samenleving zag er anders uitzag met andere sociale verhoudingen; het was een normaal verschijnsel. Maar de Bijbel geeft wel scherpe kritiek op het misbruik van mensen die als slaven dienen (bijv. Ex.21:20). Slavernij kan dus slecht zijn als het een middel is om mensen uit te buiten, maar dit hoeft zeker niet het geval te zijn. Dit geldt net zo goed voor de monarchie. Een koning kan als een dictator regeren, maar ook als een vorst die het goede voor heeft met zijn volk. Lees 2 Koningen 5 eens en merk hoe de slaven van Naäman het goede voor hun meester zoeken. Met betrekking tot slavernij zegt de Bijbel niet dat dit slecht is, maar geeft zij voorschriften om het in banen te leiden.
Toch heeft God duidelijk iets beters op het oog in het Koninkrijk Gods dat komt. Het christendom predikte in beginsel de uiteindelijke opheffing van de slavernij (vgl. Gal.3:28; 5:1; Kol. 3:11; 1Kor.7:23). In Christus is er geen onderscheid tussen slaaf en vrije. Maar de apostelen drongen deze eis niet op in de toenmalige maatschappij. Paulus leerde bijvoorbeeld, dat de christelijke slaaf (Statenvertaling vertaald; “dienstknecht”) het eigendom was van zijn meester. Hij kon moeilijk anders zeggen, omdat de maatschappelijke verhouding zo lagen. De christenen konden dit ook niet ontvluchten in de dagelijkse praktijk en zij werden geroepen om als slaaf en als christen hun heer te dienen in oprechtheid en eerlijkheid (Titus 2:9, 10). Door zo te doen waren zij getuigen van Christus hun ware Heer. Als de kans zich voordeed, moest een slaaf de vrijheid verkiezen (1Kor.7:21).
In de gemeente lagen de verhoudingen dus wél anders! In de gemeente stond de heer niet boven de slaaf (Filemon: 16). Als het ging om de maatschappelijke verhoudingen, wil de bijbel geen radicale ommekeer teweeg brengen met geweld. Maar in het Evangelie zien we al, dat er in Gods Koninkrijk geen sprake meer zal zijn van slavernij, maar er sprake zal zijn van een andere orde; eenheid in Christus Jezus (Gal.3:28). Slavernij, of gemoderniseerde vormen daarvan, evenals monarchie, horen dus bij deze bedeling; in de gebrokenheid van dit bestaan.
Kortom, in de Bijbel zien we slavernij als een gepaste orde, maar niet zonder duidelijke grenzen tegen misbruik. God spreekt dus letterlijk, maar dat spreken is wel aangepast aan de verschillende bedelingen in de geschiedenis. In het Nieuwe Testament zien we in de gemeente, het lichaam van Christus, een opheffing van dergelijke verhoudingen: “in Christus is noch Jood noch Griek; noch slaaf nog vrije [...], want u bent allen één in Christus Jezus” (Gal.5:28). Zo functioneerde het reeds in het gemeenteleven, maar nog niet in de maatschappelijke verhoudingen en dat geldt ook voor onze tijd. Ook wij hebben te maken met baas boven baas. Dit zal pas veranderen als Jezus komt en Zijn koninkrijk op te richten. In de orde die bij die bedeling hoort, zal er van slavernij geen sprake meer zijn. Maar let wel op; er zal ook geen sprake meer zijn van democratie en monarchie, zoals wij dat kennen. Want van die tijd af zal Jezus, de Messias, Koning zijn en regeren “en voorspoedig zijn, en recht en gerechtigheid doen op de aarde” (Jer.23: 5). Een tijd waarin gebroken structuren worden herschapen, een weerbarstige schepping zal worden genezen en alle gelovigen gericht zullen zijn op het centrum van het universum: God, die alles zal zijn en in allen (Openb.21:3-8).
Kand. P. van de Voorde
Dit artikel is beantwoord door
Ds. P. van de Voorde
- Geboortedatum:18-08-1975
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Wijngaarden
- Status:Inactief
