Het verschil tussen lerend ouderling en predikant

Onlangs las ik in de krant dat dhr. Th. L. Zwartbol wordt bevestigd als predikant van de Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland te Wekerom. Een poosje daarna staat het verslag van de bevestiging in de krant en staat er in het bericht dat de dhr. Zwartbol is bevestigd als lerend ouderling. Wat is nu precies het verschil tussen lerend ouderling en predikant? Mag een lerend ouderling de sacramenten bedienen?

Het is een goede zaak dat er in de kerk orde heerst en men zich houdt aan de kerkorde. Bij een  kerkorde moet je niet slechts denken aan een bundel regels. Een kerkorde is een geestelijke zaak. Het gaat daarin om de orde van het kerkelijk leven. In het middelpunt daarvan staat de prediking van het Woord. De kerkorde wil dienstbaar zijn aan de prediking en de voortgang daarvan. Door de prediking komt het heil tot de gemeente. De gemeente wordt opgeroepen tot geloof in het Woord van God.

In sommige kerken hanteert men een uiteraard enigszins aangepaste versie van de kerkorde van Dordrecht. De Dordtse kerkorde begint met een aantal artikelen over de ambten in de kerk. Deze ambten worden diensten genoemd. Het ambt heeft een dienend karakter. Een ambtsdrager is iemand die in de kerk van Christus een ambt dienend bekleed. De kerkorde noemt vier diensten op. Dienaren des Woords, de doctoren, de ouderlingen en de diakenen. Bij doctoren moet je denken aan hen die als taak hebben de waarheid te verklaren en te verdedigen. Het zijn de hoogleraren die aan de opleiding tot predikanten zijn verbonden. Een doctor in de theologie staat geheel in dienst van de kerk. Zijn taak  is gericht op de gemeenten om dezen bij het Woord van God en de waarheid van het evangelie te houden.

Bekend bij jou zijn de drie ambten van predikant, ouderling en diaken. Elk ambt heeft zijn eigen taak en plaats in de gemeente. Het ambt van ouderling kom je in het NT op veel plaatsen tegen. De opzieners, de presbyters, werden in alle gemeenten uit de joden en de heidenen aangesteld. We hebben het aan Johannes Calvijn te danken dat dit ambt in de kerken van de reformatie in eer werd hersteld. Predikanten hebben een opleiding genoten en komen van buiten af door beroeping tot de gemeente. De ouderlingen behoren tot de gemeente zelf, zijn daarvan lid en meestal ook daarin opgegroeid en worden uit en door de gemeente tot dit ambt gekozen. Zij hebben als taak de gemeente te regeren samen met de dienaren van het Woord. Zij verrichten de huisbezoeken in de gemeente.

In artikel 3 van de kerkorde staat wie niet als dienaren van het Woord mogen optreden. Het komt hierop neer dat men niet in de dienst van het Woord en de sacramenten mag voorgaan zonder daartoe wettig beroepen te zijn. Vanouds maakte men onderscheid tussen het leerambt en het regeerambt. De predikant is de herder en leraar van de gemeente. Hij heeft om zo te zeggen het leerambt en regeert samen met de ouderlingen de gemeente. De ouderling heeft het regeerambt. We lezen in 1 Tim.5,17: ”Dat de ouderlingen die wel regeren dubbele eer waardig geacht worden, voornamelijk die arbeiden in de het Woord en de leer.”

De taak van de ouderlingen in de kerken in de tijd van de apostelen was nogal omvattend. Zij moesten de gemeente regeren en weiden met het Woord en de leer. Sommigen richtten zich meer op het regeren, anderen waren intenser bezig het verkondigen van het Woord. De taak van de verkondiging van het Woord heeft de kerk gelegd in de handen van de opgeleide predikanten. Zij zijn de herders en leraars waarvan gesproken wordt in Efeziërs 4,11. Zij mogen het woord en de sacramenten bedienen. Sacramenten zijn tekenen en zegelen bij het Woord. De sacramenten worden dan ook bediend in een eredienst waarin de prediking centraal staat. Hieruit volgt dat alleen zij die gerechtigd zijn het Woord te bedienen ook de sacramenten mogen bedienen. Het sacrament is aan het Woord gebonden.

En nu de lerend ouderling. Een kerkenraad kan een persoon die zij daartoe bekwaam acht aan de classis voordragen met het verzoek hem een stichtelijk woord te laten spreken. Meestal is een dergelijk persoon reeds ouderling. Deze ouderling munt uit door bepaalde gaven in het goed verstaan en uitdragen van het Woord. Zulk een lerend ouderling heeft, als het hem verleend wordt, het recht in zijn gemeente waartoe hij behoort of in de kerken van de classis of in alle kerken van het kerkverband een stichtelijk woord te spreken. Dat is een lerend ouderling.

Binnen de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland geldt om predikant te worden de volgende procedure. Wie zich geroepen weet tot predikant meldt zich aan bij de commissie van onderzoek. Deze commissie kan een kandidaat afwijzen of aannemen. Wanneer hij wordt aangenomen krijgt hij toestemming in de gemeentes voor te gaan. Tevens moet hij een eenvoudige opleiding volgen bij daartoe aangewezen predikanten. Na enkele jaren kan hij beroepbaar gesteld worden. Wanneer hij een beroep heeft aangenomen wordt hij in de desbetreffende gemeente als ouderling bevestigd. Hij is dan lerend ouderling. Hij mag een stichtelijk woord spreken, maar niet de sacramenten bedienen. Na enkele jaren kan hij in het ambt van dienaar des Woords bevestigd worden. Hij wordt daartoe beroepbaar gesteld. De gemeentes kunnen hem beroepen, ook uiteraard de gemeente die hij als lerend ouderling heeft gediend. Hij neemt een  beroep aan en wordt in die gemeente als dienaar des Woords bevestigd.

Ds. M. Pronk

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M. Pronk

• Geboortedatum:
  10-03-1940
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  KralingseVeer
• Status:
  Inactief

71 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven