Het evangelie onvoorwaardelijk preken

Geachte dr. Van den Brink. Graag wil ik reageren op 'Wedergeboorte geen wonder (2)'. Ik ben niet de jongere die deze vragen heeft gesteld, maar ik begrijp de vragen van deze persoon wel. Binnen de Gereformeerde Gemeente waartoe ik behoor klinkt veel van de prediking die u voorstaat. Het grote gevaar wat ik hierin wel ontwaar is dat er daardoor visies klinken van verbondsautomatisme en ook uitspraken die gevaarlijk dicht in de buurt van de alverzoening komen, denk aan: “Wij kunnen zelf kiezen voor de hemel of de hel.” Hoe kun je met de prediking die u voorstaat dit gevaar onder ogen zien en hiervoor waarschuwen? U ziet gevaren binnen de rechterzijde van onze gezindte, maar ik zie juist in mijn omgeving ook grote gevaren als er teveel gewezen wordt op de actieve daad des geloofs en de passieve daad des geloofs verzwegen wordt of hieraan nauwelijks aandacht besteed wordt.

En ook zie ik het gebaar van een geloof waar de christen gearriveerd lijkt te zijn, het stuk der ellende voorbij is en men altijd dankbaar moet zijn. Maar de drieslag ellende-verlossing-dankbaarheid is toch een telkens terugkerende cyclus, die pas ophoudt als Gods kind de laatste adem uitblaast, om dan voor eeuwig eindeloos, zondeloos, storeloos zich in zijn God en Koning te mogen verheugen?

Mijn vraag aan u is of u bekent bent met de prediking van de Erskines en Thomas Boston, die enerzijds sterk de nadruk legden op wat u ook probeert duidelijk te maken, maar anderzijds zeker ook de totale onwaardigheid des mensen, de ernst van onze totale verdorvenheid en het eisende recht Gods en hoe u deze prediking ziet ten opzichte van wat u sterk benadrukt en wat ik soms een beetje eenzijdig en veroordelend vindt overkomen. Ik hoop niet dat ik te scherp ben, maar ik maak me zorgen over de ontwikkeling ter linkerzijde van onze gezindte, omdat ik die ontwikkelingen zelf vanuit mijn eigen omgeving ook zie.

Beste vragensteller,

Ik ben erg blij met je vraag over de Erskines en Boston, over de Marrow men. Daar ga ik allereerst op in, je andere punten bespreek ik daarna.

Ja, ik ken de boeken van Boston en de Erskines. Ken je het boek van Boston over “Het verbond der genade”? In de laatste 25 bladzijden geeft hij een weergaloos, indrukwekkend en glashelder overzicht van zijn visie op de prediking van het evangelie, de betekenis van het geloof, de rol van ellendekennis, de zekerheid van het geloof. Werkelijk onovertroffen! Ds. G. H. Kersten heeft dit boek ooit uitgegeven. Wat zou er veel verwarring verdwijnen als deze 25 pagina’s van Boston werden gelezen en gepraktiseerd! Wat zou daar veel zegen op volgen.

Als ik Boston lees, zie ik meteen ook het verbijsterend grote verschil met veel prediking van tegenwoordig in de gereformeerde gezindte. Boston stelt dat het bevel van geloof en bekering geen ellendekennis of zondebesef bij de hoorders als voorwaarde stelt. Hij geeft ook veel aandacht aan de functie van de wet, maar deze is (om zo te zeggen) psychologisch van aard. De wet overtuigt ons om te geloven, maar onze zondekennis overtuigt God niet om ons te aanvaarden. God aanvaardt ieder die gelooft - en die alleen. De wet wordt gepreekt, niet om degenen die tot Christus willen komen tegen te houden, maar om degenen die niet willen, te dwingen. Jij behoort zelf tot de Gereformeerde Gemeenten, dus je weet evengoed als ik dat dit niet de praktijk van de prediking aldaar is.

Ik veronderstel dat als je het met Boston eens bent, je ook gemakkelijk inziet wat de antwoorden op je eerdere vragen zijn. We behoeven dan niet bang te zijn voor verbondsautomatisme (overigens een lastig woord, want wat wordt ermee bedoeld en wie aanvaardt voor zichzelf dit stempel?). Integendeel, we benadrukken dan juist met grote ernst het belang om te geloven. Begin mij niet over het verbond, als je bij Christus weg blijft. 

Kunnen wijzelf kiezen voor de hemel en de hel? Ik zou zo’n uitdrukking niet gebruiken. Niemand kiest voor verlorenheid omwille van de verlorenheid. We kiezen wel vanuit onszelf en vrijwillig voor ongeloof en voor vijandschap tegen God. In de wedergeboorte wordt onze wil werkelijk vrij (Dordtse Leerregels III/IV, 16) en kiezen we dus vrijwillig voor Christus en voor behoud (Openbaring 22:17).
 
Je schrijft over de passieve daad van het geloof. Ik weet niet wat je daarmee bedoelt. Een daad is altijd een actie: het Latijnse woord voor daad is actus. Dus een passieve daad is een innerlijke tegenstrijdigheid. Boston geeft alle nadruk op de eigenlijke daad van het geloof, dat wil zeggen: op het aannemen van Christus. 

Ook wat je schrijft over ellende, verlossing en dankbaarheid geeft blijk van verwarring. In de Heidelbergse Catechismus betekent “ellende” onze toestand buiten God en buiten Christus. Het is “uitlandigheid”. Wie gelooft wordt uit deze ellende verlost en komt er nooit meer in terug (zie Heidelbergse Catechismus zondag 32 vraag en antwoord 86). De drieslag van ellende, verlossing en dankbaarheid is beslist geen cirkel, want dan zou de verlossing door Christus ongedaan kunnen worden gemaakt en telkens weer moeten gebeuren. Maar Hij is de Christus die ons verlost heeft! (Heidelbergse Catechismus 1.1; 12.31; 13.34; 16.44). Berouw en zondebesef zijn blijvende kenmerken van een christen (Heidelbergse Catechismus 44.115; 51.126), maar ellende niet. Je begrijpt dat een verwoording als die van jou mij des te meer ervan overtuigt dat de kennis van de gereformeerde belijdenisgeschriften bedroevend laag is. Daarom zet ik mij ervoor in, ook hier op Refoweb, om de kennis van deze geschriften te bevorderen.

Ten slotte dit. Aanvankelijk preekte ook Boston een beperkt, voorwaardelijk, verward Evangelie. Toen hij het “Merg” van Edward Fisher had gelezen, besefte hij dat hij radicaal anders moest gaan preken, maar hij vond dat buitengewoon moeilijk. Onvoorwaardelijk Gods genade preken is namelijk veel spannender dan wanneer je als dominee allerlei expliciete en impliciete voorwaarden en waarschuwingen en beperkingen en hindernissen inbouwt. In jouw vraag verwoord je heel goed dergelijke angsten: is ruim preken niet gevaarlijk, moet er niet worden gewaarschuwd, kan het niet hier of zus of daar of zo misgaan? Ja, er kan van alles misgaan. Het Evangelie onvoorwaardelijk preken vraagt van een prediker afhankelijkheid en vertrouwen, dat dankzij het werk van Gods Geest het Evangelie niet misbruikt wordt maar tot geloof leidt. Maar juist de prediking van Boston laat zien dat zulk vertrouwen op Gods Geest niet beschaamd wordt.

Veel dominees komen helaas niet veel verder dan waarschuwen tegen onterecht geloof en hun hoorders toe te wensen dat ze nog eens bekeerd mogen worden. Als ik zou wensen dat iemand Boston zou lezen, dan wel zulke predikanten.

Met hartelijke groet,
Ds. G. A. van den Brink

Dit artikel is beantwoord door

Ds. G.A. van den Brink

• Geboortedatum:
  05-01-1974
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Apeldoorn
• Status:
  Actief

242 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven