Huwelijk ontbinden door de drank

Als je echtgenoot verslaafd is aan alcohol en er zo in op gaat, ook geen hulp wil en het een gevaar (doodsbedreigingen) voor jou en je kinderen wordt, kan je dan nog spreken over een huwelijk? Of is dat huwelijk dan eigenlijk al ontbonden door de drank? Hij breekt met alles waar hij ja op heeft gezegd uit het huwelijksformulier.

Dit zijn voor mij altijd moeilijke vragen geweest, zowel in privésituaties als in het pastoraat. Je proeft de nood achter deze vraag en wilt naar je gevoel antwoorden. Maar ons gevoel is een slechte leidsman zowel in het natuurlijke, dagelijkse leven, als in het geestelijk leven. We hebben een betere leidsman, Gods Woord, en de bede om de verlichting door God de Heilige Geest Die ons, zo zegt de Heere Jezus Christus, in alle waarheid zal leiden. Laten we eens nagaan wat de Heere ons in Zijn Woord zegt. 

De hoofdlijn zoals de Heilige Schrift ons leert is dat het huwelijk onontbindbaar is. In het paradijs schiep God de mens naar Zijn beeld naar Zijn gelijkenis; naar het beeld van God schiep hij hem; man (mannelijk) en vrouw (vrouwelijk) schiep Hij ze (Genesis 1: 27). En volgens Genesis 2: 22 bouwde God de rib die Hij van Adam genomen had, tot een vrouw en Hij bracht haar tot Adam. Daarom zegt het huwelijksformulier dat God nog heden ten dage aan een ieder zijn (huis)vrouw als met Zijn hand toebrengt. En in Mattheus 19 zegt de Heere Jezus, in antwoord op de vraag van de Farizeeën of het een mens geoorloofd is zijn vrouw te verlaten om allerlei oorzaak , dat de mens niet scheide (= mag scheiden) hetgeen God samengevoegd heeft. Het huwelijk is een door God ingesteld verbond (geen onderling contract) dat voor het hele leven wordt aangegaan (totdat de dood ons scheidt) tussen één man en één vrouw.

Alle schriftuitleggers zijn het erover eens dat het huwelijk alleen ten gevolge van overspel door de man of de vrouw wordt verbroken. Dan is echtscheiding mogelijk.

Over de uitleg van 1 Korinthe 7:15 (“kwaadwillige verlating”) wordt door de schriftuitleggers verschillend gedacht. Ds. De Gier schrijft in zijn boek “De Dordtse Kerkorde” (blz. 350 en 351) hierover het volgende: “Vooraanstaande theologen in de zestiende en zeventiende eeuw (Luther, Calvijn, Beza, W. á Brakel, Van Mastricht) en Lutherse en Gereformeerde kerkelijke vergaderingen (ook de Westminster Confessie van 1647) hebben als grond voor echtscheiding naast overspel ook kwaadwillige verlating aanvaard. Vele Lutherse en Gereformeerde theologen hebben dit begrip ruim geïnterpreteerd en hebben ruwe behandeling en mishandeling op één lijn gesteld met kwaadwillige verlating. Wel waren er enkele theologen (Ursinus, Joh. À Marck) die kwaadwillige verlating als grond voor echtscheiding verwierpen. Voetius en Gereformeerde kerkformaties in onze tijd hebben in geval van ruwe behandeling en mishandeling geen uitspraak willen doen over de vraag of kwaadwillige verlating een volgens de Bijbel geldige reden tot echtscheiding is, omdat 1 Korinthe 7:15 hierover geen volstrekte zekerheid geeft.  Het wordt geheel aan het geweten van de betrokken persoon overgelaten.

De Generale Synode van de Gereformeerde Gemeenten heeft zich aangesloten bij de interpretatie van o.a. Ursinus en acht kwaadwillige verlating in welke vorm dan ook geen reden voor echtscheiding. Ik verwijs daarvoor naar het rapport “De heilige huwelijke staat”, vastgesteld door de Generale Synode van 2007/2008. 

Ik kan en wil over deze vraag geen ander antwoord geven dan wat ik hierboven heb geschreven. Ik ken de achtergrond niet en weet te weinig van de concrete situatie. Wel is er een mogelijkheid om over te gaan tot vragen van een scheiding van tafel en bed. Dan wordt de verplichting tot samenwonen opgeheven, maar blijft het huwelijk in stand. Dit is een mogelijkheid waardoor de leefbaarheid wordt bevorderd. Wel zullen rechters aandringen op het vroeger of later overgaan tot echtscheiding. Maar daar hoeft men geen gehoor aan te geven. De rechter kan niet eigenmachtig een scheiding van tafel en bed omzetten in een echtscheiding. De scheiding van tafel en bed kan blijven bestaan tot aan de dood van een van de echtelieden. 

J. H. Doeven

Dit artikel is beantwoord door

mr. J.H. Doeven

• Geboortedatum:
  01-08-1947
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Houten
• Status:
  Actief

43 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven