Ik schaam me voor mijn lichaam

Ik ben een getrouwde vrouw van eind twintig jaar. Mijn man en ik hebben een goed en fijn huwelijk. We houden veel van elkaar en er is aandacht en respect onderling. Ik als vrouw zijnde vind het echter wel moeilijk om seksueel contact te hebben met mijn man. Dit komt omdat ik tijdens het hebben van seks niet durf te genieten. Ik schaam me voor mijn lichaam.

Nu na drie jaar getrouwd te zijn durf ik nog steeds niet helemaal bloot te zijn bij mijn man, iets wat we allebei moeilijk vinden. Mijn man complimenteert me juist veel. Hij vindt me mooi, maar ik schaam me ontzettend voor mijn lichaam, ik walg er soms van. Als ik naar mezelf kijk zie ik zoveel dingen die niet mooi en goed zijn. Dit staat ons seksleven behoorlijk in de weg. Het liefst vermijd ik het of gebeurt het snel even tussendoor. Ik zou graag hier aan werken, maar ik weet niet goed hoe.

Beste vraagstelster,

Mooi dat je wilt werken aan groei in het samen beleven van seksualiteit. Juist vanuit het beleven van onderlinge liefde samen kan ik me goed voorstellen dat dit verlangen er is. Ik lees twee problemen in je vraag: je durft niet te genieten van seks en je keurt veel van jouw lichaamsdelen af. Dat je niet van seks durft te genieten of het vermijdt, lijk je zelf vooral toe te schrijven aan je lichaamsbeleving. Ik weet niet of er andere dingen meespelen (bijvoorbeeld dat je ergens hebt meegekregen dat seks al gauw zondig of vies is, dat je moet oppassen om er ‘zomaar’ van te genieten). Daarom sta ik in mijn antwoord vooral stil bij de schaamte die je voelt over je lichaam en wat je daar mogelijk in zou kunnen helpen. 

Wat ik in je verhaal lees, is dat je ‘het niet mooi vinden van je lichaam’ de schuld geeft van de moeite in jullie seksleven. Dat begrijp ik ook wel, aangezien je lichaam een onoverkomelijke rol speelt bij seksualiteit. Toch roept het ook een vraag bij me op. Waarom moet je jezelf mooi vinden om je vrij te voelen in het seksleven? Fijne seks betekent wat mij betreft dat er geen druk is om aan een bepaald beeld te moeten voldoen.

Het lijkt erop dat je negatieve ervaringen bijna automatisch koppelt aan je lichaam. Herken je dat, dat je snel geneigd bent je lichaam te bekritiseren als er iets aan de hand is? Je lichaam is dan als het ware een ‘afvalbak’ geworden waar je teleurstellingen en zelfverwijt in kunt gooien. Ergens is dat ook (schijn)veilig, want door je moeite te projecteren op je lichaam kun je het voor jezelf houden. Mogelijk ben je dat gaan doen omdat je niet goed weet waar je anders terecht zou kunnen met moeilijke gevoelens zoals je onzekerheid. Hierdoor ontstaat echter een vicieuze cirkel, want het ‘je niet goed genoeg voelen’ heeft iets anders nodig. 

De vicieuze cirkel doorbreken is pijnlijk, maar niet onmogelijk. Je doorbreekt de cirkel door meer te gaan letten op gevoelens van ontevredenheid en deze eerlijk te gaan onderkennen. Dus ze aanvaarden op een veilige plek, in plaats van willen weggooien of veranderen. Zo door de pijn heen gaan kan je genezing brengen. Je lichaam accepteren is daarom een proces van leren verdragen wie je bent als je jezelf tegenvalt.

Een goede manier om dit proces op gang te brengen is door stil te staan bij hele basale vragen. Op dit moment ben jij een vrouw die haar lichaam niet mooi vindt. Walging, schaamte en afkeer van jezelf is eigenlijk een wens anders te willen zijn. Stel je bent diegene die je graag wilt zijn, wat dan? Zou je bijvoorbeeld meer liefde van je familie ontvangen, er beter bij horen, meer kunnen geven of doen, je vrijer voelen etc.? Misschien kun je hier eens wat over opschrijven. Met andere woorden: Wat mis je doordat je zo’n afkeer voelt van je lichaam?

Een volgende stap kun je nemen door voor jezelf op een rijtje te zetten welke delen van je lichaam het meest schaamte (en walging) oproepen. Welke associaties heb je bij elk van deze lichaamsdelen? Wat is er precies niet mooi of goed? Hoe ga je ermee om? Welke invloed heeft dit in relaties met belangrijke anderen? 

Dat je seks het liefst wilt vermijden, duidt waarschijnlijk op een gevoel van onmacht. Je voelt de druk om het anders te moeten laten zijn, maar dat lukt niet. Dit raakt schaamte, omdat je niet voldoet aan wat bij anderen vanzelf lijkt te gaan. Trouwens, mogelijk is jouw beeld daarvan niet helemaal reëel. Zover ik weet ervaart iedereen in meer of mindere mate onzekerheid en angst als het gaat om jezelf blootgeven. Dat is dus volstrekt normaal. Mogelijk raakt het bij jou de angst: wat als ik dit nooit ga kunnen? 

Naakt zijn is spannend, omdat je (lichamelijk gezien) niets meer kunt verhullen. Wanneer je het gewend bent onderdelen van jezelf waar je niet blij mee bent te verstoppen, kan het laten zien van die onderdelen erg bedreigend voelen. Het enige dat je hart dan namelijk kent, is afkeuring, niet goed genoeg zijn. En die afwijzing doet zeer. Daar willen we onszelf tegen beschermen. Vandaar ook dat het je waarschijnlijk nog niet gelukt is helemaal bloot te durven zijn in bijzijn van je man. 

Ik vraag me af wat er gebeurd of gezegd is (of niet gezegd) waardoor je jezelf lelijk bent gaan vinden. Zou het kunnen dat jouw probleem ten diepste niet zozeer het feit is dat je je lichaam of de seks afkeurt, maar dat je hart geen liefde en aanvaarding kent in je zwakte, die kanten van jezelf die je lelijk vindt? Dit bedoel ik zowel lichamelijk alsook emotioneel. Omdat je de kanten van jezelf waar je niet trots op bent verhult, kun je hier ook geen liefde op ontvangen. Daarvoor heb je de moed nodig jezelf open te stellen, in het licht te komen met wat je voorheen krampachtig voor jezelf hield. 

Waarschijnlijk heb je begrijpelijke redenen waarom dit moeilijk voor je is. Mogelijk heb je geleerd dat je het echt heel goed moet doen voordat het oké is. Of dat je altijd sterk of mooi moet zijn. Dat je niet anders dan ‘normaal’ mag zijn. Of dat je zeker moet weten dat je anderen niet belast.  Als je zoveel moet, legt dat veel druk op de ketel en wordt het avontuur van intimiteit al gauw onaantrekkelijk.

Ook voor je man lijkt het me belangrijk te weten dat jouw moeite met je lichaam niet op zichzelf staat. Ik lees dat hij je in je onzekerheid wil helpen, aangezien hij je complimenteert. Het geven van complimenten gaat echter voorbij aan de vraag waar jouw afkeuring vandaan komt en wat jij daadwerkelijk nodig hebt als je dat doet. En sterker nog, het kan je angst juist versterken. Want door zijn complimentjes kun je de druk gaan voelen om jezelf ook mooi te moeten voelen. Daardoor kun je vast komen te zitten in een soort cognitieve dissonantie (tegenstrijdigheid van binnen): ik moet mijzelf mooi vinden, maar ik voel het niet. Je hóeft jezelf niet per se mooi te vinden. Als je het niet voelt, voel je het niet. Wat dan? Zou je lelijk durven zijn en dat aan je man durven geven? 

Mogelijk verlang je er vooral naar dat hij jouw worsteling gaat begrijpen (en heb je het tot nu toe nog niet gedurfd daar te diep op in te gaan). Daar zou hij je misschien wat bij kunnen helpen. Dat kan hij doen door doorvragen, als het ware een rondje lopen om jouw beleving van de spanning m.b.t. een lichaamsdeel. Vragen die daarbij helpen zijn bijvoorbeeld: Hoe ga je ermee om? Welke gevolgen heeft dat? Hoe vaak denk je eraan per dag? Welke gedachten heb je er dan bij? Hoe lang speelt het al? Heb je wel eens opmerkingen gehad over dit lichaamsdeel? Hoe is je ideaalplaatje? Wat zou het betekenen als het daaraan voldeed? Etc. Niet om daarmee je onzekerheid op te lossen, maar om je beter te begrijpen. Zoals Petrus het schrijft in 1 Petrus 3: Je sieraad als vrouw moet niet iets uiterlijks zijn. En de man wordt opgeroepen met begrip met haar samen te leven en haar, als de zwakkere, haar eer te geven. 

Jouw angst om jezelf zo te geven doet me denken aan de Heere Jezus. Zijn lichaam werd veracht, gebroken. En Hij deed dit om ons in onze lelijkheid nabij te kunnen zijn. Hij raakte zelfs melaatsen aan. Samengevat geloof ik dat het vooral jouw uitdaging is om te gaan oefenen met jezelf onthullen, met aanvaarden en vertellen wat datgene waar je je zo lelijk in voelt voor je betekent. Dat is namelijk de enige manier om te ontvangen waar je naar verlangt: dat je niet perfect hoeft te zijn om toch te mogen genieten van nabijheid van de ander. 
Moed gewenst!

Groetjes, Jantine Stam-van de Beek

Dit artikel is beantwoord door

J. (Jantine) Stam-van de Beek

• Geboortedatum:
  07-12-1987
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Barneveld
• Status:
  Actief

30 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven