Op zondag in een hotel (3)

Bij deze nog even een vraag voor ds. Korving m.b.t. hotel op zondag. Maar als je op zondag in een hotel zit en daar eet, dat is toch hetzelfde dan dat je thuis op zondag uit eten gaat? Ik vind het heel moeilijk om hierin de grens te bepalen. Met name als je in een hotel of resort zit, dan ben je op zondag afhankelijk van het werk van anderen. Is dat verantwoord?

Vraag: Ik ben het helemaal eens met het antwoord van ds. Korving, maar hoe zit het dan met de mensen die voor deze gasten moeten zorgen? Mogen die wel werken?

Vraag: Graag wil ik reageren op de vraag over het verblijven in een hotel op zondag, beantwoord door ds. Korving. Op zich ben ik het met u eens dat er geen bezwaar is tegen verblijf in een hotel op zondag, maar ik heb wat vragen over de vergelijkingen die u trekt. Verzorging in een ziekenhuis, verzorging van vee, en eigenlijk ook het zorgen voor elektriciteit zie ik als 'nodig' en behoeften die we (bijna) niet kunnen missen. Als we op vakantie zijn, kunnen we onderdak ook niet missen, maar ik vraag me af of een ontbijtbuffet en diner verzorgd door betaalde krachten ook zo nodig zijn. Persoonlijk erger ik me zelfs aan reizen waarbij expliciet genoemd wordt dat de zondag volpension is. Waarom laten we anderen voor ons eten werken? Omdat we niet naar een restaurant elders willen? Ik zie het verschil niet zo. We zouden toch ook op zaterdag een zak broodjes kunnen kopen? Een zondag zonder warm eten kan echt geen kwaad. Zo kun je toch voorkomen dat je de zondagsrust van anderen verstoort? Eigenlijk vind ik die volpension-zondag hetzelfde als een niet-joods jongetje vragen het lichtknopje aan te doen. Dit lijkt mij iets wat best te vermijden valt. Verder zegt u dat wij als christenen geen extreem-wettische invulling aan de zondag geven en, mag ik het vrij interpreteren, hoeven wij niet overal bezwaren in te zien. Helaas zie ik om me heen juist allerlei wettische invullingen en bezwaren, soms echt extreem. Ik denk dat ik geen voorbeelden hoef te geven. Uiteraard wordt er veelvuldig gediscussieerd over dit soort dingen, maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat dit wat hypocriet is. Kunt u nog eens op mijn punten ingaan?

Vraag: Ik kan heel erg goed meevoelen met de vraagsteller van de tweede vraag, om het simpele feit dat ik niets van de redenering van ds. Korving snap. Ik het ziekenhuis liggen is geen keuze, daar moet je noodgedwongen liggen. Immers, indien een ezel op sabbat in een put ligt, dan haal je hem er ook uit. Maar naar een hotel gaan op zondag... Je gaat toch ook niet uit eten? Je gaat toch ook niet naar het zwembad? Je kijkt toch ook geen televisie op zondag? Je reist toch ook niet met OV? Althans, dat zijn de impliciete verboden voor de zondag (die men dus is gaan zien als sabbat) in de rechterflank van kerkelijk Nederland. Ik beschouw zelf de zondag niet zozeer als sabbat, als wel als een door God gegeven vrije dag, waarin ik mijn leven als begin van de rest van de week aan hem kan wijden (dus naar de kerk gaan en die sabbatsadviezen van reformatorisch Nederland passen daar heel mooi bij!). Mijn principe is: als je een vrije dag van de Heere God krijgt om aan Hem te wijden, waarom dan anderen voor je laten werken? Het ziekenhuis, dat is een ander verhaal. Ik werk zelf ook op zondag in de thuiszorg. Maar hotels, televisie, internet, stroom en water, (de laatste twee daar kom ik niet onderuit, maar ben hard aan het verzinnen om daar nog wat op te bedenken) er moet allemaal door andere mensen gewerkt worden, zodat jij je vrije dag kan krijgen. Ik weet niet hoor... maar ik vind naar een hotel gaan en dergelijke nu niet bepaald getuigen van het een ander gunnen van zondagsrust. Het doet me denken aan de joden die op zondag een Nederlander het lichtknopje om laten zetten....

Vraag: Dominee Korving, ik kan het echt niet eens zijn met uw reactie. De zondag is Gods dag en waarom gaan we op zondag bijvoorbeeld geen patat of chinees halen als we thuis zijn, maar op vakantie wel patat eten in het hotel? Ik zie hier echt geen verschil in. En mensen laten werken voor je plezier is zeker wat anders dan je laten verzorgen in het ziekenhuis. Waar gaat het je dan om? Om de eer van de Heere of dat we het zelf zo leuk hebben? En dat er mensen moeten werken voor onze eerste levensbehoefte, dat is noodzakelijk! En daar maken we geen misbruik van, want de was wordt niet op zondag gewassen, enz. Een bezorgde moeder.

Vraag: Nóg een reactie op het antwoord van ds. Korving. Ik denk dat niet echt duidelijk was wat ik bedoelde. Ik bedoel niet dat het slecht is om op zondag te eten of te koken, maar meer dat je zondags niet moet werken. Zou u het aanbevelen als ik 's zondags een baantje nam in de horeca, omdat dit over de eerste levensbehoeften gaat? Een hotel is op zondag ook open onder kerktijd. Het bedienend personeel en het keukenpersoneel is, net als de andere dagen van de week, de hele dag in touw. Terwijl de rustdag juist is ingesteld om je met God bezig te kunnen houden (o.a. tijdens de kerkdienst). Als je werken op de rustdag op grond van de Bijbel voor jezelf onaanvaardbaar vindt, moet je ook anderen niet voor je laten werken. Er staat toch: noch uw dienstknecht/dienstmaagd. Met andere woorden: ook je personeel een rustdag. En misschien kost het christen-zijn dan inderdaad iets, maar zegt de Bijbel van niet dan? Ik ben er verder van overtuigd dat je overal zoveel mogelijk van mag genieten, ook op  zondag.

Beste mensen,

Op mijn antwoord op de vraag of het een christen geoorloofd is tijdens zijn vakantie in een hotel te verblijven is een aantal reacties gekomen van uiteenlopende aard. Voor sommigen van jullie blijft het de vraag of het geoorloofd is om op zondag iemand voor je te laten werken, in dit geval het hotelpersoneel. Als je dat kunt voorkomen, moet je dat voorkomen, zo is de redenering.

Ik waardeer in jullie reacties vooral dat je principieel over deze vraag wilt nadenken en consequent wilt zijn. Echter, juist in het aftasten van consequenties kun je makkelijk ‘doorschieten.’ Zo heb ik geenszins bepleit of bedoeld dat je zonder bezwaar ’s zondags uit eten kunt gaan. Wel maak ik de kanttekening dat Nederlandse christenen weer andere gewoonten en tradities hebben dan behoudende christenen in bijvoorbeeld Engeland of USA of andere landen. Wij vinden het vreemd als een buitenlandse gastheer op zondag ergens koffie met je gaat drinken. Zij vinden het heel erg vreemd, om niet te zeggen: onaanvaardbaar, wanneer zij een christen (en helemaal een dominee) zien roken en wijn of bier drinken.

Ik bepleit de heiliging van de zondag als de dag van de Heere. Ik zou niet graag meewerken aan een praktijk die de afzondering van deze bijzondere dag in toenemende mate laat versloffen. Ik waardeer dan ook in jullie reacties dat je Gods dag serieus neemt.

Ten aanzien van de heiliging van de rustdag zijn er punten van verschil en overeenkomst met de oudtestamentische sabbat. Het verschil is dat de oudtestamentische sabbat -en daarmee de wettische invulling, zoals: begin op vrijdagavond bij zonsondergang, en een minutieuze invulling van wat wel en niet op sabbat geoorloofd is (met als gevolg dat men ingenieuze foefjes bedenkt om onder de stringente wetten uit te komen)- is afgeschaft en voor ons niet op die manier geldig. De overeenkomst is dat wij geloven dat God wil dat één dag gewijd zal zijn aan Zijn dienst. Voor ons staat die dag in het teken van de opstanding van Christus. Er is geen heerlijker dag dan de dag des Heeren. De Dordtse Synode sprak al uit dat er in het vierde gebod iets blijvends is en iets ceremonieels (van voorbijgaande aard, en vervuld in Christus).

De marges waarbinnen de heiliging van de dag (= toewijding van de dag aan de dienst van de Heere ) zich afspeelt zijn: dagelijks werk laten rusten en bezig zijn in de dingen van de Heere. Het een zouden we passieve heiliging kunnen noemen, het andere de actieve heiliging. Belangrijk is dat het laten rusten van het dagelijks werk geen doel in zichzelf is. Het doel is om tijd vrij te maken die besteed kan worden in Gods heerlijke dienst. Kortom, als de actieve heiliging ontbreekt heeft de passieve heiliging weinig waarde.

Ik hoop dat we het tot zover wel ongeveer eens zijn. Nu ‘terug naar het hotel.‘Ik proef uit één van de reacties de neiging om zelfs op zondag geen gebruik te willen maken van gas, electra en water. Naar mijn bescheiden mening is dat een vorm van joods wetticisme. Wie op dit spoor gaat zal merken dat het eind zoek is. In een Joods orthodox hotel kent men de sabbatslift, die automatisch langs de etages zoeft, zodat de orthodoxe hotelgast zich niet hoeft te bezondigen aan het indrukken van het knopje.

Ik hoop DV volgend jaar een reis te leiden naar Israël (ik nodig jullie allemaal uit om mee te gaan). Mag dat? In principe wel. Er valt minstens één zondag in. Is dat niet te voorkomen? Neen, want als we op maandag vertrekken en we moeten  donderdagnacht weer terug (de El Al vliegtuigen moeten namelijk vóór het aanbreken van de sabbat, dus voor vrijdagavond weer terug zijn in Tel Aviv, vandaar dat ze donderdagnacht naar Amsterdam vertrekken) is zo’n reis in feite niet de moeite.

Nu heb ik in deze groep misschien mensen van 60 plus. Die kan ik niet de hele zondag op een houtje laten bijten. Je hebt mensen die een dieet en medicijnen gebruiken. Ook gewone gezonde mensen hebben eten en drinken nodig. Kortom, wij verblijven die zondag in een hotel en wij maken daar gebruik van de maaltijden. Op de zondag zijn er geen activiteiten, behalve de kerkdiensten. Is dat nu echt verkeerd? Moet ik de mensen ’s morgen een fles water geven en ze een goede dag wensen? Ik respecteer jullie mening als je zegt: ik kan dit niet verantwoorden. Dan kun je dus niet mee. Dan kun je nooit een meerdaagse groepsreis maken met een christelijke reisorganisatie. Persoonlijk zie ik dit binnen de grenzen van de christelijke vrijheid liggen. Er blijven dus verschillen van mening mogelijk. Laten we elkaar daarin verdragen en respecteren.

Ik realiseer mij dat in kerkelijk en christelijk Nederland de zondagsheiliging op de helling staat. Daarom blijft waakzaamheid en voorzichtigheid geboden. Die intentie proef ik in jullie reacties en die waardeer ik en deel ik. Maar we moeten ook zo eerlijk zijn om onder ogen te zien dat bepaalde gewoonten die vroeger als zonde werden bestempeld, en waartegen ernstig werd gewaarschuwd, nu door zeer velen zo niet meer worden beleefd. Op de fiets naar de kerk werd in sommige kringen als ontheiliging van de rustdag gebrandmerkt. Nu kan het parkeerterrein bij de kerkgebouwen van onze reformatorische gezindte niet groot genoeg zijn om de luxe en moderne auto’s een plek te geven. Hoe zit dat?

Ik moedig niemand aan om de zondag te gebruiken om regelmatig buiten de deur te gaan eten.
Dat  dit in de vakantietijd een keer gebeurt wanneer je in groepsverband in het buitenland verblijft en in hotels logeert, is m.i. een onvermijdelijke uitzonderling op de regel. Wie liever vast, hij heeft die vrijheid. Maar beiden zullen het doel van de zondag vooral in het centrum van hun aandacht dienen te plaatsen. Ik vertrouw erop dat we het daar helemaal over eens zijn.

Met hartelijke groeten,
Ds. H. Korving

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Korving

• Geboortedatum:
  01-12-1954
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Urk
• Status:
  Actief

194 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven