Soms heb ik last van schuldgevoelens. Volgens deskundigen op psychiatrisch gebie...

Soms heb ik last van schuldgevoelens. Volgens deskundigen op psychiatrisch gebied zijn deze gevoelens vaak neurotisch. Van sommige schuldgevoelens weet ik niet goed wat ik daarmee aan moet. Ik zal een paar voorbeelden geven: In mijn kinder- en jonge jaren ging ik regelmatig naar voetbalwedstrijden kijken. Ik ging daar nagenoeg altijd kijken zonder entreegeld te betalen. Moet ik daar nog een financiële schikking voor treffen? In de zesde klas, nu groep acht, snoot ik onder het zingen van een psalmvers op een ludieke wijze mijn neus. Ik werd in het openbaar bestraft voor deze zaak. Moet ik alsnog mijn excuses aanbieden aan de leerkracht? In het cursusjaar 1992-1993 deed zich tijdens mijn Pabostage het volgende voor: Een docent kwam langs voor het beoordelen van een aantal lessen van mij. Na afloop was hij ontzettend boos. Ik had er een puinhoop van gemaakt. Hij wees me op mijn christenplicht. Ik zei dat ik geen christen was. Ik reageerde laconiek. Moet ik daarom hem mijn excuses aanbieden?

Beste vraagsteller,

Schuldgevoelens... ze zijn er in soorten en maten. En wie heeft er bij tijd en wijle géén last van! U schrijft echter dat het volgens deskundigen bij u om neurotische gevoelens gaat, althans zo interpreteer ik uw tweede zin. En dan geeft u ter verduidelijking een drietal voorbeelden. Daar zal ik zo meteen wat nader op ingaan, eerst maar wat meer algemeen over schuldgevoelens. Zo als ik al zei: ze zijn er in soorten en maten. Reële schuldgevoelens én irreële. Terechte en onterechte schuldgevoelens.

1. Schuld omdat we de wet hebben overtreden noemen we juridische schuld. Om daarvan af te komen bestaan er in ons land geldboetes, taakstraffen of zelfs gevangenisstraf. Wanneer men voldaan heeft is de schuld vereffend: wég dus. Men hoeft er niet meer op terug te komen en zich niet meer schuldig te voelen. Wanneer je je nog steeds wél schuldig blijft voelen is dat dus niet reëel, niet terecht, omdat het niet meer nodig is!

2. Andere soorten schuldgevoel hebben met relaties te maken: je voelt je schuldig omdat je bijvoorbeeld iemand tekort gedaan hebt. Dat kan terecht zijn als je iets beloofd hebt en die belofte, al dan niet met opzet, niet bent nagekomen. Dat kan ook onterecht zijn als je méént dat je altijd zélf van alles moet ‘geven’ en intussen van de ander verwácht wat hij/zij niet wáár kán maken omdat hij/zij jouw gedachten niet kan raden.

Dat was een ingewikkelde zin. Ik zal een voorbeeld geven waardoor het wel duidelijk wordt: je brengt een cadeautje mee voor iemand die belangrijk voor je is, verwacht een ‘dankjewel’ maar zégt dat het toch logisch was om op dit moment iets leuks te kopen en stiekem denk je dat hij/zij nu jouw verjaardag wel hélemáál niet meer kan overslaan en met iets groters, mooiers, duurders aan zal komen. Voel je? Niet-uitgesproken gedachten: raadsels dus. De bálans is weg omdat er niet over gespróken is, omdat er verwácht wordt en daardoor niet goed gecommuniceerd is.

3. Dan is er nog de schuld die met heel ons leven verweven is, doorwerkt in al onze relaties. Die schuld noemen we onze zonden. Ook daarin kunnen we ons terecht én onterecht schuldig (blijven) voelen. Als gelovigen wéten we, dat Jezus de Messias is, die voor onze zonden betalen wilde. Hij is onze Middelaar. Maar némen we het ook áán? Willen, kunnen wij van genade leven? Durven we ons hart voor Hem uit te storten, Hem te vragen, te bidden om vergeving, iedere dag weer?  

Nu terug naar uw vraag: wat te doen? En eigenlijk is dat best eenvoudig! Ga voor uzelf na in welke ‘categorie’ uw schuld en schuldgevoelens horen. Heeft u de wet overtreden? Zorg dan dat het in orde komt door uw schuld te ‘betalen’. Hierbij denk ik aan uw eerste voorbeeld: als u geen last van schuldgevoelens meer wilt hebben over datgene wat u in uw kinderjaren deed door niet te betalen... wat let u om het alsnog te gaan doen? Ook al zult u misschien vreemd aangekeken worden: als het ù gerust stelt hoeft ù daar in ieder geval niet meer van wakker te liggen!

Heeft u schuldgevoelens zoals tegenover de leraren in de verschillende door u genoemde voorbeelden: wat houdt u tegen om alsnog excuses aan te bieden, desnoods schriftelijk? Het is goed om met elkaar te communiceren, ook over niet-afgesloten zaken die misschien wél al langer geleden zijn, maar nog steeds onprettige gevoelens oproepen.

Is ‘schuld’ zoals boven genoemd afgedaan, dan moet het ook ‘afgedaan’ blijven en mag u uzelf niet opnieuw schuldgevoelens daarover toestaan... dan worden het namelijk irreële schuldgevoelens die niet terecht zijn! Kampt u met zo’n probleem (is het dat wat de deskundige ‘neurotisch‘noemt?), kijk dan eens naar mijn eerdere antwoorden (o.a. van 28 februari j.l.) om met het 4stappenplan tot reële gedachten en gevoelens te komen.

Als laatste over de zondeschuld: ik wens u toe, dat u die belijden kunt aan onze hemelse Vader en aan Hem vergeving vragen, pleitend op het zoenoffer dat Jezus Christus voor ons gebracht heeft aan het kruis.

Ik wens u sterkte, ontvang een hartelijke groet van
Marijke Rots

Dit artikel is beantwoord door

C. M. Chr. Rots - de Weger

• Geboortedatum:
  18-02-1947
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Aalten
• Status:
  Actief

1500 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven