(...) om nu te zeggen dat ik diep in het stof kruip als ellendig schepsel, dat z...

Als ik de vragenrubriek lees over zonde, genade, bekering en zo, komt altijd naar voren dat een mens zondaar voor God moet worden en dan volgt bekering. Nu voel ik me niet ellendig, maar ik kan de Heere absoluut  niet missen. Ik zie Hem meer als trouwe Vader die voor me zorgt en die ik met mijn hele hart liefheb. Natuurlijk heb ik mijn fouten en gebreken en belijd ze aan de Heere, maar om nu te zeggen dat ik diep in het stof kruip als ellendig schepsel, dat zeg ik niet na. Ik kan alleen maar danken! Duizend maal, duizend maal. Maar hoe zit dat dan precies?

Tja, dat is een goeie vraag: hoe zit dat dan precies? Als ik goed gelezen heb, dan zitten er verschillende vragen in deze ene vraag verpakt. Laat ik ze eerst apart noemen: de eerste vraag is: is de volgorde deze, dat je eerst zondaar voor God moet worden en dat er dan de bekering volgt? De tweede vraag: als ik me niet zo'n groot zondaar voel, deugt het dan wel? Derde vraag: als ik dank voor Gods zegeningen, klopt dat wel?
 
We beginnen maar bij het begin. De eerste vraag luidt: is de volgorde deze, dat je eerst zondaar voor God moet worden en dat er dan de bekering volgt? Deze vraag is op zich een beetje onduidelijk gesteld. Het woord bekering wordt hierin niet helemaal duidelijk gebruikt. Ik ga er voor het gemak maar vanuit, dat de vraagsteller bedoelt: is de volgorde deze, dat je eerst zondaar voor God moet worden en dat er dan pas de kennis van de verlossing volgt? Waarom verander ik die vraag? Omdat we in onze kringen het woord "bekering" nogal eens een verschillende inhoud meegeven. Wat bedoelen we met bekering? De één bedoelt er mee het hele proces van roeping, rechtvaardiging en heiliging. Een ander bedoelt slechts het beginnetje van het nieuwe leven met de Heere. Dus de omkering. Ikzelf gebruik het woord bekering het liefst voor dat begin van het nieuwe, geestelijke leven.
Goed, nou weer terug naar de eerste vraag: Is het begin van de bekering altijd de kennis van de zonde?
 
Wanneer ik een logisch antwoord vanuit de dogmatiek moet geven, dan zeg ik volmondig: ja! Eerst de zondekennis, dan de kennis van de verlossing, en tenslotte de dankbaarheid. Dat is ook erg logisch. Het heeft al wat verwarring gegeven door de volgorde van de "drie stukken" op een wat willekeurige wijze door elkaar heen te rommelen. Alsof ellende, verlossing en dankbaarheid drie taartpunten zouden zijn, waar je naar believen op willekeurige momenten de tanden in kunt zetten. Zulke dwaasheden, daar schieten we niets mee op. Immers, hoe kan er dankbaarheid zijn over een verlossing, die we intussen niet zouden kennen? En waarvan zouden we verlost zijn, als we niets weten van enige ellende aan onze kant? Dus: eerst ellende, dan verlossing, dan dankbaarheid.
 
Maar nu weet ik aan de andere kant ook dat je met die strikte driedeling wel een beetje moet oppassen. Onze vaderen bedoelden er zeker niet mee te zeggen dat je eerst je ellende voor de volle honderd procent moet kennen voordat je ook maar aan het begin van de kennis der verlossing kunt toekomen. Zij bedoelden ook niet dat als je de verlossing door het bloed van Christus leert kennen, het hoofdstuk van de kennis der ellende eerst afgerond en afgesloten zou moeten zijn. De "drie stukken" zijn geen te doorlopen schoolklassen. Nee, het zijn "stukken". Onderdelen van één geheel! Wie de dankbaarheid leert, die zal op zeker moment weer helemaal "terug" zijn in het stuk der ellende. Wisselend blijven ze het geloofsleven bepalen.
 
Maar nou ben ik er nog niet. ook al moeten we vasthouden aan de dogmatische volgorde van "Ellende - Verlossing - Dankbaarheid", toch laat de beleving van deze drie stukken zich niet in een standaardvolgorde persen! Ik denk dan vooral aan wat de oude schrijver Wilhelmus à Brakel in "De Redelijke Godsdienst” over de bekering schrijft. Hij onderscheidt in dat lijvige boekwerk verschillende typen bekering. Eigenlijk -zegt hij- zijn er net zoveel typen bekering als dat er bekeringen zijn. Maar globaal verdeelt hij alle bekeringen in wettische bekeringen en evangelische bekeringen. Wat is een wettische bekering? Dan leer je eerst -via de wet- je ellende kennen. Maar bij de evangelische bekering krijg je eerst te maken met de trekkende liefde van God! Leer je bij een evangelische bekering dan je eigen ellende niet kennen? Jazeker, maar dan komt in tijdsvolgorde pas in een later stadium duidelijk aan de orde.

Laat ik dit laatste toelichten met een voorbeeld uit de praktijk. Een man werd op zekere dag overweldigd door de liefde van Christus tot deze verloren wereld. Maar na een paar weken dacht hij: Dit deugt niet! Ik moet toch eerst mijn zonde en ellende leren kennen? Wat deed hij. Hij bad de Heere, of Hij hem zijn zonde wilde laten zien. De Heere verhoorde dit gebed heel duidelijk. Zo duidelijk, dat hij na een week het omgekeerde bad: Heere, verlos me van dat zware gewicht van mijn schuld. Een mens vraagt de Heere soms rare dingen...!

Wat wil ik er mee zeggen? Dit! Als de Heere in ons leven begint met vooral Zijn goedheid te tonen, dan zal Hij op zekere dag ook wel onze eigen kleinheid en schuld laten zien. Onze dankbaarheid zal namelijk bijzonder goed gaan groeien als we ons voor Zijn aangezicht leren verootmoedigen.

Nou, hebben we daarmee ook al niet een antwoord gegeven op die tweede vraag, die luidde: als ik me niet zo'n groot zondaar voel, deugt het dan wel? Het antwoord is: de Heere zal wel verder onderwijs geven.
 
De derde vraag was: als ik dank voor Gods zegeningen, klopt dat wel? Het antwoord is: zeker! Maar als de Heere groei schenkt in de dankbaarheid zal hij ons zeker verootmoedigen. Hou daar maar rekening mee.
 
En voor de rest: er zijn net zoveel soorten bekering als dat er bekeringen zijn! Maar ze hebben tenslotte allemaal dit gemeenschappelijk: God wordt gedankt om het werk van Zijn Zoon Jezus Christus door een arme zondaar.
 
Met een hartelijke groet,
Ds. M. Baan

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M. Baan

• Geboortedatum:
  16-02-1946
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

114 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven