Niet in alles eens met de Dordtse Leerregels

Wat moet je doen wanneer je je 'refo' voelt maar het niet in alles eens bent met de Dordtse Leerregels? Ligt het aan jezelf of kun je zeggen: De Dordtse vaderen zijn ook 'maar' mensen? Het is niet zo dat ik ertegen schop of zo maar ik denk er iets ruimer over. Toch ben ik een refo!

De beslissende vraag is eigenlijk: wat is refo eigenlijk? Dat is vreemd, want het woord “refo” is juist uitgevonden en wordt gebruikt om een duidelijke aanduiding te zijn. Het woord “christenen” kan allerlei kerken en groepen omvatten. Van Roomsen tot Kopten in Egypte. Daarom kregen we het woord “protestanten”. Dat werd ook nog te veel als een verzamelwoord gezien, tot en met de liberalen en vrijzinnigen. Daarom gingen we de naam “gereformeerden” gebruiken. Omdat daarbij een verwatering werd gesignaleerd kregen we een nieuwe aanduiding: de reformatorischen, of kortweg de “refo’s”. En nu blijken daar ook al weer verschillenden gradaties te zijn! De strikte en de ruime, en de gewone?

Kun je jezelf een refo noemen wanneer je het niet eens met de Leerregels van Dordt? Of althans niet in alles wat in dit belijdenisgeschrift staat. Bij het eerste lezen van de bovengenoemde vraag, met de laatste korte zin met uitroepteken aan het einde, kwamen bij mij een aantal andere vragen op:

1. Bedoelt de vraagsteller misschien dat hij wel de ethiek van de refo’s wil volgen, zoals bijvoorbeeld de kledingcode en het verzet tegen een vrije seksualiteit?

2. Of is er zoiets als een refo-liturgie, waarbij men zich thuis voelt: alleen de psalmen, en die op een bepaalde isometrische manier gezongen. Tevens het gebruik van een bepaalde bijbelvertaling?

3. Verder zou refo voor vraagsteller een aanduiding kunnen zijn van een speciaal soort media: niet de televisie, wel het Reformatorisch Dagblad, en de Gezinsgids en natuurlijk Terdege.

4. Ook is er de mogelijkheid dat je een refo voelt wanneer je alleen boeken leest van enkele speciale uitgeverijen, bijvoorbeeld Den Hartog, De Banier en andere soortgelijke respectabele geestverwanten.

5. Nog verder geredeneerd kom je bij het onderwijs terecht. Een refo is dan iemand die op een speciaal soort scholen is geweest en daar zijn vrienden en vriendinnen heeft opgedaan.

Alle vijf punten hierboven beschrijven refo’s als mensen met de groepscode van een bepaalde cultuur. Het herinnert me aan een gesprek dat ik in een boekwinkel in Kazachstan eens had met een intellectueel. Ik vroeg hem of hij een moslim was. Zijn antwoord was onthullend: natuurlijk ben ik een moslim, maar ik geloof niet in Allah. Voor veel moslims is de islam slechts een cultuur. Laat het met refo’s toch niet zo zijn of worden.

Wat bedoelt vraagsteller, wanneer zij/hij er zo opstaat toch een refo te willen zijn? Ik dacht dat juist de belijdenis uitmaakt wat reformatorisch is. Onze vaderen in Dordt hebben niet als “maar” mensen, maar als aangewezen door de kerken in binnen- en buitenland duidelijk willen formuleren wat naar de Heilige Schrift is. Zelfs een Anglicaanse Bisschop heeft er aan meegewerkt en er mee ingestemd! Natuurlijk kan iemand vinden dat je wat ruimer over die belijdenis moet kunnen denken. Maar zaag je als refo dan niet de poten onder je eigen stoel weg?

Het ging in Dordt in 1619 niet over bijkomstige zaken. Tegenover de Arminianen of Remonstranten hebben ze beleden dat de reddende genade van God op geen enkele manier door een mens verdiend kan worden. Het is zuiver het werk van Gods vrije keuze. Wanneer genade verworven zou kunnen worden door iets in de mensen of van de mensen, dan was er geen hoop voor enig mens. Wie daar ruimer over wil denken, verdrinkt moedwillig in eigen zonde en onmacht.

Ik wil over dit belijdenisgeschrift niet ruimer of anders denken. Hoogstens kan ik soms enige moeite hebben met de redeneertrant of de wat verouderde woordkeuze. Inderdaad is de manier van redeneren wat scholastisch, maar dat ligt ook aan het onderwerp zoals aangedragen door de Remonstranten. De predikanten in Dordt bijeen preekten voor hun gemeenten zeker niet allemaal met dezelfde dogmatische constructies uit de Leerregels. De bron van de prediking is immers niet de dogmatiek maar de Heilige Schrift. De dogmatiek is als een geraamte, dat wel in de prediking moet zitten, maar waarmee je niet naar buiten komt.

In de synode van Dordt moesten onze kerkleiders echter een dogmatisch antwoord geven op de stellingen en geschriften van de Remonstranten. Ik vraag me dus nog steeds af waarin de vraagsteller ruimer wil denken dan de Dordtse Leerregels en tegelijk Gereformeerd, Reformatorisch wil zijn.

De vraag begint met de woorden: wat moet je doen, wanneer je je “refo” voelt en toch in sommige punten oneens met de besluiten van Dordt. Mijn antwoord daarop is: bestudeer ze toch nog maar eens opnieuw, met daarbij de achtergrond en de aanleiding en zie dan maar of ze inhoudelijk afwijken van de leer van de Heilige Schrift. Er zijn gelukkig verschillenden boeken die je daarbij kunnen helpen. Of wil je alleen een cultuur-refo zijn?

Ds. J. J. Tigchelaar

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. Tigchelaar

• Geboortedatum:
  05-12-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Putten
• Status:
  Actief

130 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven