Kerkdiensten gemist en aan Avondmaal

Ik heb een vraag aan ds. Tigchelaar. Ik werk al een aantal jaren in de zorg als verpleegkundige en ga op vrije zondagen naar de kerk. De afgelopen twee maanden ben ik nauwelijks in de kerk geweest omdat we op de afdeling te kampen hadden met een epidemie en gelijk er achteraan de vakantieperiodes zijn begonnen. Ik werk op een afdeling waar het niet reëel is om oproepkrachten in te zetten i.v.m. het ziektebeeld van de patiënten. Dit houdt dus in dat het vaste personeel alle diensten invult. Nu is het over drie weken Heilig Avondmaal. Ik vroeg me af of ik, ook al ben ik de laatste tijd niet veel in de kerk geweest door bovenstaande, toch aan het Avondmaal kan gaan? Is dat geoorloofd of kan je alleen aan het Avondmaal deelnemen als je ook met regelmaat in de kerk komt? Ik zit er echt mee.

Vergeleken met sommige andere vragen komt me deze niet zo moeilijk voor. Wel zit ik er wat mee dat deze vraag, anders dan alle andere, persoonlijk aan mij gesteld is. Het is immers niet zo dat ik op dit terrein bijzondere ervaring heb. Meestal preek ik ergens op zondag. Wanneer ik vrij ben ga ik in mijn eigen woonplaats naar de kerkdienst. Ook word ik een aantal malen per jaar gevraagd ergens het Avondmaal te bedienen. Wanneer ik echter vrij ben en er is Avondmaal in de gemeente in mijn woonplaats, dan mag ik daar aanzitten. Maar nu de inhoud van de vraag.

Of het geoorloofd is in geval van de vraagsteller deel te nemen aan het Avondmaal is een zaak van de kerkenraad en het gemeentelid. In de voorbereidingsdienst en in het formulier van het Avondmaal worden enkele voorwaarden en richtlijnen gegeven. Die zal ieder voor zich moeten toepassen. Daarnaast kan de kerkenraad, al dan niet naar aanleiding van de zogenoemde “censura morum”, letterlijk het onderzoek naar het gedrag, beslissen iemand af te manen van het Avondmaal, tenzij er een bevredigende oplossing kan worden gevonden. Ik neem aan dat de steller van de vraag niet door de kerkenraad vermaand is om niet aan te gaan. Wanneer één of ander gemeentelid om één of andere reden bezwaar zou hebben, dan moet dat gemeentelid dat op de zitting van de censura morum ter sprake brengen. In de kerk moeten dingen ordelijk geschieden.

Tot zover de formele kant van de zaak. Nu de persoonlijke. Voorop moet staan dat het Avondmaal geen beloning is voor trouwe kerkgang. Natuurlijk wordt wel verwacht dat gemeenteleden getrouw de kerkdiensten, de samenkomsten van de gemeente, bezoeken. De Heilige Geest immers werkt het geloof door de prediking van het Evangelie en sterkt het geloof door de sacramenten. Iemand die moedwillig en zonder dringende redenen de samenkomsten van de gemeente nalaat verwaarloost het heilzame middel tot geloof en bekering.

Ik begrijp echter dat de vraagsteller door een werk van barmhartigheid, door diaconaal hulpbetoon, niet in staat is zo geregeld de kerkdiensten bij te wonen. Het valt alleszins te waarderen dat mensen bereid zijn hulpbehoevenden te verzorgen. Dat is een uitermate christelijk werk. We kennen toch het laakbare gedrag van de priester en de Leviet uit de gelijkenis in Lucas 10, die om waarschijnlijk godsdienstige redenen afzagen van hulp aan een getroffene?

Het niet kunnen bijwonen van de kerkdienst vanwege noodzakelijke hulp aan zieken, dementen of andere zorgbehoeftigen is totaal anders dan wat mensen doen die niet naar de kerk gaan omdat ze ook wel eens een dag voor zichzelf vrij willen zijn. Wanneer vraagsteller begeert en echt geprobeerd heeft om in eigen gemeente of mogelijk op een andere manier een christelijke samenkomst op zondag of eventueel op een weekdag te bezoeken, en dat niet is gelukt, dan zal ik hem of haar niets verwijten wanneer zij of hij toch deel neemt aan het Heilig Avondmaal (de lezer merkt dat ik niet uit de vraag heb kunnen opmaken of de vraag van een man of van een vrouw komt).

Nogmaals: het Avondmaal is immers geen beloning voor trouwe kerkgang. En omgekeerd ook geen strafmaatregel door toegang niet toe te staan. Ik heb me tijdens mijn zendingsarbeid in Malawi steeds verzet wanneer mensen, bijvoorbeeld wegens dronkenschap, door de kerk een aantal malen de toegang tot het Avondmaal werd ontzegd. Wanneer openbare zonden zijn geconstateerd, moet bekering en berouw worden gevraagd, geen automatische en mechanische uitsluiting van de sacramenten. Het Avondmaal is een teken van de liefderijke hand van Christus om boetvaardige en heilbegerige zondaren deel te geven aan zijn verlossing en vernieuwing. Zie daarvoor ook vraag en antwoord 81 en 82 van onze Heidelbergse Catechismus. Boetvaardige en heilbegerige verpleegkundigen (en mensen in het leger en bij de politie en zeevarenden, etc.) mogen we niet zomaar met de Martha uit die andere geschiedenis in Lucas 10 vergelijken.

Ik wens al die hulpverleners veel arbeidsvreugde en Gods zegen toe.

Ds. J. J. Tigchelaar

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. Tigchelaar

• Geboortedatum:
  05-12-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Putten
• Status:
  Actief

130 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven