Christen Gemeenten Nederland of Noorse Broeders

Ik heb een tijdje terug iemand ontmoet, een meisje, die een jaar jonger is dan ik. We kunnen het goed met elkaar vinden en ze vertelt me steeds meer dingen. Over wat ze meegemaakt heeft, enzo. Ze is vroeger mishandeld en seksueel misbruikt. Maar daar heeft ze hulp voor en ze heeft dat gelukkig kunnen verwerken. Kortgeleden vertelde ze me in wat voor gemeente ze zat. Ze hoorde bij de Christen Gemeenten Nederland, ook wel de Noorse Broeders genoemd. Ze vertelde me hoe het in haar gemeente ging. Ze gaf me een site van hun gemeente en dat zag er best goed uit, leek op het eerste gezicht in geloof redelijk op wat wij geloven, al zijn er wel verschillen natuurlijk.

Ik ging met een andere vriendin van me, die dat meisje ook inmiddels goed kent, op internet speuren naar de Noorse Broeders. En daar kwamen we best rare zaken tegen. Het schijnt een soort sekte te zijn waar bijvoorbeeld mishandeling van kinderen en incest haast gemeengoed zijn. Ik moest meteen denken aan wat dat meisje me allemaal had verteld over haar verleden. Ik wist niet wat ik las. We hebben ook gemaild met een ex-lid en die heeft ons ook dingen verteld.

Kent u misschien de Noorse broeders ook? Weet u wat het precies is en of het ook gevaarlijk is? Ik vind het best moeilijk om normaal te doen tegenover dat meisje nu ik dit allemaal weet. Ik zou best adviezen willen hoe ik dit aan moet pakken. Ik kan haar er natuurlijk niet mee confronteren, dat stoot af. Moet ik het contact houden of afbreken? Maar dat laatste vind ik eigenlijk geen optie, ik kan haar toch niet links laten liggen? Wat moet ik dan doen nu ik dit weet? Misschien mij meer verdiepen in die gemeente? Vragen stellen? Een keer meegaan? Voorzichtig vertellen hoe ik tegen de bijbel aan kijk en wat ik geloof en hoe het in mijn gemeente gaat? Ik heb misschien best veel vragen maar ik hoop dat u mij misschien van een paar adviezen kan voorzien.

Beste vriend(in),

Laat ik je meteen maar geruststellen. Wat je gelezen hebt over mishandeling van kinderen en incest bij de Noorse Broeders is niet waar. Dat wil zeggen: niet dat onder hen niet zou voorkomen. Helaas komt incest en kindermishandeling in vrijwel alle gezindten voor, ook op bijvoorbeeld een reformatorische of evangelische school, of in reformatorische of evangelisch kring. Mij kan het wel eens benauwen dat incest volgens de cijfers evenzeer in kerkelijke (ook reformatorische) kring voorkomt als elders. Ik hoop altijd dat de cijfers niet kloppen, maar ze zijn er en ik kan ze niet tegenspreken. Maar in principiële zin komt het bij de Noordse Broeders niet voor. Integendeel, men heeft een hoge bijbelse ethiek en wijst bijvoorbeeld seksualiteit buiten en voor het huwelijk heel beslist af als door de Heere verboden. De Noorse Broeders (van nu af NB) zijn echter in de regel heel gesloten gemeenschappen en in gesloten gemeenschappen kunnen deze dingen wel eens voorkomen. Maar, ik zeg het eerlijk: wat dat betreft hebben we alle reden eerst naar onszelf te kijken. Dan komen we, wat deze dingen betreft, aan anderen misschien heel niet toe.
 
Nu heb je ook gemaild met een ex-lid van de NB en die heeft je verschillende dingen verteld die niet zo’n rooskleurig beeld van de NB geven. Ik zeg je weer eerlijk (je weet het zelf, denk ik, ook wel): ex-leden van een groep of van een gemeente geven dikwijls (niet altijd) negatieve beelden van hun groep of gemeente; ze hebben immers vanwege negatieve ervaringen met de groep of gemeente gebroken. Was het allemaal positief, dan zouden ze waarschijnlijk zijn gebleven. Stel (je neemt me het voorbeeld hopelijk niet kwalijk) dat een Oud Gereformeerd iemand met zijn kerk breekt. Je zult dan in de regel horen dat hij er mee gebroken heeft omdat hij er schoon genoeg van had; je mocht dit niet, dat niet, je zat elke zondag twee keer twee uur in de kerk, enz.
 
Je hebt ook wat op internet gevonden. Ja, in 1996 was er namelijk een ingrijpend iets in Rijssen: een godsdienstleraar, behorende bij de NB, pleegde gedurende een aantal jaren ontucht met minderjarige jongens. Het was even ingrijpend voor de NB zelf als voor de betreffende school en de gezinnen van deze jongens. Maar de media, vooral het dagblad Trouw, is toen over de NB heengevallen. Trouw schreef o.a. “Seksueel misbruik en kindermishandeling komen regelmatig voor, maar worden voor de buitenwacht zorgvuldig verborgen gehouden”, en “Het is een broeinest van leed, ellende en chantage”. Ik vind het ver beneden de bijbelse maat wat Trouw schreef, want het is niet waar.

Wat zijn namelijk de NB? Inderdaad dienen ze zich in de regel niet als NB aan, omdat dat een beetje vreemde naam zou zijn in Nederland. Daarom heten ze bijv. (je schrijft dat ook zelf): Christen Gemeente in Nederland, of ook wel “Gemeente van Christus”, of “Broederschap van christenen”. Elke gemeente is namelijk helemaal zelfstandig en kan zichzelf dus de naam geven die zij het meest juist acht. Ik houd het voor het gemak maar op NB.

Wat zijn NB? Een beetje kort door de bocht gezegd: een soort Pinkstergemeente met Refo-stijl: geen TV, bij voorkeur geen radio of een heel sober radiogebruik, (lange) rok voor de meisjes en vrouwen, meisjes en vrouwen met gedekte hoofd (in de regel hoofddoekje) naar de kerk, abonnee van het RD of het ND (Ned.Dagblad), kinderen naar de reformatorische school. Ik zou bijna zeggen: geen wonder dat Trouw zo over de NB schreef, want de stijl van Trouw is anders.  En toch zijn de NB een beetje ‘Pinksterachtig’. Met een heel eenvoudige levensstijl. Nog een paar dingen: geen geboortebeperking (in het algemeen grote gezinnen), geen samenwonen of seks voor of buiten het huwelijk, geen euthanasie of abortus en grote nadruk op het gezin (vader hoofd van het gezin, kinderen vooral thuis, warm gezinsleven).

De NB ontstonden (de naam zegt het al) rond 1900 in Noorwegen. De stichter was Methodist, hij kreeg een heel intense bekeringservaring, ging over naar de Pinkstergemeente, maar brak daar rond 1910 mee en kwam tot eigen gemeenten, die in huiselijke kring of in een eenvoudige zaal bijeen kwamen. Rond 1950/60 kwamen de NB ook in Nederland, voor het eerst in Almelo, toen de voorganger van een Baptistengemeente koos voor de NB. In 1962 ging een voormalige Christ. Geref.dominee naar de NB over omdat hij zich niet meer kon verenigen met de kinderdoop. Momenteel schat men het aantal NB in ons land op een kleine 2000, van wie een groot deel in Overijssel woont

De samenkomsten zijn eenvoudig. De voorganger heeft weinig of geen theologische opleiding, hij heeft geen salaris (moet gewoon ergens anders werken), muzikale begeleiding gebeurt vaak door een muziekgroepje van (meest) jongeren (piano, fluit, gitaar), dikwijls geven een paar mensen een getuigenis (van wat ze in de Schrift gelezen hebben, of van een bijzondere Godservaring) en soms wordt er gesproken in tongentaal. Centraal staat het Middelaarswerk van Christus: verlossing is er alleen door het geloof in Hem, Die voor onze zonden naar het kruis ging. Men belijdt de Bijbel als het onfeilbare Woord van God.

Twee afwijkingen van de gereformeerde leer zijn er (misschien nog wel meer, maar ik noem twee hoofdzaken):

1. de kinderdoop wordt afgewezen, men kent alleen volwassenendoop (door onderdompeling) wanneer men ‘zich bekeerd heeft’ en gelooft (de nadruk valt op dat je zelf tot geloof komt, dus remonstrants).

2. Er is grote nadruk op de heiligmaking of levensheiliging. Wie gelooft in de Heere Jezus wil Hem nauwgezet volgen. Dat is een bijbelse notie. Maar: je kunt, met hulp van de Heilige Geest, bijna volmaakt en aan het voorbeeldige leven van Jezus gelijk worden. Men denkt dan o.a. aan een tekst als: “Weest dan volmaakt, gelijk uw Vader Die in de hemelen is, volmaakt is (Matth.5:48).”

Nu jouw contact met dat meisje. Heerlijk zoals je daarover schrijft; je wilt het contact met haar niet zomaar afbreken. Mijn advies is: je hebt gelijk. Waarom zou je met zo’n meisje geen contact mogen hebben? Mijn vrouw en ik hebben intensief contact met een moslimgezin; we kunnen eerlijk over het geloof praten en het is natuurlijk vanzelfsprekend dat wij, als wij bij hen eten, bidden (zij bidden ook) en danken, en als zij bij ons eten dat ik uit de Bijbel lees. Je vraagt: Moet ik dat meisje confronteren met wat ik gelezen of gehoord heb over kindermishandeling of incest? Ik zou dat doen. Als je het maar ‘invoelend’ doet, zonder haar of de NB te beschadigen. Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen: “Joh, ik heb zo iets lelijks over jullie gehoord, dat moet ik je vertellen, wat vind je ervan?”, of iets dergelijks. Zoals wij praten met het moslimgezin over moslimfundamentalisten, Israël en de Palestijnen, enz. Misschien ruimt het heel wat misverstanden bij jou op. Maar, nog eens, doe het voorzichtig, omdat je schrijft dat ze vroeger mishandeld en seksueel misbruikt is. Misschien is dat binnen het verband van een NB-gezin gebeurt. Je kunt, als het niet voorzichtig gebeurt, emoties bij het meisje losmaken.

Moet je met haar meegaan naar hun samenkomst? Ik kan je daar niet helemaal raad in geven omdat ik niet weet welke binding je met je eigen gemeente hebt en in hoeverre je ouders daarin een stem hebben of hoe het met de zondagsinvulling zit. Als je gaat, zou ik, denk ik, meteen vragen: Ga jij dan een volgende keer eens met mij mee? Je hoeft niet bang te zijn dat de NB je claimen, want in het algemeen laat men een beslissing om bij hun gemeente te behoren helemaal aan ieder zelf over; anders dan bijvoorbeeld een evangelische gemeente die bezoekers nog wel eens op de huid kunnen zitten. Wel zul je waarschijnlijk een heel andere sfeer aantreffen dan in je eigen gemeente (ik veronderstel dat je die hebt).

En: je moet heel grondig nadenken over die twee hoofdpunten die ik noemde: de kinderdoop, als teken en zegel van Gods Verbond. God is de Eerste, Die als de God van het Verbond ons al in ons eerste levensbegin het teken en zegel van Zijn Verbond liet geven. En de levensheiliging. De diepste belijdenis van een christen is niet dat hij volmaakt kan worden, maar wat Paulus (na zijn bekering!) schrijft: “Ik ellendig mens, het goede dat ik wil, doe ik niet, het kwade dat ik niet wil, dat doe ik”. Lees eens grondig Romeinen 7:13-26. Deze twee hoofdzaken zouden voor mij onoverkomelijk zijn om mij bij de NB aan te sluiten.

Als je wat meer over de NB wilt lezen: In het RD hebben nog wel eens artikelen over de NB gestaan. Ik denk dat je die, zo je dat wilt, kunt opvragen. Hetzelfde geldt voor de Evang. Omroep, die een brede documentatie heeft, die je tegen betaling van de kosten, kunt aanvragen. Een uitgebreid artikel stond in 1996 in nummer van het halfjaarlijkse tijdschrift “Religieuze Bewegingen in Nederland” (het tijdschrift is opgeheven, maar bij een Openbare bibliotheek kun je het vast wel aanvragen). Zelf ben ik ook nog in het bezit van een goede scriptie over de NB van een vwo-leerling. Als je belangstelling hebt wil ik die wel voor je kopiëren. Maar dan moet je mij uiteraard je adres doen toekomen, of, als je dat liever niet doet, kan het misschien via Refoweb.

Bedankt voor je mail. Ik hoop dat ik je geholpen hebt. Als het contact met dat meisje verder gaat: misschien kun je wat voor het meisje zijn. Waarbij je natuurlijk vast houdt aan de belijdenis van de kinderdoop (Gods als Eerste in je leven) en de belijdenis zoals Paulus die onder anders verwoordt in Romeinen 7. God zegene je.

Ds. H. Veldhuizen
 

Naschrift redactie:
Volgens Wikipedia is de kern van de verkondiging van de Noorse broeders de overwinning over alle bewuste zonde. De algemene christelijke leer dat Jezus "volkomen God en volkomen mens is" accepteert zij niet. Jezus wordt als mens gezien, met de natuur die de mensen na de zondeval kregen. Er wordt echter gezegd dat Jezus, door de lusten en zonden die hij in zijn aardse leven tegen kwam te bestrijden en te overwinnen, zijn goddelijkheid terugwon.

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Veldhuizen

• Geboortedatum:
  02-01-1938
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Wapenveld
• Status:
  Inactief

244 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven