Zondag de eerste dag van de week

Waarom is de zondag de eerste dag van de week? God maakte toch eerst in zes dagen de aarde en rustte daarna (de zondag)? Vanwaar dan de zondag als eerste dag?

1. In het Oude Testament is de lijn duidelijk. Na in zes dagen hemel en aarde geschapen te hebben, rust God op de zevende dag en zet de zevende dag als rustdag in. Zie Genesis 2:2-3: "Als nu God op de zevende dag volbracht had Zijn werk, dat Hij gemaakt had, heeft Hij gerust op de zevende dag van al Zijn werk dat Hij gemaakt had. En God heeft de zevende dag gezegend en die geheiligd omdat Hij op dezelve gerust heeft van al Zijn werk". Hieruit kunnen we leren, dat God vanaf het allereerste begin van Zijn schepping ons Zijn rustdag heeft gegeven. In de Tien Geboden wordt dit opnieuw bevestigd en bekrachtigd: "Gedenkt de sabbatdag dat gij die heiligt. Zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen, maar de zevende dag is de sabbat van de HEERE, uw God, dan zult gij geen werk doen enz.". Oudtestamentisch is de orde dus: na zes dagen arbeid schenkt God ons de rustdag. De rustdag, de sabbat valt op de zevende dag, dat is op zaterdag.

2. Dat brengt bij de vraag: Waarom houden wij die oudtestamentische orde niet aan en vieren we de rustdag op de eerste dag van de week, namelijk de zondag? Dat gaat hierop terug, dat Jezus juist op die dag is opgestaan uit de dood. De eerste dag van de week is Jezus' overwinningsdag. De dag waarop Hij als de grote Overwinnaar over zonde, duivel en dood is opgestaan uit het graf. Tegelijk ook de dag waarop Hij Zich aan velen van Zijn discipelen heeft geopenbaard en hen deelgenoot heeft gemaakt van de vrucht van Zijn kruisdood en opstanding. Uit het Nieuwe Testament blijkt dat sindsdien de zondag als eerste dag van de week voor de christenen een heel bijzonder karakter heeft gehad. Precies een week na Pasen verschijnt Jezus opnieuw op de eerste dag van de week aan Zijn discipelkring nu in het bijzonder met het oog op Thomas (Joh. 20:26). In de Openbaring van Johannes krijgt de eerste dag van de week de prachtige naam: "De dag des Heeren" (Openb. 1:10). Ook uit Hand. 20:7 en 1 Kor. 16:2 blijkt dat deze dag voor de eerste christenen een bijzondere betekenis had. Een dag waarop men als gemeente samenkwam en het sacrament van het Heilig Avondmaal vierde.

3. Uiteraard betekent dat niet, dat men meteen de zaterdag als rustdag inwisselde voor de zondag. Dat is een langzaam proces geweest. Wel is duidelijk dat ook in de na-apostolische tijd de gemeente op de eerste dag van de week samenkwam. Een van de oudste christelijke geschriften is de "Leer der twaalf apostelen". Daarin wordt gesproken over het samenkomen van de gemeente op "de Dag des Heeren". Terwijl van de kerkvader Ignatius een brief bekend is uit ca. 110 na Christus, waarin hij schrijft dat de christenen "niet meer de sabbat vieren, maar hun leven richten naar de dag des Heeren waarop ook ons leven is opgebloeid door Hem en Zijn dood". Dat de zondag de officiële rustdag werd voor het Romeinse Rijk gaat terug op een decreet van keizer Constantijn. Eenmaal tot bekering gekomen vaardigde hij op 3 maart 321 een wet uit die het aan ambtelijke personen en aan stadsbewoners verbood om op zondag te werken. Sindsdien gold de zondag als de officiële rustdag. Een zegen en voorrecht die in onze tijd helaas meer en meer onder druk komen te staan (zie voor een veel bredere behandeling van deze vragen bijv. R. van Kooten, "Heiligt Mijn Naam en Mijn dag", Uitg. Den Hertog, 1998, blz. 76 v).

4. Tenslotte, er gaat van de verschuiving van de rustdag van zaterdag naar zondag ook een bepaalde prediking uit. Oudtestamentisch was de orde: eerst werken dan rusten. Al arbeidende was er het uitzien naar de rust van de zevende dag. En zo was er ook in geestelijk opzicht een uitzien naar de grote Rustaanbrenger Jezus Christus. Echter, als Hij gekomen is, alles volbracht heeft en eeuwige rust voor Zijn volk heeft verworven (vgl. Hebr. 4:9), dan mag er door Gods Kerk geleefd worden vanuit de rust. D.w.z.: vanuit Zijn volbrachte Middelaarswerk. God heeft de dingen zo geleid en geschikt dat dat nu ook in de viering van de rustdag wordt weerspiegeld. De rustdag valt niet meer op de laatste dag van de week, maar op de eerste. Als een prediking ervan dat de Kerk van Christus mag arbeiden en dienen vanuit de rust door Hem verworven en zo op haar wachtpost mag staan om eenmaal de "eeuwige rust" in te gaan (vgl. Hebr. 4). Vraag: mogen we door een waarachtig geloof met Christus verbonden persoonlijk deel hebben aan deze rust en daaruit leven?

Ds. L. W. Ch. Ruijgrok

Dit artikel is beantwoord door

Ds. L.W.Ch. Ruijgrok

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven