Gezellige vakantie...not (2)

Aan Jantine Stam-van Gent. Hartelijk dank dat u de moeite wilde nemen om mijn vraag ('Gezellige vakantie...not') van zo’n doordacht antwoord te voorzien. Ik heb me misschien niet helemaal goed uitgedrukt, maar thuis gaat het over het algemeen juist beter. We praten altijd alles uit en dan is het ook goed, alleen lopen we elke keer toch weer tegen dezelfde dingen aan, dus we leren er toch blijkbaar niet van.

Doordat mijn man een drukke, verantwoordelijke baan heeft waardoor hij heel regelmatig van huis is, komt wat betreft de kinderen best wat op mij aan. Daardoor kijk ik altijd enorm uit naar de vakantie zodat we even helemaal samen kunnen zijn en dan valt het altijd zo tegen. Door onze verschillende karakters denk ik, en gelinkt daaraan, onze interesses. Ik heb een heel andere invulling voor ogen dan hij. En dan word ik in zijn ogen ‘krampachtig’ omdat ‘we nu vakantie hebben en het leuk moet zijn.’ Wat het dan natuurlijk juist niet is. Thuis is alles vertrouwder en gaan dingen gelukkig beter, het is juist op vakantie dat het zo hoog kan oplopen dat we er beiden geen gat meer in zien.

U merkte op dat door mijn krampachtige controle willen houden, mijn man allergisch reageert, dat is inderdaad precies wat er gebeurt. Hoe meer gespannen ik word, hoe sterker hij daarop reageert. Ik zie ook in dat dat een probleem is wat bij mij ligt (die krampachtige neiging naar perfectie) alleen, ik heb geen idee hoe ik dat los kan laten. Ik kan bijna in paniek raken als ik het gevoel heb dat ik er geen grip meer op heb. Als het niet zo leuk/gezellig/liefdevol (ook naar de kinderen toe) is als ik had gewild of gehoopt.

U begrijpt wel, dat hebben wij thuis net zo goed en dan in de opvoeding van onze kinderen. We hebben een verschillende visie op opvoeden. Hij is streng, maar wel rechtvaardig. Dat moet ik eerlijk toegeven. Ik ben echter altijd bang dat hij ze dan weer te streng aanpakt en dat de kinderen zich dan onbegrepen voelen en hij zegt dan dat ik hem niet vertrouw en dat is iets wat hij heel vervelend vindt. Ten diepste klopt het denk ik en ik weet niet waarom dat zo is. Ik heb zelf geen akelige jeugd gehad, wel ben ik altijd heel bang geweest om te falen. Misschien dat het daardoor komt? De kinderen zijn niet negatief over hun vader.

Toen ik uw goed onderbouwde antwoord las, en alle (fijne, meedenkende en waardevolle) reacties daaronder (waarvoor bedankt!) dacht ik, misschien ben ik wel het grootste probleem. Doordat ik inderdaad teveel naar mijn hand wil zetten. Door te kijken naar anderen en te denken, zie je wel, zij doen het veel beter! Overigens praten we overigens altijd alles uit. En dan is het op dat moment wel weer goed tot een nieuw probleem zich aandient. Op zo’n moment heb ik geen enkele verbinding met hem en verval ik in depressief doemdenken en in die context moet u de vorige vraag zien. Mijn nieuwe vraag hieraan gekoppeld: hoe kan ik leren om ‘het’ (alles hierboven beschreven) dan los te laten, niet alleen op vakantie, maar ook in de opvoeding?

Beste vraagstelster, 

Mooie aanvullende vraag stel je. Dank ook voor je verheldering.  

Het is herkenbaar wat je schrijft: dingen uitpraten en toch later weer tegen hetzelfde aanlopen. Ik zie dat vooral gebeuren als je samen rationeel en wat betreft concrete afspraken overeenkomst bereikt, maar daaronder nog wel wat spanning of ontevredenheid ervaart. Wanneer die niet de nodige erkenning en aandacht krijgt en de ‘emmer gaandeweg weer volloopt’, kun je zomaar opnieuw in een conflict belanden.

Je schrijft dat jullie beide bezig zijn met aparte taken en dit over het algemeen prima gaat; hij druk met zijn baan en jij druk met de taken thuis. Ik begrijp goed dat je dan extra uitziet naar de vakanties waarbij zijn taak even wegvalt en jullie in elkaars aanwezigheid zijn. Op zo'n moment zijn er veel belangen tegelijkertijd: hij heeft waarschijnlijk behoefte aan rust en de verwachting dat dit zal ontstaan, aangezien hetgeen waarvoor hij zich gebruikelijk verantwoordelijk voelt (zijn baan), geen aandacht vraagt. Jij hebt waarschijnlijk ook behoefte aan rust en de verwachting dat dit zal ontstaan, aangezien je nu samen beschikbaar bent voor het reilen en zeilen thuis, waar je er normaal gesproken alleen voor staat. Daarnaast hebben jullie beiden waarschijnlijk ook relationeel gezien verwachtingen. Bijvoorbeeld meer aandacht voor elkaar, meer gezelligheid, genieten van de kinderen, ontspanning, seks, humor, teamwork etc. Waarschijnlijk leggen jullie daarin andere accenten.

Wat naar te lezen dat het zo hoog op kan lopen. Ik vind het wel heel begrijpelijk dat in de vakantie (lees: zoveel opgestapelde verwachtingen en verschillende belangen in een ongebruikelijke situatie) spanning, teleurstelling en boosheid gemakkelijker ontstaan.

Wat eerlijk dat je het patroon zo helder schetst: Hoe meer gespannen jij wordt, hoe sterker hij daarop reageert. Hoewel ik er een kleine correctie op zou willen doorvoeren. Dat je gespannen bent, daar kun je namelijk niets aan doen. De spanning op zichzelf veroorzaakt niet direct problemen. Mogelijk wel hoe je ermee omgaat; in jouw geval het willen houden van de controle. 

Ik begrijp dat je geen idee hebt hoe je de neiging krampachtig te worden los kunt laten. Je kunt een gespannen toestand namelijk niet oplossen met harder je best doen, niet krampachtig te worden. Dat komt omdat spanning een signaal is van iets anders. Het ontstaat vaak wanneer er iets bedreigd wordt. Heb je een idee wat dat in jou geval zou kunnen zijn (wanneer de vakantie niet zo verloopt als je gehoopt had)? M.a.w.: Wat betekent zo’n ‘verloren’ vakantie voor jou? Waar ben je bang voor? 

Ik stel deze vragen, omdat ik geloof dat jouw antwoorden hierop begrip en aanvaarding nodig hebben en je man er mogelijk anders mee omgaat als hij jouw kwetsbaarheid daarin leert kennen. Wanneer je gaat ervaren dat je man begrijpt wat er op een dieper niveau voor jou op het spel staat, word je waarschijnlijk vanzelf rustiger. Daarvoor is kwetsbaarheid van jouw kant nodig; je gevoelens delen zonder hem druk op te leggen. Mogelijk heb je daar wat hulp bij nodig, aangezien je mogelijk al vaker geprobeerd hebt je hart te delen en je niet echt begrepen werd, misschien zelfs afwijzing hebt ervaren. 

Je schrijft dat je in paniek kunt raken als het niet zo leuk/gezellig/liefdevol is als je gehoopt had (op vakantie of in de opvoeding). Blijkbaar is dit voor jou erg belangrijk. Ik denk dat je dan vooral zoekt naar veiligheid. Een sfeer waarin er omgezien wordt naar elkaar, waarin jíj mag genieten, waarin je jezelf kunt zijn, gezien en verzorgd wordt. Een sfeer waarin jouw geven met dankbaarheid aanvaard en beantwoord wordt, waarin je tot rust kunt komen. Wat mij betreft is dit een totaal normaal en ook kostbaar verlangen! We zijn niet gemaakt om alleen te zijn. Ik denk dat iedereen dit wel herkent: het verlangen naar zo’n fijne plek, waar je jezelf kunt zijn en samen kunt leven, waar het goed is. De vraag is natuurlijk wat helpt als zo'n sfeer er juist níet is. Ik krijg de indruk dat jij gewend bent op zo’n moment hard te gaan werken om die sfeer wel te bereiken: activiteiten ondernemen, aandacht geven, zorgen, praten, praten, praten etc. Maar blijkbaar roept dit iets negatiefs bij je man op wat passiviteit en boosheid veroorzaakt. Mogelijk is dat ook wel begrijpelijk, aangezien iemand die krampachtig controle wil houden imponerend over kan komen. Met het harde werken op deze manier bereik je die sfeer dus blijkbaar niet. 

Je zou voor iedereen een verdeling kunnen maken tussen autonomie (nadruk op persoonlijke vrijheid) en verbondenheid (nadruk op samenzijn). (Dit kan overigens per situatie verschillen.) Bij jou en je man lijkt die verdeling niet zo moeilijk: wanneer er sprake is van een gespannen situatie, zoek jij de oplossing meer in onderlinge verbondenheid (gedrag: claimen). Hij zoekt het in zo’n geval meer in autonoom zichzelf kunnen zijn (gedrag: terugtrekken). Dit kan voelen als afwijzing naar jou toe: blijkbaar wil hij je niet. De vraag is echter of dat klopt, waarschijnlijk niet. Waarschijnlijk heeft hij het van jou nodig wat ruimte te ontvangen, zodat hij na verloop van tijd weer in oprechtheid toenadering kan zoeken. Wat ik hoop, is dat dit inzicht (als het klopt, dat zou je hem kunnen vragen) je bemoedigt in het leren loslaten van de controle. Want mogelijk heb je dat nodig: De wetenschap dat hij je wel graag serieus wil nemen en het niet geeft als je bang bent, maar dat het hem gewoon niet lukt als hij zich overweldigd voelt door jouw aanpak. 

Je schrijft dat je wilt leren loslaten. Echter, wanneer je dat doet, loop je direct tegen je wantrouwen aan. Wat moedig dat je toegeeft dat je hem ten diepste niet echt vertrouwt. Daarmee geef je hem erkenning voor wat hij ervaart, hoe pijnlijk ook. Je stelt zelf de vraag al waarom dit zo zou kunnen zijn. Vervolgens noem je m.i. een paar interessante punten:
1. Je bent bang om te falen.
2. Je bent bang dat de kinderen zich niet begrepen voelen.
3. Je wordt neerslachtig als je geen verbinding ervaart. 

Daarmee geef je verklaringen waarom loslaten voor jou moeilijk is. Ik vermoed dat je (in je gezin van herkomst, in je relatie en daarbuiten) je best gedaan hebt alles zo goed mogelijk te doen (niet te falen). Wanneer je het ‘goed’ deed (voor een goede sfeer zorgde, goede dingen deed, goed onder woorden kon brengen wat je bedoelt, etc.), voelde je verbinding en de meeste ruimte om aandacht te vragen. Mogelijk kreeg je die dan ook. Daarmee ontwikkelde je de overtuiging dat je het ‘goed’ moet doen om begrip te krijgen. Het lijkt me waarschijnlijk dat je dit patroon hebt doorgezet. Want wat als je geen oplossing meer ziet maar het gewoon even niet weet en alleen maar bang bent? Mag je dan nog vragen om begrip? Wordt je dan niet keihard aan je lot overgelaten? 

Die kans is aanwezig. Helaas is het leven gebroken, helaas zijn wíj mensen gebroken. Dat ken je waarschijnlijk wel, want wat je ervaart is angst. Angst is vaak aangeleerd door de ervaring van pijn door iets wat uitbleef of wat je aangedaan werd. De angst maakt dat je de controle probeert te houden. De grote vraag is: mag je bang zijn van jezelf, durft je eerlijk te erkennen dat je het bent? Dus is er aanvaarding, acceptatie, gebrokenheid in het zijn van ‘bang’ zonder jezelf van de angst te kunnen verlossen? Deze angst houdt verband met falen en falen vaak met afwijzing, alleen gelaten worden of veroordeling. Het kan ook zijn dat je last hebt van zelfafwijzing. Dus dat je alles goed moet doen om zo je angsten te managen (zoals ik hierboven omschreef). Echter, dat kalmeert de angst niet. 

Gek genoeg heeft de angst het daarentegen nodig dat je je met die angst kunt gaan verbinden. Zoals de Heere Jezus dat deed toen Hij bang was. Hij ontkende het niet, bestreed die toestand niet, verloste Zichzelf er niet uit. Hij deelde het met Zijn Vader. In Hebreeën 5:7 staat daarover: “Hij is uit de angst (of vreze) verhoord.” De aanwezigheid van de Ander kalmeert de angst. Zoals Jezus het zegt tegen mensen om Hem heen: “Ik ben het, vrees niet.” Die liefde stroomt juist ook in de diepte van het ervaren verlies en de bijbehorende pijn. 
 
Van harte blijvende moed en geduld gewenst.

Jantine Stam-van de Beek

Dit artikel is beantwoord door

J. (Jantine) Stam-van de Beek

• Geboortedatum:
  07-12-1987
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Barneveld
• Status:
  Actief

30 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven