Donor worden wel of niet?

Donor worden wel of niet? Wat zegt de Bijbel hierover? Is het afstaan van organen geoorloofd? Wel of niet laten registreren, dit met het oog op het vroegtijdig verklaren van hersendood?

Een tamelijk gecompliceerde vraag; ik wil proberen er zo goed mogelijk antwoord op te geven. Voor een uitgebreidere oriëntatie verwijs ik graag ik naar het boek van dr. J. Hoek, "Leven en dood in hoger Hand" en het boek van dr. J. Douma, "Medische ethiek".

Onder orgaantransplantatie verstaan we het overplaatsen van weefsels en organen, meestal van de ene mens in de andere. Denk aan hoornvlies, nier, beenmerg, lever, long, alvleesklier en hart. Vandaag wordt sterk de nadruk gelegd op orgaandonatie na overlijden. Eén of meerdere organen worden dan direct na het overlijden weggenomen uit het lichaam van iemand die zich tijdens zijn of haar leven bereid had verklaard tot orgaandonatie. Nieren kunnen alleen worden gebruikt van donoren die jonger zijn dan 50 jaar.

Er wordt van overheidswege erg op aangedrongen om een donorcodicil te tekenen: een verklaring waarin je aangeeft bereid te zijn bepaalde weefsel of organen na je dood af te staan. In Nederland hebben tot nu toe het "toestemmingssysteem": alleen wanneer iemand nadrukkelijk via een codicil aangeeft donor te willen zijn, kan daarvan gebruik worden gemaakt. Andere landen kennen het "geen-bezwaar-systeem": men gaat er dan van uit dat iedereen in principe donor is, tenzij men nadrukkelijk aangeeft daar bezwaar tegen te hebben.

Maar wanneer kan nu worden vastgesteld dat iemand overleden is, zodat eventueel een orgaan getransplanteerd kan worden?

Het is mogelijk om het lichaam nog te beademen wanneer de hersenen reeds zijn afgestorven. Maar we moeten stellen dat het persoon-zijn van de mens zetelt in de hersenen. Daarom is te zeggen dat wanneer de hersenen dood zijn (de hersenfunctie is dan over de hele linie uitgevallen) de persoon is overleden. Dit kan via een zogenaamd hersenangiogram worden vastgesteld, waardoor duidelijk wordt of er nog bloedstroom in de hersenen is.

Mag een christen nu meewerken aan orgaandonatie? Wat zegt de Bijbel hierover?

Uiteraard kende men dit verschijnsel in bijbelse tijd nog niet. Maar dat wil niet zeggen dat het Woord geen algemene aanwijzingen geeft! Een algemene lijn is deze: de Bijbel geeft ons het dubbelgebod van de liefde. Ook ons lichaam is daarin betrokken (Rom. 12:1, 6:13 en 19). Wanneer aan allerlei medische randvoorwaarden is voldaan, mag je het afstaan van organen in het licht van het liefdegebod zien als een vorm van dienstbetoon. Uiteraard moet dan het leven van de donor geen gevaar lopen (ingeval het gaat om organen van gezonde personen).

Zijn er geen grenzen? Zeker wel. Die vorm van transplantatie waarbij de persoonlijkheid  van de ontvanger wordt aangetast moeten we afwijzen: eventuele hersentransplantatie alsmede van organen waarin zich geslachtscellen bevinden (eileiders bijv.). Ook zal goed gelet moeten worden op de maatstaf van hersendood en een zuivere vaststelling daarvan. Geef je begrenzingen ook duidelijk op het codicil aan. Wanneer je kiest voor het dragen van een codicil, is het goed je familie daarvan in kennis te stellen.

Samenvattend: bijbels gezien is het binnen bepaalde randvoorwaarden niet ongeoorloofd. Sterker nog: er is zeker het een en ander voor te zeggen. Wat mijns inziens niet zeggen wil, dat we het als een bijbelse verplichting moeten zien. Een ieder zij in zijn eigen gemoed ten volle verzekerd.

Ds. P. D. J. Buijs

Boeken over orgaandonatie:

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P.D.J. Buijs

• Geboortedatum:
  02-11-1961
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Nunspeet
• Status:
  Actief

198 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven