Vraag
1) Mag je als christen paintballen en zo ‘oorlog’ naspelen, dus mensen ‘vermoorden’?
2) Ik zelf ben niet getrouwd, maar blijf worstelen met kinderen en volwassenen (ikzelf ook) over ‘moordspellen’ op de computer. Er worden enkel een paar ‘pixels’ neergeschoten, maar toch... Ik vind het moeilijk om dit wel/niet letterlijk te nemen met het gebod: “Gij zult niet doodslaan.” Zoals het spel zoals “TankOnline”. Er wordt daar enkel een tank kapotgeschoten, zonder dat er een persoon neervalt. Ik hoop dat iemand hier een antwoord op heeft wat wel en wat niet te accepteren is.
Antwoord
1. Twee vragen met een zelfde achtergrond. Het gaat om de toepassing van het zesde van Gods geboden: “U mag niet doden”. De Heidelberger Catechismus legt uit dat dat verder gaat dan het verbieden van daadwerkelijke moord of doodslag. In Zondag 39 lezen we: “Dat ik mijn naaste noch met gedachten, noch met woorden of enig gebaar, veel minder met de daad, door mijzelf of door anderen, ontere, hate, kwetse of dode...” Dat gaat heel diep. Niet alleen spelletjes of computerspelen vallen hieronder. Persoonlijk ben ik niet alleen slachtoffer maar ook evenzeer dader geweest van het in dit gebod beschrevene. En wie van ons niet?
2. Ja, maar het zijn maar spelletjes. Dat klopt, maar hoe ver gaan we daarmee? Er is een toename in de vorm van dit soort spelen. Het moet steeds realistischer en spannender worden. In sprookjes en kinderspelen zit ook al discriminatie en verhulde uitschakeling opgesloten. Waar ligt de of een grens?
3. In het oeroude schaakspel wordt al geprobeerd zo tactisch mogelijk pionnen (soldaten), lopers (bisschoppen), de koningin en uiteindelijk de koning te verslaan. Iets soortgelijks vinden we in veel bordspelen, als Stratego, Mens erger je niet, etc. Maar daar is de vergelijking met reële personen nog niet zo overheersend.
4. Dat vinden we wel in allerlei nieuwere spelen. Ze zijn expres ontworpen en gericht tegen echte mensen. Bij paintball is dat heel persoonlijk. We schieten niet op een schijf met een roos of met (slechts!) de afbeelding van een menselijke figuur.
5. Nog veel verder gaan allerlei computerspelen. In de vraag wordt TankOnLine genoemd. Daarvan is ook al een kinderversie. Op internet staan allerlei commentaren. Maar ik kwam er niet één tegen die een kritische aantekening gaf. Bij het uitschakelen van een tank is bijna altijd de bemanning ten dode opgeschreven. Maar dat mogen of laten we niet zien. Of soms wel? Wie zijn of haar vaardigheid wil trainen kan beter de sport van kleiduifschieten gaan beoefenen!
6. Nog verder gaat het “spel” waarin je moet proberen met een auto zoveel mogelijk mensen in een straat omver of dood te rijden. Na de recente aanslagen van Islamic State is dit ‘spel’ wel heel confronterend. Groningse studenten hebben al Dachautje gespeeld. Moeten we straks de gaskamers, of de inquisitie of onthoofdingsscenes naspelen?
7. Moeten we de oplossing dan zoeken in het ons verre houden van alle spelen? Er zijn hier twee dingen op te antwoorden. Eerst: waar het duidelijk gaat om medemensen (de Catechismus noemt hier de naaste) al spelend te treffen wordt het spelaspect overtreden. Mensen zijn geen knikkers. Ten tweede: bij twijfel niet doorgaan. In beide vragen klinkt twijfel. Dan moet je niet verder gaan. Ik heb in het voorgaande het hellende vlak al aangetoond.
8. Tenslotte een vraag om over na te denken en met anderen te bespreken. Leiden dergelijke geweldspelen bij sommigen of velen tot het uiteindelijk daadwerkelijk plegen van aanslagen? Of is het een spelend ontladen van innerlijke agressie? Is het wel waar dat al deze moderne computerspelen het vandalisme, overlast en geweld in de publieke sector heeft doen afnemen?
Ds. J.J. Tigchelaar
Dit artikel is beantwoord door
Ds. J.J. Tigchelaar
- Geboortedatum:05-12-1931
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Putten
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Emeritus predikant en adviseur predikantenopleiding Church of Central Africa
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Zeker online schietspellen (dus tegen andere spelers aan de andere kant van het land/de wereld) is eigenlijk niets meer dan veredeld tikkertje spelen. Wie ziet wie het eerst; wie is er sneller of slimmer. (wel even de voice chat uitschakelen, want de community is bij sommige spellen nogal giftig, met name als je speelt via spelcomputers).
Maar goed, veel spellen hebben een 'menselijk' element omdat blijkt - heel gek - dat mensen zich meer met mensen identificeren dan met blokjes. Strategische spellen zijn veel meer puzzelspellen dan geweldspellen, als je het mij vraagt, maar aan de basis ligt altijd een conflict. Sterker nog, elk spel draait om conflict (een spel wat je kunt winnen, tenminste).
Je kunt de soldaatjes waar je mee speelt visueel op het scherm vervangen door blokjes; voor het spel zelf maakt dat niets uit, maar het blijkt gewoon minder interessant en meeslepend te zijn dan. Ik ben meer begaan met een groepje pixels met menselijke vorm genaamd "Mortlach" dan met een kubus genaamd "A23" (alhoewel, als je Thomas was Alone speelt, zie je dat je ook aan blokjes verknocht kunt raken).
De koppeling tussen geweldsspellen en daadwerkelijk, fysiek maatschappelijk geweld, zou eindelijk eens moeten worden losgelaten. Uit onderzoek na onderzoek blijkt dat er gewoon geen verband bestaat.
Mijn dochter van 12 speelt al jaren Skyrim, een soort Tolkien-esque fantasiespel vol draken en rovers. Met geweld ja, maar als ze besteedt meer tijd aan het verzamelen van digitale ingrediënten voor digitale drankjes om op de digitale markt te verkopen (allemaal offline). Ze bepaalt zelf of ze de 'gore' (bloederigheid) inschakelt of niet, meestal niet trouwens.
Mijn zoon van 12 heeft een tijdje Tanki online gespeeld, nu pakweg een jaar geleden. Ik heb daar echt geen enkele moeite mee gehad, hooguit met meneer achter de PC vandaan halen als mijn vrouw of ik het genoeg vonden qua tijd. Maar ik denk ook dat het niet meer is dan een digitaal tikkertje spelen en behendig zijn. Bovendien: een paar maanden later kwam Tanki online nooit meer op het scherm maar werd het weer wat anders, net wat op dat moment in de klas in de mode was (clash of clans geloof ik, nog zo'n moorddadig spel :-))
Ik vind het heel ongemakkelijk om dit tegenover het zesde gebod te zetten. Het heeft veel meer met behendigheid te maken en natuurlijk speel je een spelletje om te winnen anders is er niets aan.
Vroeger speelden we als jongens toch ook soldaatje en schoten we de hele buurt massaal 'dood'? En dit gelijk stellen aan 'gij zult niet doden'??
Al zijn er natuurlijk genoeg (in mijn ogen) smakeloze spellen in de handel die je beter links kunt laten liggen. Maar dat geldt wat mij betreft net zo goed voor boeken en tijdschrijften, om er een paar te noemen..
Enfin, tegenwoordig zijn er open world spelletjes (spellen met een gigantische landkaart waar je vrijelijk doorheen kunt crossen) waar de voetgangers altijd net op tijd uit de weg duiken; daar is het letterlijk onmogelijk voetgangers te raken. (niet alle spellen doen dat trouwens)
EN let wel, God tolereert slechtheid niet ook als het wordt afgedaan met "het is maar een spelletje".
De Bijbel zegt over mensen die geweld zo verheerlijken .......
(Ps 11:5) .. Jahweh onderzoekt zowel de rechtvaardige als de slechte,
hij haat iedereen die van geweld houdt.
Iemand die geldspelletjes speelt vergiftigt zijn brein met satan's verwrongen ideeën en komt in zijn macht en satan wil maar 1 ding, mensen meenemen in zijn vernietiging.
So beware!
